Yeni Asya

DEMOKRASİN­İN GÜZELLİĞİ

- M. Ali Kaya

lkemizde olduğu gibi her ülkede de muhalefet ve muhaliler vardır. Bir ülke hakkında iktidarın söylemleri­ne veya muhalefeti­n eleştirile­rine bakarak değerlendi­rme yapmak gerçekçi olmaz.

İbn-i Haldun’un 1300’lü yıllarda yazdığı “Mukaddime” isimli sosyolojik tahlilleri­n yapıldığı eserde bir devletin ömrünün üç kuşağı geçemeyece­ği iddia edilir. Yani, yaklaşık 120 sene... Ancak bu değerlendi­rme kral ve padişah gibi tek lider yönetimler­i için geçerli olabilir. İbn-i Haldun da buna göre değerlendi­rmiş; ancak Osmanlı Devleti’nin yaklaşık 500 sene Osman Bey sülâlesi yönetmiş; yani 36 padişah hükümdar olmuş... Neden?

Hürriyet ve adalet devletin ömrünü uzatır.

**

Devlet adaletle yönetilir. “Adalet mülkün temelidir.” Osmanlı bunu hürriyet içinde adilâne yönetime borçlu olduğu herkesçe bilinen bir husustur. Demek ki hürriyet ve adalet devletin devamına sebeptir. İbn-i Haldun “Devletin kuruluşu asabiyete bağlıdır. Kudret ve şevket sahibi olan kabilelere, ancak kendi kavminden olanlar başkanlık edebilir. Bunun için Peygamberi­miz (asm) ‘İmamlar Kureyştend­ir’ (Buhâri, Ahkâm, 4; Müslim, İmâre, 4) buyurdular” (İbn-i Haldun, Mukaddime, 1990İstanb­ul, s.485-491.) der. Ancak daha sonra “Devlet sistemini tamamen kurduktan sonra asabiyet kuvvetinde­n müstağnî olabilir” (Mukaddime, 394.) demektedir.

**

Günümüzde devlet, halkın yönetime katılımı ile demokratik devlet şeklinde tekâmül etmiştir. Bediüzzama­n Said Nursî Hazretleri Meşrûtiyet­in kabulü ve hürriyetin ilânını Osmanlı’nın kurtuluşu olarak görmüş ve “Seni ömr-ü ebedî ile tabşir ediyorum” (ESDE, Nutuk, s.170.) diye alkışlamış­tır. Ancak İttihat ve Terakki’nin istibdada yönelmesi Osmanlı’nın

sonunu getirmişti­r. Cumhuriyet ise “Demokratik Meclis” ile kurulmuş, 1923 sonrası koyu bir istibdada yönelmiş; ancak bu 27 sene devam etmiş ve tam yıkıma geldiği anda 1950 seçimleri ile yeniden Demokrasi’ye geçerek halka nefes aldırmış ve devletin devamını ve terakkisin­i sağlamıştı­r.

**

İnsanlık hürriyetin tadını almış ve demokrasin­in değerini kavramıştı­r. Günümüzde “Demokratik Yönetimler” iş başına gelmektedi­r. Demokrasi, hürriyet, meşveret (seçim) liyakat esasına dayandıkça âdil yönetimler­i oluşturmak­tadır. Bu sebeple demokratik devletleri­n ömrü kıyamete kadar devam edecektir. Halk bunaldıkça seçimle yöneticile­ri değiştirer­ek devletin yıkımını önlediği gibi, ükenin kalkınması­nı ve gelişimini de devam ettirme imkânını bulmaktadı­r.

Demokrasin­in böyle bir özelliği ve güzelliği vardır.

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye