Báo lửa giải cứu
Năm nay được Yang phù hộ mưa nắng thuận hòa, đám rẫy nhà H’Lê Na ven khu rừng già bắp cao hơn đầu người lớn, cây nào cũng cho ba quả bự. Bắp gần đông sữa, amí ama phải phát cây chung quang rẫy đề phòng lũ khỉ đến phá. Khỉ trong rừng nhiều lắm. Lũ khỉ mặt đỏ, lông xám tro, đuôi dài quá đầu, con đực to bằng con chó lớn. Còn bầy khỉ lông vàng, đuôi chỉ ngắn tí tẹo như đuôi heo, nhưng con đầu đàn to gần bằng H’Lê Na lên năm. Lũ khỉ khôn lắm, chúng vào ăn trộm bắp còn biết bẻ quả để mang cất trong rừng, ăn dần.
Để H’Lê Na trên chòi canh rẫy, amí dặn:
- Ama, amí đi làm, con ở đây chơi, không được xuống đất nhé.
Ngước đôi mắt bồ câu, nở nụ cười tươi rói khoe hàm trên không có chiếc răng nào vì siết ăn, H’Lê Na trả lời:
- Dạ!
Ama xoa đầu con gái dặn:
- Đồ chơi của con trong gùi nhé.
- Con nhớ rồi ạ.
Chờ ama, amí xuống cầu thang, H’Lê Na mới mang đồ ra chơi. Ama khéo tay làm được nhiều đồ chơi lắm. Từ cây xà gạc cối giã gạo... đến chim, gà, chó, trâu, bò... trông như thật luôn. Nhìn đống đồ chơi, H’Lê Na nghĩ: buổi sáng phải cho trâu, bò đi ăn rồi mới giã gạo, nấu ăn. Công việc nhiều quá phải bắt tay vào làm ngay mới được. Trâu, bò ăn cỏ cùng nhau nên được xếp riêng một góc; thêm mấy con chim đi cùng cho lũ trâu, bò vui. Con chó ngồi đây canh cối giã gạo, trông chừng lũ gà ăn trộm thóc. Con gà phải đứng góc này chờ nhặt thóc rơi...
H’Lê Na mải mê với đống đồ chơi của mình không biết có một kẻ lạ mặt đang âm thầm theo cầu thang leo lên chòi. Lên sàn, nó ngẩng cao đầu, cao hơn cả H’Lê Na đứng, phùng mang to bằng hai bàn tay xòe, cất tiếng:
- Ph... ù, ph... ù, ph... ù.
Giật mình, H’Lê Na nhìn lên đã thấy con vật đen sì bò vào trong chòi. Đôi mắt nó tròn, sáng quắc như có ánh sáng phát ra. Đầu bẹp, trên đỉnh đầu có một đám vảy vàng hình mũi tên. Cái lưỡi mới sợ làm sao, nó có nhánh mà cứ thò ra, thụt vào. H’Lê Na sợ quá, nước mắt chảy dài, mồm méo lại, kêu lên:
- Ama ơi cứu con!
Không biết do sợ quá, hay tại khu rẫy rộng mà tiếng kêu của H’Lê Na không ai nghe thấy. Con vật đáng sợ lắc lư cái đầu, từ từ tiến lại, miệng không ngừng phát ra âm thanh lạnh lẽo, đầy đe dọa: phù, phù, phù...
H’Lê Na đứng bật dậy, nhìn quanh tìm chỗ núp. Chòi canh rẫy cao hơn mặt đất đến gần hai sải tay, nhảy xuống chắc chết luôn. Trong chòi chỉ có cái gùi của amí, còn lại trống trơn, không có chỗ trốn. Con vật lạ cứ từ từ tiến lại, chắc nó muốn cắn mình lắm rồi đây, phải làm sao bây giờ? Một ý nghĩ chợt bay qua đầu, H’Lê Na vội đạp cái gùi của amí để bên cạnh đổ nghiêng, đồ ăn văng tung tóe ra sàn. Hình như con vật lạ ngạc nhiên khi thấy chén, xoong va vào nhau nên dừng lại, đầu ngẩng cao hơn một chút. Chỉ chờ có vậy, H’Lê Na ngồi xuống, úp ngược cái gùi lên đầu, kêu to:
- Amí, ama ơi cứu con!
