Tunus, Cumhurbaşkanı’nı arıyor

A

rap Baharı/uyanışı’nın 2011 yılında ilk başladığı ülke Tunus olmuştu. 30 yıllık diktatör Zeynel Abidin bin Ali yönetiminin sonu, polisin müdahalesi sonucu seyyar satıcı Muhammed Buazzizi’nin sokakta kendisini yakmasıyla başlamıştı.

Başka bir deyişle Arap Baharı ideolojik değil, “ekmek, iş, onur” gibi sosyo-ekonomik temellidir.

Tunus’ta Cumhurbaşkanı Beji Caid Essibsi’nin Temmuz 2019’da vefatı üzerine seçim kararı alındı. 15 Eylül 2019 tarihli Cumhurbaşkanlığı seçimleri ve 6 Ekim 2019’da yapılan Parlamento Genel Seçimleri’dir. Tunus, Arap Baharı’ndan sonra demokrasiye geçen tek ülke olarak tanımlanıyor. Buna rağmen Tunuslular tarihlerinde ikinci defa demokratik seçimler için sandık başına gittiler.

Ülke nüfusunun Temmuz 2018 verilerine göre 11 milyon 516 bin 189 kişi olduğu Tunus’ta, 7 milyon 74 bin 575 kayıtlı seçmen bulunmaktadır.

Seçmenlerin önceliği ekonomi, güvenlik ve kamu hizmetlerinin yetersizliği şeklinde sıralanıyor. Tunus’ta resmî işsizlik oranı yüzde 15 ve üniversite mezunlarının 3’te 1’i işsiz. Tunuslular’ın 3’te 2’si hükümetin kamu hizmetlerini ve halkın ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kaldığı görüşünde.

Tunus’ta Cumhurbaşkanı’nın görev süresi 5 yıl, bir kişi en fazla iki dönem için seçilebiliyor. Cumhurbaşkanlığına aday olma şartları “doğumdan beri Tunuslu, en az 35 yaşında ve Müslüman olmak” şeklinde belirtiliyor. Eğer adaylardan hiçbiri oyların yüzde 50’sini alamazsa, ikinci tur oylamaya gidilmektedir.

Cumhurbaşkanlığı seçimleri 16 Eylül 2019 tarihli 1. Tur oylamada adayların ilk 3’ü şu şekilde sıralanıyor:

1- Yaşasın Tunus (Tahya Tounes) Partisi Başkanı Youssef Chahed. Chahed siyasetin seküler tarafında faaliyet gösteren Yaşasın Tunus Partisi’nin Başkanlığı’na 2 Haziran 2019’da seçildi.

2- Tunus’un Kalbi Partisi Başkanı Nabil Karoui. Parti 20 Haziran 2019’da kuruldu. Karaoui adaylığını açıkladıktan sonra kara para aklamaktan dolayı gözaltına alınmıştı.

3- En Nahda (Yeniden Doğuş) Partisi’nin adayı Parlamento Geçici Sözcüsü Abdelfetah Mourou. Mourou, Nahda Partisi’nin ilk kez Cumhurbaşkanı seçimlerinde gösterdiği aday olarak tarihe geçti. Nahda, ılımlı İslâmcı siyasî çizgisi ile biliniyor.

16 Eylül 2019 tarihli 1. Tur oylamada bağımsız aday Kaid Saeid 620 bin 711 oy alarak, yüzde 18.40 oranla seçimlerde birinci oldu. Gözaltındaki Tunus’un Kalbi Partisi Başkanı Nabil Karoui, 525 bin 517 oy ve yüzde 15.58 oranla ikinci geldi. Nahda’nın adayı Abdelfatah Mourou yüzde 12.88’le üçüncü sırada seçimi tamamladı.

Toplamda 24 adayın yarıştığı seçimlere katılım yüzde 45.02 olarak gerçekleşti. 2014’teki seçimlere katılım yüzde 70’lerdeydi. 2019 Seçimlerine katılımda büyük bir düşüş gözlemlendi. 1. Tur oylamada adaylar yüzde 50’yi aşamayınca, 13 Ekim 2019’da gerçekleştirilmesi planlanan 2. Tur oylamada kesin sonuçlar belirlenecek. Tunuslular’ın arayışı 2. Tur’a kalmış görünüyor.