Balıkesir ekonomisine geniş açıdan bakmak…

EKONOMİ gazetesi Balıkesir-Çanakkale Bölge Temsilcisi Esra Sultan Azizoğlu benden Balıkesir ekonomisi için bir yazı talep ettiğinde, Fransa’nın dinamik bölgesi Bretonya’dan bir saha çalışmasından geri dönüyordum.

O an ‘’Bretonya Balıkesir’e göre neyi farklı yaptı?‘’ sorusunu kendime sormadan edemedim. Balıkesir eko-sistem ve kültürel sermaye yapısıyla bir Ege Bölgesi ili. Bu ilde; X Şirket başına çalışan insan sayısı 63 ( KOBİ ölçeği).

X Sektörel dağılım gıda ve madencilik gibi ilksel sanayilerden oluşuyor.

X Türkiye’nin En Büyük 500 Şirketi içinde sadece 12 şirketi var.

X Sanayinin olumlu yanı, yoğunlaşmanın olmaması. Sanayinin yapısı Merkez, Bandırma,Gönen ve Biga’ya dağılmış durumda.

İki Balıkesir var:

Birinci Balıkesir;

X 115 yeni Teşvik Belgeli yatırımı olan,

X 214 işletrmesinin 18.000 bin insanın istihdam edildiği, ve 400 fabrika hedefinin konulduğu,

X Jeotermal ısıtmalı ihtisas sera organize sanayi bölgesi kuran ve burada 250.000 ton sebze üretimi gerçekleştirildiği,

X Çanakkale 1915 Köprüsü ile Balıkesir’e batı ve doğu yönünden erişimin kolaylaştığı,

X İhracat hedefinin 2 Milyar $ olarak konulduğu, ‘’olumlu‘’ bir Balıkesir resmini içeriyor.

Güney Marmara Bölge Planı (2014-2023) üstünden ‘’ olumsuz’’ Balıkesir ekonomisi resmi ortaya çıkıyor: Plana göre 2023’te “Bölgenin ulusal ve uluslararası rakiplerin önüne geçmesi” ana hedef.

Bunun için ;

X İyi Tarım Uygulamaları ile Balıkesir hayvancılık üretimi Türkiye’nin üstünde ve katma değeri Türkiye’nin 2 katı olacak ( Etçi tavukçulukta Türkiye içi pay % 12’de kaldı. Hayvan varlığının % 95’i kültür ırkı ama süt verimi sadece 9 lt/ gün. Tarım arazisinin % 60’I, 0-5 hektar alan işliyor).

X Yenilikçilik için kümelenme faaliyeti desteklenecek (Ortada küme adayı sektör yok). X İhtisas OSB’leri özendirilecek (Burhaniye ve Gönen İhtisas OSB’leri karma OSB yapısına dönüştü).

X Lojistik Merkezler yeniden yapılandırılacak (BALO projesi bitmedi,Kemalpaşa Lojistik Merkezi hizmete açılmadı, Gökköy Loj.Mer. tam kapasiteli çalışmıyor).

X Yüksek maden potansiyeli değerlendirilecek ((Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü kuruldu ama gerekli adımlar atılmadı, Eti Maden ise bütçe yoksulu).

X Tekno-Ekonomik temelli enerji varlığı gözetilecek (Rüzgar enerisinde Türkiye’nin % 20’si potansiyel varlığına karşılık yatırımlar yetersiz, güneş enerjisinde 2.340 h / yıl enerji varlığına karşılık lisans başvuruları geciktiriliyor).

X 2023‘de turizmde 1.7 milyon yabancı turist gelişi olacak (Bu hedefin % 10‘una bile ulaşılması zor).

Balıkesir’de hizmet veren Arpha Consult’ın kurucusu İsmail Orhan Sönmez’e bu konuyu sorduğumda, ’’Bölgedeki yetişmiş insangücü kaynağı yetersizliği ‘’ cevabını aldım. Ancak Sönmez bu sorunu ‘’Firma kültürlerinin nitelşikli insan kaynağının aktüel beklentilerine cevap verecek yapıda olmayışı’’ nı ekleyerek sarmalı tamamlıyor.

Her iki sorunu göz ardı etmek mümkün değil…

Balıkesir 10 milyar $ ihracat için;

X Gökköy ile Kemalpaşa Lojistik Merkezleri ve BALO Lojistik Merkezi tam kapasitede işler olmalı.

X Balıkesir-Aliağa demiryolu bağlantısı oluşmalı.

X Sanayi yapısı ayrışmalı / farklılaşmalı.

X Büyük ölçekli yenilebilir enerji sektörü üretimine girilmeli.

X Savunma sanayisinde yer alacak eşikler yaratılmalı.

X Balıkesir OSB içinde bir sektörün kümesi oluşmalı.

Genel Çerçeve

X Kişi ve mülkiyet güvencesi işin temel güvencesi olmalı.

X Siyasal istikrar, sistemin sigortası olarak çalışmalı.

X Hesap verilebilirlik işin temeli olarak kabul edilmeli.

Fransa’da Bretonya bölge ekonomisinin günümüzde 3 Balıkesir’e eşdeğer olan kişi başına gelirinde (26,000 Euro) son 30 yıldaki tutundurma çalışmaları çok etkili oldu. Bu odaklanma onlara “Made in Bretonya” markalı 400 şirketi ortaya çıkarttı.

“Olmaz / olmaz” diye bir olay yok, Balıkesir genç kuşak girişimciliğinin iyi örneği Halil Sucu’nun güzel tümcesiyle “Zafer, İsrar Edenlerin” oluyor.