As die bakgogga byt
Die hele wêreld is deesdae aan ’t bak, en niks kan my gelukkiger maak nie.
Ek het in ’n huis grootgeword waar daar twee keer per dag teetyd gehou is — om elfuur en dan weer vieruur. Maar daar is nooit net ’n koppie tee gedrink nie. Nee, my ma het gebak.
As my pa winteroggende om elfuur sy modderige waterstewels by die plaaskombuis se deur uitgeskop het om te kom tee drink, het die ketel al gekook en kon jy vars gebakte appeltert, skilferkorsmelktert, lemoenkoek of tipsy- tert saam met die koppies op die kombuistafel verwag.
Somersdae het die warm tuisgebak plek gemaak vir vla- en suurlemoentert uit die yskas of witkoek met gekookte kondensmelk. In Desember en Januarie het ons geweet daar gaan blokkies goed aangeklamde vrugtekoek op ’n glasbord langs die teepot staan. Nou en dan het my ma ’n bevlieging gekry en ’n dag lank koeksisters gebak. Dit wat ons nie net daar verslind het nie, is verpak en gevries en dan sakkie vir sakkie uit die vrieskas gehaal vir teetyd. (Weet jy hoe lekker is so ’n yskoue, halfgevriesde, stroperige koeksister saam met ’n koppie sterk Engelse tee?)
Die eerste koek wat my ma my leer bak het, was warmmelksponskoek, ’ n resep waaraan sy al die jare getrou gebly het. Of ons nou sjokolade- of lemoen- of witkoek wou bak, dit was nooit nodig vir ’n nuwe resep nie. Jy’t net die resep vir warmmelksponskoek ’n bietjie aangepas, en siedaar. Dit was ons verjaardag-, teetyd- en enigetyd-tussen-in- staatmaker. Ons het dit só gereeld gebak dat die resep vandag nog in my geheue ingeprent is.
Toe ek eers lekker kon lees, het ’n hele nuwe bakwêreld vir my oopgegaan. My ma se handgeskrewe hardeband-resepteboek het die geheime van ál die lekker gebak waarmee ek grootgeword het, verklap. Toe pak ek die Kook en geniet en daarna Huisgenoot se Wenresepte. En elke resep vir tuisgebak uit die kosartikels in Rooi Rose en Sarie wat maand ná maand deur die pos gekom het. Ek was heeltemal verslaaf.
Anders as hoe dit met baie stokperdjies gaan, het my bakgier nooit bedaar nie. Ek raak nou nog skoon opgewonde oor die vooruitsig van verjaardagkoek bak of as een van my kinders kom sê hulle moet tuisgebak skool toe neem. Ek glo ’n mens kry twee soorte kosmense: Dié wie se hande vir vleiswerk gemaak is en dié met ’n aanvoeling vir bak.
Waar ons vorige uitgawe spesiaal vir die vleisliefhebbers was, is daar in hierdie uitgawe hope heerlike resepte net vir die bakkers. Maar jy gaan darem nie net koek, tert en beskuit uit ons sewende uitgawe kan maak nie. Jy sal kan weglê aan smullekker etes met tamaties ( bl. 80) en kaas ( bl. 88), ’n klomp nuwe idees kry vir aandete ( bl. 57), asook heerlike planne met bevrore vis en seekos ( bl. 50). En wat is die somer nou sonder ’n braai of ses? Op bl. 104 braai ons saam met twee bobaasbraaiers, Jan Braai en Justin Bonello. En as jy ’n slag lus is vir iets anders as ’n tradisionele warm ete vir Kersfees, kom hou piekniek saam met ons ( bl. 112). En moenie Lucille Botha se lekkerleesstorie oor Chardonnay op bl. 120 mis te loop nie.
Geniet die vakansie en veilig reis. Tot ons weer gesels, lekker kosmaak – en bak! Voorverhit die oond tot 180 °C en smeer twee koekpanne van 20 cm met olie of spuit met kleefwerende kossproei. Voer uit met bakpapier en smeer of spuit weer. Breek die eiers in ’n groot mengbak en klits dit goed. Terwyl jy klits, voeg die suiker lepel vir lepel by. Klits goed nadat elke lepel suiker bygevoeg is. Hou aan klits tot ál die suiker bygevoeg en die mengsel dik, liggeel en donsig is en in ’n dik lint van die klitser afloop as jy dit uit die bak oplig (die proses duur ongeveer 10 minute). Voeg die geursels by en klits deur. Verhit die melk, water en olie tot kookpunt, verwyder van die hitte en laat effens afkoel. Sif die meel, bakpoeier en sout oor die eiermengsel en vou liggies in. Voeg die melkmengsel by en meng liggies tot ’n gladde beslag. Verdeel die beslag tussen die twee voorbereide panne en bak vir 20-25 minute tot die koeke uitgerys en goudbruin is. Om te toets of die sponskoek gaar is, druk liggies met jou vinger op die hoogste deel van die koek. As dit terugspring, is die koek gaar. Haal die koeke uit die oond en laat vir 10 minute in die panne afkoel voor jy dit op draadrakke uitkeer om verder af te koel. Laat afkoel tot kamertemperatuur en bêre in ’n lugdigte houer tot jy die koek wil versier. Lewer 2 middelslag-koeke.