JAKIE WSPARCIE DLA OSÓB NIESAMODZIELNYCH

Zasiłek stały, dodatek pielęgnacyjny – sprawdź, jakie wsparcie przysługuje osobom zdanym na pomoc innych.

Jakie wsparcie finansowe przysługuje osobom niesamodzielnym? Gdzie mogą się zwrócić po pomoc? Najważniejsze miejsca to pomoc społeczna i ZUS. W czasie pandemii koronawirusa możemy wiele spraw załatwiać zdalnie.

WAŻNY DOKUMENT: ORZECZENIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

Jednym z najważniejszych dokumentów umożliwiających staranie się o różne formy wsparcia dla osób wymagających pomocy i ich opiekunów, jest orzeczenie o niepełnosprawności. Osobom powyżej 16. roku życia orzeka się trzy stopnie niepełnosprawności: lekki, umiarkowany, znaczny. Orzeczenie zwykle wydaje się na czas określony, potem ponownie trzeba stanąć przed komisją. To nie choroba czy rodzaj niepełnosprawności uprawniają automatycznie do otrzymania orzeczenia. Komisja pod uwagę bierze m.in. wiek chorego, perspektywy rehabilitacji, objawy, postęp choroby i to, jak utrudnia ona codzienne życie.

Formalności załatwia się w powiatowym zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności, w miejscu zamieszkania. Trzeba tam złożyć wniosek wraz z wystawionym na specjalnym druku zaświadczeniem od lekarza prowadzącego. Zaświadczenie ważne jest tylko przez 30 dni. Należy też przygotować dokumentację medyczną – karty informacyjne z leczenia szpitalnego, zaświadczenia od specjalistów, wyniki badań, opinie psychologiczne, itd. Osoba składająca wniosek nie ponosi żadnych kosztów. Zespół ds. orzekania o niepełnosprawności wyznaczy termin stawienia się przed komisją. Jeśli komisja podejmie niekorzystną decyzję, w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia można się odwołać do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Uwaga! Orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane na czas określony, którego ważność upłynęła po 8 marca 2020 r., zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

ZASIŁEK STAŁY Z POMOCY SPOŁECZNEJ

Przysługuje osobie pełnoletniej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, czyli 701 zł. Wysokość zasiłku w przypadku osoby samotnie gospodarującej to różnica między kryterium dochodowym a jej dochodem, z tym, że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 645 zł miesięcznie. W przypadku osoby w rodzinie wysokość zasiłku stanowi różnica między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie, czyli 528 zł, a dochodem na osobę w rodzinie. Kwota zasiłku nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

Niezdolna do pracy jest w świetle przepisów osoba, która ma orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności albo została zaliczona do I lub II grupy inwalidzkiej. Niezdolność do pracy z powodu wieku oznacza ukończone przez kobietę 60 lat i 65 lat przez mężczyznę. Formalności związane z uzyskaniem zasiłku załatwia się w gminnym bądź miejskim ośrodku pomocy społecznej.

INNE FORMY WSPARCIA

• Zasiłek okresowy. Przysługuje ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie. Nie może przekraczać 418 zł miesięcznie i być niższy niż 20 zł. Kryteria dochodowe są takie same jak w przypadku zasiłku stałego.

• Zasiłek celowy. Przyznaje się np. na pokrycie kosztów zakupu żywności, leków czy opału. W uzasadnionych przypadkach, pomimo przekroczenia kryterium dochodowego, może być przyznany specjalny zasiłek celowy lub zasiłek celowy zwrotny.

• Zasiłek pielęgnacyjny. Nie jest uzależniony od kryterium dochodowego. Przysługuje: niepełnosprawnemu dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w okresie do ukończenia 21. roku życia, lub osobie, która ukończyła 75 lat. Od 1 listopada 2019 r. zasiłek wynosi 215,84 zł miesięcznie.

W ośrodkach pomocy społecznej można się starać także o dodatek mieszkaniowy czy zryczałtowany dodatek energetyczny. Kryteria dochodowe ustalane są co trzy lata, obecne obowiązują od 1 października 2018 r.

DODATEK Z ZUS

Dodatek pielęgnacyjny to świadczenie finansowe, które przysługuje osobom uprawnionym do otrzymywania emerytury lub renty i uznanym za niezdolne do samodzielnej egzystencji. Formalność załatwia się w ZUS. Konieczne jest złożenie wniosku oraz zaświadczenia o stanie zdrowia. Dodatek otrzymują także osoby, które ukończyły 75 lat. Nie muszą składać wniosku – po osiągnięciu tego wieku ZUS automatycznie przyzna dodatek. Od 1 marca 2020 r. dodatek pielęgnacyjny wynosi 229,91 zł miesięcznie, a od 1 marca 2021 r. będzie to 238,73 zł.

POMOC DLA OPIEKUNÓW

• Świadczenie pielęgnacyjne. Jest przeznaczone dla osób, które zrezygnowały z pracy lub jej nie podejmują, aby zajmować się niepełnosprawnym członkiem rodziny, jeśli jego niepełnosprawność powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole albo w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia. Podopieczny musi mieć orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki albo pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz koniecznością stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Przyznanie świadczenia nie jest uzależnione od kryterium dochodowego rodziny. Od 1 stycznia 2021 r. jego wysokość to 1971 zł. Kwota co roku jest waloryzowana.

Świadczenie przysługuje matce albo ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną, a także innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. W przypadku osób innych niż rodzice świadczenie takie przysługuje tylko w sytuacjach, gdy rodzice np. nie żyją lub zostali pozbawieni praw rodzicielskich. Nie przysługuje natomiast, jeśli podopieczny jest w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Nie przysługuje także wtedy, gdy opiekun ma prawo m.in. do: emerytury, renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. Formalności załatwia się w urzędzie miasta lub urzędzie gminy albo ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.

• Specjalny zasiłek opiekuńczy. Jest przyznawany bez względu na datę powstania niepełnosprawności. Obowiązuje kryterium dochodowe. Przysługuje wtedy, kiedy łączny dochód rodziny opiekuna oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764 zł netto. Jego wysokość od 1 listopada 2018 r. wynosi 620 zł miesięcznie. Waloryzacja zasiłku odbywa się co trzy lata, więc w tym roku jego kwota powinna trochę wzrosnąć. Państwo opłaca też ubezpieczenie społeczne i zdrowotne opiekuna. Zasiłek mogą otrzymać osoby rezygnujące z pracy, na których ciąży obowiązek alimentacyjny: rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, rodzeństwo oraz współmałżonkowie osoby wymagającej opieki. Podopieczny musi spełniać takie same kryteria jak w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego. Wniosek należy złożyć w urzędzie miasta, urzędzie gminy lub w ośrodku pomocy społecznej.

Z profilu zaufanego korzysta ponad 8 milionów Polek i Polaków

• Zasiłek dla opiekuna. Przysługuje opiekunom dorosłych osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, które wskutek nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych utraciły 1 lipca 2013 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego i jednocześnie nie spełniły kryterium dochodowego do otrzymania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Od 1 listopada 2018 r. wysokość zasiłku wynosi 620 zł miesięcznie.