Con vật lạ lao luôn cả cái đầu bẹp vào gùi, mồm bắn ra nước hôi rình, xô chiếc gùi đổ nghiêng làm H’Lê Na ngã ngửa; đầu trong gùi mà chân để ra ngoài. Trong thời khắc tuyệt vọng, H’Lê Na vung hai chân đạp loạn xạ, lấy hết sức gào lên:
- Cứu con với ama ơi, hu, hu...!
Con vật lạ nghiêng nghiêng cái đầu nhìn đôi chân nhỏ bé khua khoắng, chắc nó đang cân nhắc xem cắn vào chân nào trước. Bỗng một tiếng gầm khủng khiếp vang lên:
- G... ao!
Một con vật giống y con mèo lớn, lông mầu cỏ gianh chín lao xuống đứng bên chiếc gùi, giơ chân trước tát một cái thật mạnh vào đầu con vật lạ. H’Lê Na lồm cồm ngồi dậy, nhìn thấy một con mèo to lớn lao vào đánh rắn liền vỗ tay reo:
- Mèo bự giỏi quá. Đúng rồi, đánh cho nó cái nữa. Hoan hô mèo bự.
H’Lê Na chứng kiến cuộc chiến ác liệt của “mèo bự” với con thú lạ, luôn mồm hò hét, cổ vũ.
Nhìn vườn bắp sắp đến ngày thu hoạch, amí, ama H’Lê Na vui lắm, chồng phát cây, dây leo bò xuống rẫy; vợ vơ cành lá chồng chặt ném vào rừng. Vừa làm vừa nói chuyện như lâu lắm mới gặp nhau. Rẫy khá rộng phát được một đoạn xa đang định nghỉ tay quay lại chòi uống nước và chơi với con gái thì...
- G... ao!
Tiếng gào của con báo phía chòi canh rẫy vang lên làm cả hai vợ chồng hốt hoảng thét lớn:
- H... ầy, h...
ầy.
- H... ầy, h... ầy.
Rồi vội vã chạy như bay về chòi. Cả hai vô cùng kinh sợ khi nghĩ tới cảnh: con thú dữ đang đối diện với cô con gái lên năm tuổi một mình trong chòi. Loài thú dữ chỉ gầm lên khi bắt mồi hoặc đánh nhau. Thế mà nó đang gầm lên, Yang ơi, con gái mình...
Ama vác xà gạc lao lên đầu sàn đứng sững lại, mắt trợn tròn, không tin gì mình đang thấy. Amí chạy sau cũng leo được lên cầu thang chứng kiến con báo đánh con rắn hổ mang chúa, còn con gái đứng bên cạnh vỗ tay cổ vũ. Hễ hổ mang chúa lao lên, con báo nhảy tránh qua bên rồi gào một tiếng, vung chân trước đập vào đầu rắn. Móng chân của báo chắc sắc lắm nên đầu con rắn chảy máu đỏ lòm. Amí kêu lên:
- Chồng vào đánh rắn phụ con báo đi chứ.
- Không được, mình vào, con báo sợ bỏ chạy, con rắn sẽ quay sang cắn con gái đấy.
- Làm sao bây giờ?
- Có con báo ở đây, chắc H’Lê Na không việc gì rồi.
- Sao lại vậy, báo có thể bắt con mình ăn thịt đấy.
- Em quên con báo này ta đã gặp rồi à, hôm đi hái đọt mây đắng ấy.
- Ôi, lâu rồi, ngày ấy chúng mình mới về ở với nhau mà.
- Đúng rồi.
M
ùa khô, rừng Tây Nguyên đẹp lắm. Chuẩn bị lễ cúng lúa mới, hai vợ chồng rủ nhau lên núi cao hái đọt mây về nấu ăn. Món đọt mây nấu với thịt heo, bò khô cực ngon, chỉ ngày lễ người ta mới nấu vì phải hái đọt mây ở núi cao. Trên đường về, bỗng nghe tiếng báo kêu thảm thiết như bị đau đớn lắm. Hai vợ chồng chạy vội xuống xem. Bên bờ suối, một con trăn to hơn bắp đùi, quấn tròn con báo chỉ còn hở mỗi cái đầu, tiếng kêu tắc nghẹn. Chồng nói với vợ:
- Ta phải cứu con báo.
Vợ tỏ vẻ không bằng lòng, nói:
- Sao lại cứu báo, nó là thú dữ chuyên bắt các động vật bé hơn mình để ăn thịt. Chém cho mỗi con vật độc ác này một nhát, mang về ăn thịt luôn có tốt hơn không?
