GAELIC COLUMN ANGUS MACDONALD

Bha sinn a dèanamh toimhseachan-sàbhaig (jigsaw puzzle) an t-seachduinn a chaidh, dìreach airson an ùine chuir seachad, agus airson an eanchainn a chumail abhsanta. Chaneil fhios agam dè a’ Ghàidhlig a th’air jigsaw puzzles, ach tha e math a bhith dol a sàs annta, ged a tha feadhainn aca beagan deuchainneach mun a th’eil an dealbh a th’ann a’ còrdadh riut. Tha cuid a bhios mi dèanamh dìreach airson a bhith modhail – mu tha cuid eigin air preasant a thoirt dhuit, bhiodh e mimhodhail a bhith neor-thaingeil air a shon.

’S ann aig mo phiuthar is sine a chunnaic mi a’ cheud thoimhseachan-sàbhaig, fear mòr a’s a robh coig mile pìos agus e sealltainn dealbh do Loch Laomainn. Bha tòrr bùirn gorm a’s an dealbh, agus eileanan agus craobhan, agus beanntan. Bha m’athair air pìos dha na stuth a bh’air ballachan a-stigh an tighe mas d’thàinig plasterboard – stuth a bha coltach ri cardboard air a bhleth agus air a dhèanamh na chlàran – a ghearradh gun a’ mheud cheart airson an dealbh a ghabhail. ’N uair nach biodh mo phiuthar ag obair dha dhèanamh, chuireadh i air falbh e a-steach bho leabaidh mo sheanair agus mo sheanmhair. Chaneil mi smaoineachadh gun chuir iadsan seachad cus ùine ag obair dha dhèanamh gun fhiost.

Bha gu leòr eile ann sìos troimh na bliadhnaichean, bho’n an fheadhainn fhiodh a bh’aig a’ chlann, le pìosan mòr a gheibheadh iad air a làimhseachadh gu furusda, gu feadhainn le dà mhìle pìos. Se’n fheadhainn le seallaidhean breagha is fheàrr leam fhìn, no feadhainn le deilbh do bhailtean ainmeil agus eachdraidheil. Tha e inntinneach a bhith dhan dèanamh pìos bho phìos, agus a’ smaoineachadh air eachdraidh gach togalach, no a’ coimhead ailleachd na h-aruinneachd a tha’s an dealbh.

Bithidh e inntinneach uaireanan cuideachd a bhith beachdachadh air a dhol dha na h-àitichean a tha’s na deilbh, no stòcha cuimhneachadh air turuis air an deach sinn dha na h-àitichean a tha tighinn gu bith a’s na deilbh a th’againn air a’ bhòrd. Chaidh sinn turus a dh’Innis-tìle, dìreach airson dhà na thrì làithean, agus abair gun chord e ruinn. Bha a h-uile càil aca air a chuir air chois ann an deagh òrdugh. Fiughs nach robh iad a’ toirt dealan agus teas a’s na h-aibhnichean teine, agus na creagan leaghta tha shìos bho’n an talamh. Agus ged a tha sinn air a bhith coimhead an cunnart a th’ann ’nuair a thòisicheas an teine tha sin a’ sgrios baile, a’s a’ chomantas, tha muinntir Innis-tìle air a bhith beò ann a nabachd na teine bho chionn còrr is mile bliadhna co dhiùbh.

Chaidh sinn cuairt fhads a bha sinn ann, a dh’fhaicinn a-measg nithean eile, an Eas Òr, Gullfoss. Bha sinn ann aig toiseach a’ gheamhraidh agus bha i air reòthadh, ach a mhàin sruthan beag a bha tuiteam a-nuas. Agus ged a bha sin breagha, fhuair sinn dealbh dhith ann an toimhseachan-sàbhaig ann an glòir an t-samhraidh, agus i na smùid leis na bha tighinn sìos do bhùirn, agus i air a cuairteachadh le sìtheanan breagha buidhe, air nach robh sgeula fo shneachd agus reòthadh a’ gheamhraidh.

Fhuair sinn fear eile do bhaile Phrague, baile inntinneach dha rìreabh, le measgachadh do dh’eachdraidh agus nithean ùr, agus aitichean bidhe do dh’iomadach seòrsa, agus sgìre dhan a’ bhaile far a robh buitean a bha reic seudan, agus chan fhaigheadh tu steach annta gun àm a chuir air dòigh, agus bha’d a glasadh an doruis as do dheidh. Sin a bha sinn a’ coimhead bho’n an taobh a-muigh.

Ach chaneil toimhseachan no ceist mu de tha’n fhìrinn ag iarraidh – ceartas a dhèanamh, tròcair a ghràdhachadh, agus gluasad gu h-iriosal maille ri’d Dhia.