Basın yönetimleri, gazetenizi kendi ellerinizle öldürmeyiniz!

DÜNYADA MEDYA GARBİS KEŞİŞOĞLU 2 gkesisoglu@gmail.com

018’de iki önemli gelişme, medya dünyasında çok konuşulacak. Bunlardan ilki, kağıda basılı basının durumunun karamsar tahminleri yanıltması...

İnternet medyasının “yazılı basın bitti” iddialarına rağmen, 2018’in başlarında da basılı gazetelerden haber okumayı tercih edenler hiç de azımsanacak gibi değil. Kaldı ki, son ABD verilerine göre, basın kuruluşlarının gelirlerinin yüzde 56’sı halen dağıtılan gazetelerden geliyor. Gazete gelirlerinde bir yıl öncesine göre yüzde 2.1 oranında azalma görülmesine rağmen, kağıt hala “olmazsa olmaz”lığını koruyor. Eldeki veriler öyle gösteriyor ki, bu gerçek 2018’de de geçerliliğini koruyacak.

Böylelikle, Microsoft’ un kurucusu Bill Gates’ in 25 yıl önce çok iddialı biçimde ortaya attığı “25 yıl sonra artık kağıda basılı gazete tarihe karışmış olacak” şeklindeki tahmininde fena halde yanılmış olduğu, yeni yılın ilk rakamlarıyla bir kez daha ortaya çıktı. Deniz bitmedi, basılı basın dijitale kurban edilmesin Bugüne kadar reklamlar gazetelerin en büyük gelir kaynağını teşkil ediyordu. 2016 yılında basılı gazetelerin reklam gelirleri yüzde 8 oranında azaldı. Dijital reklam gelirlerinde artma var ama bu şimdilik aradaki farkı kapatmaya yeterli değil. Bu trendin önümüzdeki yıllarda da devam edeceğinde medya analistleri hemfikir. Yani basılı gazeteler, Gates’i daha uzunca bir süre yanıltmaya devam

edebilir; yeter ki gazete yönetimleri “Bu işte deniz bitti” kötümserliğine kapılmasınlar ve dijital yayıncılığı geliştirirken klasik gazeteciliği ihmal edip kendi elleriyle baltalamasınlar... Buradan “ciddiyetle” uyaralım. Böyle bir gafletin, kendi bindikleri dalı kesmek anlamına geleceğini hiç unutmamak gerekir. Bu gaflet, haberciliği öldürerek sonunda dijitali de vurur...

Beraber yürünecek! Medyanın ilacı, araştırmacı ve güvenilir habercilik Basın dünyasında tüketiciye dayalı gelir, ön plana çıkmış vaziyette. Nitekim, dijital reklamlarda aslan payını, iki mühendislik firması olan Google ve Facebook yutuyor. 2016 yılında Google küresel olarak, Facebook’un üç misli, 79 milyar dolar gelir elde etti. İkisi birlikte, dünyadaki dijital reklam pazarının neredeyse tümünü ele geçirmiş durumdalar. Buna karşılık, genellikle toplama haberlerle tüketicinin karşısına çıkan internet medyasının şu aşamada yapacağı fazla bir şey yok. İnternet medyasının öncülerinden Arianna Huffington’un kurmuş olduğu Huffington Post, yıllarca blog yazarlarından istifade ederek, her hangi bir telif ödemeden, toplama haberlerle varlığını sürdürdü. Ama artık, bu iş pek gitmiyor...

Özellikle Amerikan seçimlerinde, bariz bir şekilde ortaya çıkan, sahte haberler furyası, medyaya zarar verdi. Şimdi, haberlerde güvenirlik ön plana çıktı. Bu da araştırmacı gazeteciliğe değer kazandırıyor.

