NASPEURBAARHEID IS DIE ENIGSTE OPLOSSING
MET ’n nasionale rampverklaring oor die uitbreking van beken-klouseer in Limpopo kan die regering die situasie beter bestuur danksy ekstra finansiering van die tesourie en magtiging om die weermag en polisie te ontplooi om die gebied af te sper.
Só meen die Rooivleisprodusente-organisasie (RPO), wat twee dae ná die afkondiging van ’n nasionale veilingsverbod ’n beroep op me. Thoko Didiza, minister van landbou, landelike ontwikkeling en grondhervorming, gedoen het om dié stap te doen.
“(Die uitbreking) is ’n volslae ramp en moet ook so behandel word. Dinge kan nie op die ou trant aangaan nie,” sê mnr. Gerhard Schutte, hoofbestuurder van die RPO.
In Limpopo het groot kommer teen druktyd geheers dat bek-enklouseer verder in die provinsie kan versprei omdat vee, veral beeste, steeds sonder die nodige toestemming en permitte vervoer word. Mnr. Douw Pelser, ondervoorsitter van die RPO in Limpopo, sê hy sien talle vragmotors met beeste op die pad. Wanneer hy vra of die eienaars permitte het, kry hy dikwels ontwykende antwoorde.
Die Limpopo-RPO het in oorleg met veeartse en mnr. Willem van Jaarsveld van die Limpopo-dieregesondheidsforum ’n plaasbiosekerheidsprotokol saamgestel en onder die provinsie se boere versprei. Dit kan nie volle sukses waarborg nie, maar beskerm produsente tot die beste van hul vermoë (sien KASSIE regs).
TEKORTE KOM
Intussen waarsku mnr. Lukas Eksteen, voorsitter van die RPO in Limpopo, dat ’n laer inname van speenkalwers by voerkrale as gevolg van kwarantyn, ekonomiese probleme en onsekerheid oor die uitbreking van bek-en-klouseer waarskynlik einde Maart tot ’n tekort aan slagdiere gaan lei.
In ’n brief aan sy lede verduidelik hy dat voerkrale diere voor 12 Desember moes inneem om slaggereed te wees teen Paasnaweek (12 April 2020). In die voorafgaande twee weke is heelwat minder kalwers as gewoonlik ingeneem, sê Eksteen. Hy wys ook daarop dat die winterdektyd se kalwers, wat eersdaags gespeen word, ligter is as gewoonlik vanweë ’n baie strawwe en droë winter.
HULP MET HANDEL
Met die tydelike verbod op veilings en onsekerheid in die veebedryf sê hy dit is veral nou belangrik vir produsente om die verlies aan inkomste te probeer beperk. Daarom het die RPO in Limpopo ’n inisiatief begin om speenkalfprodusente direk met voerkrale in verbinding te plaas.
Die plan is dat boere wat kalwers het om te verkoop, en voerkrale hul ligging en kontakbesonderhede aan die provinsie se RPO-kantoor deurgee en dan word verkopers met die koper naaste aan hulle gekoppel.
Die rede hiervoor is dat beweging van diere beperk word en dat korter afstande afgelê hoef te word, sê hy. Produsente moet egter aan naspeurbaarheidsvereistes voldoen ( KASSIE ).
Die RPO in Limpopo versoek voerkrale om so ver moontlik eerder plaaslik geproduseerde speenkalwers in te koop as van ander lande en provinsies af.
“Terwyl ons kollegas onverpoos werk om hierdie uitbreking onder beheer te kry, is dit ons plig as rooivleisprodusente om steeds ’n gehalteproduk op ons verbruikersbord te bewerkstellig,” sê Eksteen.
VEILINGSVERBOD
Volgens dr. Cobus Oberholster, hoofbestuurder vir vee, eiendomme en afslaers by BKB, beteken die verbod dat weeklikse vastepuntveilings of vetveeveilings nie sal voortgaan nie. Skakeldienstransaksies tussen individuele kopers en verkopers, waar ’n boer byvoorbeeld ’n aantal speenkalwers aan ’n abattoir verkoop, sal egter voortgaan.
Stoetveeveilings of produksieveilings, wat weer aan die begin van die nuwe jaar begin, sal steeds voortgaan. Die veilings word op die plaas aangebied, met geen gasverkopers nie en behels volgens Oberholster verskeie administratiewe en naspeurbaarheidsprosesse.
Mnr. Roelie van Heerden, direkteur van die verskaffingsketting by die Beefmaster-groep, sê in ’n verklaring die groep het simpatie met die veilingsbedryf, wat vir die afsienbare toekoms nie normaal kan sake doen nie. Hy sê die groep “sal steeds werk saam met diegene wat hul beeste wil bemark, mits daar aan sekere voorwaardes voldoen word, soos die verskaffing van ’n bewys van dieregesondheid.
“Ons het reeds uitstekende wetgewing wat van ons bedryf vereis om bewys van oorsprong en gesondheidsertifikate te lewer wanneer ons beesvleisprodukte uitvoer.
“Die uitbreking van bek-enklouseer gee ons ’n geleentheid om meer formele naspeurbaarheidstruktuur te vestig wat ons beesvleisbedryf sal beskerm en ons toegang sal gee tot meer internasionale markte.”
‘Die uitbreking is ’n volslae ramp en moet ook só behandel word.’