TEGNOLOGIE: BENUT SYFERS SÓ IN BULSELEKSIE
As ’n boer eers na die diere kyk en daarna na die syfers, sal hy agt uit tien keer die verkeerde bul vir sy kudde koop. Omdat bulle verreweg die grootste invloed op ’n kudde het – 95% vergeleke met ’n koei of 50% van sy koeitrop – kan dit rampspoedig wees.
In beesseleksie is daar altyd twee aspekte ter sprake, naamlik visuele waarneming van onder meer bouvorm en strukturele korrektheid, asook genetiese eienskappe wat in teelwaardes weerspieël word. Die geheim is om dit saam te gebruik om doeltreffender te wees.
Die einddoel is nié om mooi koeie en bulle voort te bring nie, maar om bulle vir die kommersiële teler te lewer wat deur hul kalwers méér geld in die sak gaan bring.
Op sig sien ’n mens hoofsaaklik die visuele eienskappe, soos bouvorm. Daar is goeie keurders en boere wat weet hoe ’n bul moet lyk en of hy struktureel korrek is. Die genetiese eienskappe is egter grootliks nie met die oog sigbaar nie. Deur diere gereeld te weeg en te meet vir verskillende eienskappe en die verwerking van dié inligting tot teelwaardes, deur byvoorbeeld Breedplan, verkry die boer ’n kragtige bron om sy seleksie vir sekere eienskappe te verbeter.
Hoe balanseer ’n beesboer voorkoms en syfers? Die maklikste is om eers na die syfers te kyk en ’n lys te maak van die bulle met aanvaarbare syfers. Daarna kyk ’n mens visueel na slegs die bulle op die lys en maak dan die uiteindelike keuse daaruit.
Die boer móét weet watter eienskappe belangrik in sy stelsel is, byvoorbeeld vrugbaarheid en speengewig. Die meeste boere het ’n speenkalfstelsel waardeur hulle bulkalwers aan ’n voerkraal verkoop en die meeste van die speenverse vir vervanging terughou. Skrotumomvang het ’n beduidende invloed op vrugbaarheid, en kalfgemak en geboortegewig is altyd belangrik.
Drie aspekte dra by tot ’n bul se teelwaarde, naamlik sy eie metings, sy stamboom en sy nageslag se metings. Wanneer ’n twee- of driejarige bul op ’n veiling gekoop word, kan sy akkuraatheid rondom 60% vir eienskappe wees indien die kudde goeie prestasietoetsing toepas. Sodra hy nageslag het wat self gemeet en geweeg is, skiet die akkuraatheid op.