Staat moet R722 miljoen binne ’n maand bestee
LEDE van die parlementêre portefeuljekomitee vir landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling was op ’n onlangse vergadering merkbaar ontstig omdat slegs sowat ’n vyfde van die belastinggeld wat vir die kommersialisering van swart boere bewillig is, bestee is.
Dié geld is deel van pres. Cyril Ramaphosa se ekonomiese stimulus-en-herstelpakket van R3,9 miljard wat in 2018 bewillig is, en waardeur finansiering vir opkomende boere belowe is.
Die R3,9 miljard is oor drie jaar vir die Land Bank begroot om die kommersialisering van swart boere te ondersteun. Die geld is bedoel vir verskeie hulpprogramme en nie net vir die kommersialisering s program vir swart produsente–wat intussen herdoop is tot gemengde finansiering – nie.
Die departement het vroeër ’n nuwe program, naamlik ontwikkelings ondersteuning vir grond (LDS), in die parlement bekend gemaak, wat in die 2018-’19-boekjaar in werking getree het. Dié program sou die plek van herkapitalisering inneem, asook gemengde finansiering vir grondhervorming omvat.
ONDERSTEUNING
Altesaam 262 plase word ingevolge die LDS-program ondersteun. Die totale bedrag wat op die plase bestee gaan word, is
bereken op R1,2 miljard.
Die departement het grond van 2,2 miljoen ha wat hy deur die regerings e grond verkryging strategie( Plas) bekom het. Mnr. Rirhandzu Shilote, direkteur van gehalteversekering by die departement, het verduidelik 2 miljoen ha van die grond is beoordeel en 262 projekte is kommersieel vatbaar bevind.
Die departement het aan die parlement gerapporteer dat meer as R722 miljoen, of 80,1% van die begroting, nog nie bestee is nie. Net meer as R175 miljoen van die R897 miljoen wat vir die boekjaar begroot is, is aan kommoditeit s organisasies uitbetaal wat die projekte ondersteun.
Vir die 2019-’20-boekjaar word 162 projekte, en in die daaropvolgende boekjare onderskeidelik 45 en 55 projekte, ondersteun.
Die departement het gesê hy het probleme met die Land Bank ondervind “wat die wiel wou herontwerp” en die projekte weer aan ’n tegniese beoordeling wou onderwerp. Dit het die department met vier maande vertraag en hy kon nie geld vir die somerseisoen toestaan nie.
TYDELIK GESTAAK
Die gemengde finansiering s program kon nog nie hervat word nie nadat dit tydelik gestaak moes word weens onvoldoende kriteria vir begunstigdes. Mnr. Mike Mlengana, direkteur-generaal van die departement, het egter die versekering gegee dat die program nie van die baan is nie. Die departement moet in Maart antwoorde aan die komitee verskaf oor wat met die gemengde finansiering s program aan die gang is.
Die departement het beklemtoon hy is oorgehaal om die projekte in die winter saai gebiede en volgende somer plantseisoen te ondersteun.