- Thú rừng đẹp thế này sao nỡ hại chúng. Cả hai con vật này là bác sĩ bảo vệ rừng đấy; chúng chỉ bắt con già yếu, bệnh tật ăn thịt vì thế các con còn lại mới khỏe mạnh được.
- Thế làm sao cho con trăn chịu thả mồi?
- Chồng biết cách mà.
Người chồng nói xong, bước lại nắm lấy đuôi trăn kéo mạnh ra rồi bẻ cong mẩu đuôi cuối cùng gập lại. Con trăn hình như cảm nhận được đòn hiểm, vội uốn người quật đuôi thật mạnh, nhả mồi trườn đi. Con báo lửa khoảng bốn chục ký, nằm thoi thóp thở. Người vợ lấy nước trong quả bầu mang theo hớp một ngụm rồi thổi vào mặt báo. Con báo tỉnh lại, mở mắt nhìn, hình như nó quá sợ nên mắt chỉ còn lòng trắng.
Người chồng bảo:
- Dậy đi, lần sau cẩn thận đừng để trăn bắt được nữa nhé.
Con báo cố lật người rồi run run đứng dậy nhìn hai người. Người vợ cười, bảo:
- May gặp chúng tao không thì đi ngủ trong bụng trăn rồi đấy.
Chồng nói với vợ.
- Con báo đứng dậy được là sống rồi, thôi ta về.
Hai người xuôi đến chân núi xuống suối rửa tay đã thấy con báo ngồi chồm hổm trên hòn đá phía trên. Người vợ cười nói:
- Mày vào rừng của mày đi, không phải theo chúng tao đâu. Tạm biệt nhé.
Người chồng nói với vợ:
- Con báo này đẹp lại biết quý người cứu mình chắc chắn nó không hại người đâu.
Bẵng đi gần sáu năm không gặp, nay bỗng nhiên xuất hiện đánh rắn ngay trong chòi canh rẫy cứu người. Cả hai vợ chồng sững sờ chứng kiến cuộc giao tranh. Rắn hổ mang chúa khác các loài rắn khác ở chỗ trên đầu có đám vảy mầu vàng, hình mũi tên. Loại rắn này cực độc, chỉ ăn thịt đồng loại. Nếu nó đã cắn thì đến trâu, bò cũng chết. Con báo luôn luôn giữ một khoảng cách nửa sải tay, nhảy để tránh con rắn; không để rắn cắn vào mình và cách xa H’Lê Na.
Bỗng con báo gào lên một tiếng lớn, vung chân trước đánh trúng đầu rắn. Con rắn ngã úp mặt xuống sàn rồi lao luôn xuống đất, bỏ chạy. Con báo nhìn hai người rồi quay nhìn H’Lê Na một chút như định nói điều gì đó. H’Lê Na giơ tay nói:
- Em ngoan của chị, lại đây nào!
Sau một thoáng lưỡng lự, “mèo bự” cong đuôi nhảy xuống đất đuổi theo con rắn, khuất luôn vào rừng.
H’Lê Na kêu lên:
- Ở lại chơi với chị đã chứ.
Amí chạy lại ôm chầm lấy con, H’Lê Na phụng phịu:
- Ama, amí không tốt.
Amí nghẹn ngào:
- Amí xin lỗi con!
Ama cũng ôm cả hai người, giọng nghèn nghẹn:
- Lỗi tại ama đã để con một mình ở đây.
H’Lê Na rơm rớm nước mắt:
- Con gọi mãi mà ama, amí không thưa, thế là xấu lắm.
- Ama xin lỗi rồi mà.
- Con chui vào gùi rồi, con rắn còn thúc gùi đổ làm con ngã lăn quay, thò chân ra ngoài. Trong lúc sắp bị rắn cắn thì bạn mèo đến giúp. Ui chu cha, bạn mèo giỏi lắm á. Bạn ấy đánh con rắn túi bụi luôn.
Amí nói:
- Đó là con báo lửa, không phải con mèo lớn đâu.
- Nó là con báo ạ. Nó đánh giỏi lắm.
Vui chuyện, H’Lê Na gỡ tay ama, amí để diễn lại cảnh con báo đánh nhau với con rắn, làm ama, amí cười ngả nghiêng.