Bugün için Internet ortamında herkes yayıncı olma imkanına sahip... Kontrol mekanizmalarının henüz söz konusu olmadığı ortamda herkes oradan buradan bulduğu,doğruluğu yeterince araştırılmamış sözde haberleri sitesine alıyor. Bu tablo tüketicide güven erozyonu yaratırken klasik gazeteciliğe avantaj sağlıyor. Magazin ile saygın, etkin kalıcı başarı gelmiyor Amerika Birleşik Devletleri’nde 3 medya grubu, baskı artı dijital abone sisteminde başarı kazanılacağını kanıtlamış durumdalar. The New York Times’ın 2 milyon abonesinin yüzde 63’ünü sadece dijitale abone olanlar teşkil ediyor. The Wall Street Journal’‘in bir milyon abonesinin yarısı, sadece dijitale abone olmuş durumda.

Araştırmacı gazetecilik, basılı gazete ve dijitali birlikte götürerek başarıya götürürken bu stratejiyi iyi uygulayan basılı gazetenin henüz ömrümün dolmadığı da yeni gelişmelerle kanıtlanıyor.

İşte örneği: The Post filminde de görüldüğü gibi, 2013’te maddi yönden güç durumda bulunan Washington Post’u Graham ailesinden satın alan dünyanın en zengin iş adamı, Amazon’un sahibi Jeff Bezos, derhal yeni yatırımlara girişti. Gazetenin kapatılmış bürolarını açıp, yüzden fazla deneyimli gazeteciyi işe aldı. Gazete bugün Trump karşıtı yayınlarıyla altın devrini yaşıyor ve araştırmacı gazeteciliğin meyvelerini topluyor.

Meraklısı için kaydedelim, bu alanda çarpıcı bir diğer örnek, basılı gazetenin devrinin henüz geçmediğini başarıyla gösteren Norveç’teki Schibstedt grubu.

Gazeteler için en önemli konu olan içerik üzerinde dijital reka- bet ortamında daha da hassasiyetle sağlanamıyor, saygın ve etkin olunamıyor. İnternet medyası, kopyacılıktan çıkıp içerik üretmeli İnternet medyası, artık bir gerçeği görmek durumunda: Kopyacılık yetmiyor, içerik üretmeye kendilerinin de ağırlık vermesi gerekiyor. “Medya imparatoru” Rupert Murdoch sürekli olarak haber çalınmasını boş yere ön plana çıkarmıyor... Aslında Facebook ve Google da, haberleri üreten gazete yayıncılarının haberlerini kullanarak ve algoritmalarının gücüyle tüketiciler üzerinde bir kontrol mekanizması kurdular. Teknoloji şirketleri, arama motorlarındaki sonuçları kendi lehlerine manipüle ederek, birer tröst haline geldiler. Bugün arama motorlarının pazar payları ABD’de 86, Avrupa Birliği’nde yüzde 93’e ulaşmış durumda. Haber üreticisi olan yayıncılar, yanıbaşlarındaki tröstleşmeyi seyretmek mecburiyetinde kaldılar. Dağıtım imkanlarının mühendislik firmalarının elinde olması, yayıncıları onların koşullarının kabul etmeye zorladı. Şimdi Facebook’da büyük gelişmeler var... Bundan sonra yayıncılarla işbirliğini ve habercilik işlerini ikinci plana alacak. Bu da geleneksel haber yayıncıları için kötü bir haber...

Bu konuyu diğer bir yazımızda ele alacağız. Halkın yanında, hakikatın sözcüsü özel habercilik Kıssadan hisseye gelirsek...

2018 başındaki basın dünyası tablosuna gerçekçi gözle bakıldığında medya uzmanları, sonuç olarak şu görüşte birleşiyor: Kan kaybına rağmen, geleneksel basının halen yaşama şansı var; yeterki basın kuruluşu yöneticileri erken havlu atmasınlar ve klasik gazeteciliğin gereklerini eksiksiz yerine getirmenin gayreti içinde olsunlar, tüketiciye güvenilir ve doyurucu, daima korkusuzca hakikatın sözcüsü olan iyi bir habercilik hizmetini sunabilsinler... Ajans haberleriyle yetinmeyip özel haberciliği baş tacı edebilsinler....

Ve gazete, o zaman gazete!