Proszę wstać! Nauka idzie!
Przedmiot sprawy: Osoby odczuwające przewlekły ból w wielu miejscach ciała są bardziej narażone na rozwój demencji oraz szybsze pogarszanie się funkcji poznawczych, takich jak pamięć, uczenie się czy skupienie uwagi – twierdzą naukowcy z Instytutu Psychologii Chińskiej Akademii Nauk. W badaniu przeanalizowano dane od ponad 350 tysięcy osób. Okazało się, że ryzyko zaburzeń funkcji poznawczych wzrastało z każdym dodatkowym miejscem bólu i było wynikiem atrofii (zaniku) hipokampu – części mózgu odpowiedzialnej za pamięć. Z badań wynika, że przewlekły ból wieloogniskowy może prowadzić do przyspieszonego, nawet o osiem lat, starzenia się hipokampu. (PRJ)
Orzeczenie: Bólu lepiej nie znosić, tylko z nim walczyć.
Słona: energetyka
Według naukowców z University of Texas zwykła sól może pomóc zmniejszyć zużycie źródeł energii opartych na węglu oraz emisję CO2. Sól odgrywa ważną rolę w kształtowaniu warstw leżących pod powierzchnią ziemi. Łatwo ulega kompresji na skutek działania sił geologicznych, jej podziemne pokłady bywają wyższe niż Mount Everest, a wysady solne są stosowane jako „zbiorniki na wodór” w przemyśle petrochemicznym. Badacze postulują wykorzystanie ich do otrzymywania energii z wodoru, przy jednoczesnym permanentnym wiązaniu CO2 generowanego podczas tego procesu przez otaczające depozyt soli porowate skały. Ponadto sól podziemną można wykorzystać w technologiach geotermalnych nowej generacji, gdyż doskonale przewodzi ciepło z niższych warstw skorupy ziemskiej. (SS)
Orzeczenie: Niby słona przyszłość, a brzmi obiecująco!
Pokonane: zatrucie
Przedmiot sprawy: Wydawałoby się, że pożary są niezwykle groźne ze względu na śmiertelne płomienie, jednakże dużo bardziej niebezpieczne są trujące gazy wydzielające się podczas spalania płonących materiałów, np. tlenek węgla (CO) i cyjanowodór (HCN), które po dostaniu się do organizmu człowieka blokują oddychanie tlenowe. Naukowcy z Japonii opracowali pierwsze skuteczne „antidotum” na potencjalne zatrucia działające jednocześnie na obie toksyczne substancje – to syntetyczny związek „hemoCD-Twins” będący mieszaniną porfiryn i cyklodekstryn. Badania przeprowadzone na myszach wykazały, że dootrzewnowe wstrzyknięcie substancji w momencie podtrucia natychmiast neutralizuje szkodliwe gazy i pozwala na szybki powrót do zdrowia. Preparat wykazuje ogromny potencjał, dlatego planowane są dalsze etapy jego rozwoju. (MM)
Orzeczenie: Taki zastrzyk powinien się znaleźć w każdej apteczce albo obok gaśnicy.
Podwójne działanie: zatwierdzonego leku
Przedmiot sprawy: Znany lek na łuszczycę i łuszczycowe zapalenie stawów – apremilast – okazał się niezwykle obiecujący w leczeniu zaburzeń związanych z nadużywaniem alkoholu. Od 2015 roku uczeni przeglądali genetyczną bazę danych w poszukiwaniu związków przeciwdziałających ekspresji genów powiązanych z nadmiernym spożyciem alkoholu. Obiecującym kandydatem okazał się apremilast, który wykazał swoją skuteczność w badaniach na modelach zwierzęcych, a podany pacjentom z problemem alkoholowym ograniczył u nich spożycie tego trunku o ponad połowę. (ZK)
Orzeczenie: Kto by pomyślał, że łuszczyca ma pośrednio związek z alkoholizmem.
Pomocnik: robot
Przedmiot sprawy: Kanadyjscy inżynierowie stworzyli humanoidalnego robota o nazwie QT, który – poprzez gestykulację głową i dłońmi – mógłby dzieciom, szczególnie tym z autyzmem, pomóc z trudnościami w nauce i w skupieniu na pracy. W eksperymencie wzięły udział dwie grupy dzieci – jedna pracowała tylko z instruktorem, a druga z instruktorem i robotem QT. W tej ostatniej grupie instruktor za pomocą tabletu sterował robotem, który następnie samodzielnie wykonywał różne czynności, używając mowy i gestów. Nauczyciel kontrolował lekcję, a robot (uruchamiany w odpowiednich momentach przez nauczyciela), stosując różne strategie (gry, zagadki, żarty, ćwiczenia oddechowe i fizyczne) pomagał przekierować uwagę ucznia na zadania. Uczniowie pracujący z robotem pracowali szybciej i z większym zaangażowaniem. (ZK)
Orzeczenie: Sztuczna inteligencja sprzyja nauce, ale czy zastąpi nauczyciela?
Chroniony: głos
Przedmiot sprawy: Piosenkarze, nauczyciele, lektorzy, pracownicy call center – to zaledwie kilka profesji, w których ludzie intensywnie wykorzystują swój głos. Interdyscyplinarny zespół amerykańskich naukowców i ekspertów stworzył małe, miękkie, elastyczne, bezprzewodowe urządzenie służące do wykrywania „zmęczenia” oraz nadmiernej eksploatacji strun głosowych. Aby z niego korzystać, wystarczy nakleić je tuż nad mostkiem. Zaprojektowany mechanizm analizuje subtelne wibracje, zaś stale zbierane dane dotyczące amplitudy, częstotliwości, głośności oraz czasu trwania mówienia bądź śpiewania są na bieżąco przesyłane do telefonu lub tabletu. Dedykowana aplikacja umożliwia użytkownikowi indywidualne określenie odczuwanego progu dyskomfortu, bo urządzenie wykrywa nadchodzące nadwyrężenie i np. za pomocą smartwatcha wysyła informację o konieczności krótkiego odpoczynku. (MM)
Orzeczenie: Każdemu przydałby się czasem taki kieszonkowy pomocnik.
Nie dla każdego: technologia smart
Przedmiot sprawy: Urządzenia typu smartwatch stają się coraz bardziej powszechne wśród osób dbających o zdrowie. Jednak najnowsze wyniki badań amerykańskich naukowców z University of Utah pokazują, że istnieje grupa ludzi, dla których te elektroniczne gadżety mogą być niebezpieczne. Jak się okazuje, niektóre smartwatche mogą zakłócać działanie m.in. wszczepialnych stymulatorów serca, kardiowerterów-defibrylatorów oraz urządzeń wspomagających resynchronizację pracy serca. Emitowany przez inteligentne zegarki prąd elektryczny (właściwie niezauważalny dla człowieka, mierzony w miliamperach) może przyczyniać się do zakłócenia działania wszczepionych urządzeń kardiologicznych, powodując ich nieprawidłowe działanie. (PRJ)
Orzeczenie: Smartwatch pomoże, ale trzeba odpowiednio dobrać urządzenie do osoby.
MARTA KULIŚ i Naukowy Wydział Śledczy
nauka@angora.com.pl Źródła: Phys.org, EurekAlert, MedicalXpress, PNAS, Science Daily