Papierowy tygrys
ponoć – jak twierdzą przewodniki – największa atrakcja turystyczna regionu. Rozliczne jeziora połączone kanałami ciągną się wzdłuż Morza Arabskiego. Kanał do złudzenia przypomina indyjską ulicę, od której różni się tym, że nie ma na nim świętych krów. Ruch na wodzie taki sam jak na ulicy. Statki, stateczki, łodzie, kajaki przeciskają się między burtami, sygnalizując syreną swoją obecność, by nie doszło do kolizji. Załoga uwija się, przygotowując lunch i po chwili na stole pojawia się półmisek z rybami. Prosto z kanału, który nie należy do najczystszych. Nic nam nie będzie, pocieszaliśmy się w duchu, patrząc na życie toczące się na nabrzeżu. Kobiety piorą, myją naczynia, dzieci i mężczyźni zażywają kąpieli. Smacznego!
Wieczorem łódź dobija do brzegu. To zasada, że wszystkie jednostki pływające muszą na noc „zaparkować”. Wychodzimy na brzeg. Piękny i szybki zachód słońca. W nocy słychać tylko odgłosy przyrody, zagłuszane chrapaniem śpiącej na podłodze załogi.
Indie rozbudowują się,
chociaż to słowo ma tu inne znaczenie. Dojeżdżamy do małomiasteczkowej cegielni. Autokar oblega grupa dzieciaków. Pchają się jeden przez drugiego, krzyczą, wyciągają ręce. Trudno przejść, zwłaszcza obojętnie. – Nigdy nie dawajcie dzieciakom pieniędzy, bo najczęściej odbiera je mafia – ostrzegają turystów przewodnicy. Słuchałem tego, mając przed oczyma sceny z filmu „Slumdog. Milioner z ulicy”. Fanty wydane. Rdzawe tereny cegielni widać z daleka. Hindus, klęcząc, wodą zwilża glinę, którą rękoma miesza, by można było ułożyć ją w drewniane prostokątne skrzyneczki. Napełnia jedną, dru- gą, dziesiątą, aż formy tworzą olbrzymie prostokąty. Cegły schną na poczekaniu, bo upał przekracza 30 stopni C.
Wokół chałupki ulepione z gliny domowym sposobem. W środku drobne sprzęty niezbędne do życia, jakaś miska, garnek. To sprawia, że człowiek upewnia się, jak niewiele potrzeba do szczęścia. W standardzie Indii to już przedsiębiorstwo, w naszym – nawet nie prymitywne rzemiosło. To ledwie wyższy stopień biedy, widocznej tu na każdym roku.
W pobliżu hotelu, w sklepiku z pamiątkami, kupuję drewnianą statuetkę Ganeśi (syn Śiwy i Parwati z głową słonia). W myśl miejscowych wierzeń jest patronem kupców i uczonych, a także usuwa przeszkody, zapewniając powodzenie w różnych przedsięwzięciach. Nie wiedziałem, jak bardzo mi się przyda.
Rezerwat Periyar, jeden z największych w Kerali. W stanie naturalnym żyje tu około 1000 słoni i 50 tygrysów bengalskich. Przy wjeździe przebiegają nam drogę dwa jelenie. W ruch idą aparaty. Jestem sceptyczny. Nie będzie jeleń robił ze mnie jelenia… Czekam na „ tigra”, prawdziwego, bengalskiego. I jest! Na razie na plakacie zachęcającym do odwiedzenia rezerwatu. Posuwany się z wolna w kierunku sztucznego jeziora, od którego nazwę wziął rezerwat. Towarzyszy nam stado małp, czekających na chwilę nieuwagi, by wyrwać komuś torbę lub reklamówkę, najlepiej ze śniadaniem.
Hinduski przewodnik, krępy trzydziestoletni mężczyzna, opowiada o rezerwacie. Ale tropów słoni, tygrysów ani śladu, uwagę więc skupia na drzewach i zwierzętach występują- cych w rezerwacie. Przyznaje się, że jego rodzina mieszka tu od pokoleń. Teraz są strażnikami rezerwatu, wcześniej byli… kłusownikami. Rząd, chcąc ocalić zanikającą przyrodę, zaczął im płacić za jej ochronę. Kłusownictwo co prawda nadal istnieje, ale jego rozmiary są znacznie mniejsze. Język – hindi, angielski oraz 21 języków uznawanych w poszczególnych stanach Waluta – rupia indyjska Doba w hotelu – 200 – 800 rupii Cena posiłku – 100 – 300 rupii Cena butelki wody – 15 – 20 rupii Cena butelki piwa – 100 – 200 rupii Bankomaty – łatwo dostępne 100 rupii – 5 złotych
Walka ze sztuką
i sztuka walki
Hinduski przewodnik, ten, który oprowadzał nas po rezerwacie, zapewnia, że pokaz Kalaripajattu dostarczy niesamowitych wrażeń. Zachwyceni będą nie tylko miłośnicy sztuk walki, ale wszyscy zainteresowani ruchem opartym na pracy z własnym ciałem. Praktyka pozwala zawodnikom na niesamowitą zwinność, koncentrację, eksplozję energii. Dla większości siedzących niedaleko mnie – tak czuję – największą koncentrację daje pilot i ekran telewizyjny w domowym zaciszu.
Pośrodku kilkusetosobowej sali – arena. Na piętrze rzędy ławek i krzeseł, w których rozsiedli się ludzie spragnieni emocji. Walki na arenie faktycznie pasjonujące. Atak, obrona, atak, szable, miecze, noże, piki i sznury. Prezentacje, jak uzbrojonego w nóż napastnika można szybko za pomocą linki „spakować” w nieruchomą paczuszkę. Wszystko na ostro, z pełną perfekcją. Nie wypuszczałem z rąk kamery, zapominając o bożym świecie. Zresztą „boży świat” – to pół biedy. Nie pamiętałem, że filmując, wsunąłem pod ławkę torbę z nowiuteńkim aparatem fotograficznym i teleobiektywem. O tym, że jej stamtąd nie zabrałem, przypomniałem sobie w… hotelu. Zdawałem sobie sprawę, że szczęściarz, który ów sprzęt znajdzie i sprzeda, będzie miał, w warunkach Indii, pół roku dostatniego życia. Zdenerwowany dostrzegłem w hotelowej recepcji hinduskiego przewodnika. Opowiedziałem mu o niefortunnej przygodzie. Chwycił za komórkę. – Już mnie szukali, bo ktoś z grupy zostawił torbę ze sprzętem. Nie martw się, za kilkanaście minut przywiozę zgubę.
Zastanawiałem się później, kto sprawił, że aparat do mnie wrócił? Święty Antoni? A może pomógł Ganeśi? Obaj nie zawiedli. Dobrze mieć wszędzie sprzymierzeńców.