INKULU INGCINDEZI EMSEBENZINI WOKUBA NGUTOLIKA
SINCOMA otolika basezinkonzweni ngamakhono ababa nawo yize bebhekene nengcindezi yokunqaka uhlamvu nohlamvu lomshumayeli osuke eshumayela ngolimi abanye abasuke bengaluzwa.
Lo msebenzi abawenzayo awulula singawuthatha kalula nje ngoba uma into yenziwa ngomunye kulula ukuyigxeka noma ukucabanga ukuthi wena ungayenza kangcono.
Sithi ake sigxile kulolu hlobo lomsebenzi owenziwa ngomusa yilabo abawenzayo, abangakhokhelwa ngisho isenti kodwa abawenza ngobuciko nangesinono.
Sikhumbuza laba abasuke bekhuluma ngolimi olutolikwayo okungaba yinoma yiluphi, sithi kubo ababokhumbula ukuthi uma umuntu efaka isipunu esinokudla emlonyeni usifaka maqede akuhlafune, akamane akufake kuzedlulele nje akuphose kuyoshona esiswini.
Uqala akuhlafune bese ekugwinya kulandele okunye njalonjalo aze asuthe. Nalapha ekutolikenike kunjalo, kumele lowo okhulumayo asho amagama amafishane bese elinda utolika atolike.
Kuvele kumphoxe otolikayo uma okhulumayo eseshesha esevukwe ngumoya alindele ukuthi utolika naye abambe konke akushoyo.
Siye sibabone abashumayeli noma abefundisi sebegxuma ba- juluke baze babe manzi te baye lena bagcwale indlu yonke kubuye kungezwakali abakushoyo bese bebuka ngeso lengulube utolika. Akube khona ukubambisana phakathi kwalaba ababili, futhi kuhle baqale baxoxe bahlele inkonzo namavesi azofundwa ngaphambi kokuba kuqale intshumayelo.
Kunzima ukucela ukuba uzotolikela umuntu ongazi nokuthi uzoshumayela ngani lapho esezoqala phansi afune ukufundelwa amavesi aphinde enze izibonelo.
Izinto ezinjengalezi ziyawephula umphefumulo katolika osuke ezinekele ngesihle uma esezokwenziwa inhlekisa phambi kwabaza- lwane.
Sengathi futhi abashumayeli bangayibheka le ndaba yokukhuluma ngemibhobho, bayijwayele ngoba kuvele kuxake lapho umuntu esewugwinya bese eklabalasa kube nomsindo angabe esezwakala nokuthi uthini, kunjalo nje nomfana wekeyboard usuke ebanga owakhe umsindo.
Siyawukhuza nalo mkhuba wokuthi uma abashumayeli beshumayela benze izibonelo ngokubiza abantu babamise phambili - benze izibonelo njengokuthi nje omunye owabe enesifo sobulepheru, omunye engaboni emehlweni - yizibonelo okumele zishiwo ngemilomo lezo hhayi ukuba kuzolinganiswa ngomuntu.
Kuyabaphoxa abanye lokho ngoba ufica lowo osuke eshumayela eselokhu ebamise phambili noma sebekhathele.
Abaqaphele laba bashumayeli ukuthi bazothi benza isibonelo kanti okwenziwa ngabo abakuthandi kepha ngoba basuke sebekhonjiwe ayikho into abangayenza.
Siyabonisana kule nkundla yezenkolo ngezinto ezincane kepha abaningi abangazinaki ukuthi ziyayilimaza imiphefumulo. Kuyaziwa-ke ukuthi abazalwane uma kukhona into ebacikile abasho ukuthi ibacikile basebenzisa igama elithambile bathi ba”limele emoyeni”.
knowledge.simelane@ilanganews. co.za