Ayiphuphile iKaizer Chiefs iswele kwawona udayi!
NGESIKHATHI ngiqala ukulandela ibhola ngeminyaka yabo-1989, lalihluke kakhulu kulokhu eliyikona njengamanje kodwa lalimnandi ngendlela eyisimanga.
Engikukhumbula kahle wukuthi kwakudume abaxhumanisi bamaqembu nabalandeli abafana noLouis Tshakoane, kwiKaizer Chiefs no-Alex Shakoane kwiMamelodi Sundowns. Laba baxhumanisi babelenza libe mnandi kakhulu ibhola ngemigilingwane ababeyenza enkundleni ngaphambi kokuthi kuqale imidlalo.
Kwakuba mnandi ngendlela engingeke ngikwazi ukuyichaza futhi ngiyafunga ngiyagomela ukuthi ngeke ziphinde zibuye leziya zikhathi zenjabulo ebholeni laseNingizimu Afrika.
Nokho umsebenzi wabaxhumanisi bamaqembu nabalandeli kwakungekhona nje ukujabulisa abalandeli enkundleni ngaphambi kokuthi kuqale imidlalo noma ngesikhathi sekhefu. Abaxhumanisi babenza isiqiniseko sokuthi bahambela amagatsha amaqembu abo ezweni lonke ukuze abalandeli bazi okwenzekayo emaqenjini ngoba nezokuxhumana zazingekho ezingeni eliphezulu njengoba kwenzeka manje. Ngeke ngithi lokhu kwakuzigwema izigameko zodlame ezinkundleni kodwa abalandeli ababehambela imihlangano yamagatsha abo, babenakho ukululekana nokuqonda ukuthi yini amaqembu ayilindele kubona ngosuku lomdlalo. Ngiyazike ukuthi sasisadla ngoludala lapho kodwa ngikholwa ukuthi okwakwenziwe kwakuwukusebenzela unobhutshuzwayo.
Nokho ngiyaqonda ukuthi izikhathi sezishintshile manje futhi amaqembu asenza izinto ngezindlela ezihlukile. Sekukhona uFacebook, Twitter nezinye izindlela zokuxhumana azisebenzisayo ukuxhumana nabalandeli futhi ngeke agxekwe ngalokho.
Umbuzo omkhulu ngowokuthi ngabe lokhu kuyawasebenzela yini amaqembu uma kukhulunywa ngokuzwa nokulalela ukuthi abalandeli bakhala ngani esuke yenzeka emaqenjini? Impendulo ilele kuwona uqobo amaqembu ngoba yiwona aziyo ukuthi indlela axhumana ngayo nabalandeli ngabe iyabagculisa yini.
Okwenzeke eMoses Mabhida Stadium, emdlalweni weNedbank Cup phakathi kweChiefs neFree State Stars, akulula ukuthi ngisho ukuthi ukuphi umsuka wakho kodwa okuhlalukayo wukuthi kukhona okungasahambi kahle emaqenjini athathwa njengamakhulu kuleli, ikakhulukazi yona iChiefs. Uyazi leli qembu elithathwa njengelinye lamakhulu e-Afrika, ngilifanisa nensizwa eyayizazi iyisoka ngezikhathi zayo kodwa osekwasala igama nje ukuthi yayiqhamuka kushayisane izintombi ngamakhanda.
Uma wawuyisoka akulula ukuvuma ukuthi usuphuphile, uhlale uzibona usengathola noma iyiphi intombi ohlangana nayo noma isimo singasavumi.
Kwesinye isikhathi kumele ukuvumele ukuthi usukhulile ngakho udonsi lwakho alusatinyeli njengakuqala. Isisombululo kulokho ukuthi uvele uzitholele umuntu olingana nawe, uhlale phansi naye wakhe umuzi, ukhohlwe ukujaha izintombi ezingayiboni kahle indaba yakho. Esimeni seChiefs kumele iqale phansi yakhe iqembu ngoba lolu dumo lwayo lokudla izindebe selufana nomlamdo nje. Ubani nje owake wacabanga ukuthi Amakhosi okuthula noxolo angahluleka ukuthatha indebe kuze kuphele iminyaka emithathu?
NgoLwesihlanu olwedlule sakhipha udaba kulona leli phephandaba lapho usihlalo weqembu ayecela abalandeli ukuthi baziphathe kahle enkundleni noma kungathiwa iqembu aliwini uma selibhekene neFree State kwiNedbank Cup. Ngikuqonda kahle okwakuhloswe uMotaung futhi ngiyazi ukuthi kuyena sibaluleke kangakanani isithunzi seqembu alakha ngezithukuthuku zakhe eminyakeni eminingi edlule.
Ngiyaqonda futhi ukuthi wayecabangela ukuphepha kwabantu ababezobuka umdlalo nesithunzi sebhola laseNingizimu Afrika ngoba lezi zithombe zodlame zihamba zize zisabalale umhlaba wonke.
Kodwa into eshayisa ngamahloni ngalesi sicelo sikasihlalo nengayisho ngenhliziyo ngesikhathi sishicilela lolu daba ukuthi: we waphupha Kaizer Chiefs, sekwacelwa abalandeli ukuthi bangadlobongeli uma kwenzeka ushaywa, akasekho onesiqiniseko noma uzowina yini ubhekene neFree State!
IChiefs engiyaziyo mina eyayivele ithi izoyithatha indebe kumnyama kubomvu, hhayi lena ecela abalandeli ukuthi bangalwi uma kwenzeka ishaywa ibe ibhekene neqembu elithathwa njengelincane...kodwa ngiyazi ukuthi ibhola liyagingqika.
Ngabe lokhu kusho ukuthini ngabadlali leli qembu elinabo uma kuzocelwa ngaphambi komdlalo ukuthi abalandeli bangalwi uma kwenzeka behlulwa? Anginayo impendulo, ngakho ngizoshiya kulenga kunjalo.
Sengisonga nje ngizosho ukuthi mhlawumbe kungasiza ukuthi amaqembu aqinise izindlela zokuxhumana nabalandeli bebhola emagatsheni njengoba kwakwenzeka kudala, mhlawumbe ukhona umehluko ongaba khona. Nabo abalandeli abayeke ukuphuza kuze kweqe uma beyobuka imidlalo yebhola ngoba bagcina benza izinto abangeke baziqhenye ngazo uma bengasaphuzile.
OkweChiefs kona kunzima kakhulu ngoba kumele iqale phansi ivuse iqembu libuyelwe yisithunzi elalinaso eminyakeni eminingi edlule. Okwamanje ifana nendoda eyayiyisoka kudala kodwa esiphuphe iwudaka.