Pederalismo, martial law, singitbudget…timbangentayo
“Tinimbang ka ngunit kulang”
AYTOY ti dinto kalipatan nga adal ti maysa a pelikula, manon a tawenen ti napalabas. Panawen pay laeng idi da Cristopher de Leon, Vilma Santos ken Nora Aunor. Agingga ita, mapaspasamak pay laeng dayta a leksiyon iti biagtayo. Dita laengen merkado, adu dagiti dispalenghado a timbangan gapu kadagiti saur a negosyante.
In short…idi ken ita a panawenen ni Pres. Duterte…nakamulagat a nakadata pay laeng ti nagkauna nga adal ken kinapudno. Ket babaen iti daytoy a tema…intay man kilatisen ken timbangen dagiti tallo a kabaraan a kontrobersiya iti agdama – Pederalismo, Martial Law ken Singit-Budget. Ngem sakbay iti binnasnutan, intay man met isingit nga iyuna dagiti rissik iti napalabas:
***
Naisublin ditoy pagilian ti tallo a Balangiga Bells. Napateg a paset daytoy ti pakasaritaan ti pagilian manipud pannakaipusingda babaen kadagiti puraw idi panawen ti giyera iti nagbaetan ti Amerika ken Pilipinas. Baton-lagipen dagitoy banag a saan a sinardengan dagiti opisyal ti pagilian agraman dagiti opisyal ti simbaan tapno maisubli kadatayo dagita a kampana. Ni Pres. Duterte ti kaudian a nangirupir iti dayta a ganuat.
No malagipyo, naimbataran ti presidente a mapan Amerika ngem nagpatangken daytoy a bumaddek laeng daytoy iti nasyon dagiti puraw no maisubli ditoy Pilipinas ti sinamsamda a Balangiga Bells. Ita…addan ditoy pagilian dagiti sagrado a kampana. Ngem adda sutil a nagpatiray-ok: ti kampana (kadagita a panawen, 1900s) kano ket naaramid manipud iti tinunaw nga alahas ken barya idi nagkauna a panawen. Awan ngata ti posibilidadna a sinuktandan iti “peke” dagiti Balangiga Bells? Hehe…angaw laeng daytoy, pards.
Ngamin, arig amin san a makitam iti aglawlaw ket addan nang-peke. Manipud aruaten agingga iti kitao…agsisipulen dagditi peke iti kagimongan. So..ditay maikkat nga adda ag-joke nga amangan ta peke metten dagita a kampana nga insublida kadatayo. Uso a talaga ti “joke” ditoy Pinas, pards. Ti kaudian a “joke” a naluglog ket ti “angaw” (kano)
Dni Pres. Duterte nga “agar-aramat met kano iti marijuana”. Angaw laeng kano, kunada. Ngem saplit dagiti moralista: no pasig nga angaw dagiti padaplis, kasanum ngarud a patien dagiti napudno nga aramid? Dida ngata suspetsaen a dagita ket “joke” latta?
Haay biag… Ala…awatentayo laengen a kasta ti tabas ti dila ken panunotda tapno awan mangal-alia kadatayo.
*** Pannakaibaba ti Optional Retirement Age dagiti empleados ti gobyerno (56)…mabalin a makalusoten, kunada. Adu ti agpalakpak nangruna kadagiti agkakapsuten ti tumengda a trabahador ti gobyerno. Kunada…no laketdi ta no agretiroka iti edad a 56 ket siguradon nga agpensiyon a sigida. Saanen a kasapulan pay a danonem pay ti tawen a 60 sakbay nga agpensionka a kas iti agdama a pagannurotan ti paempleo.
Ngem no dika pay kano agpension a sigida…maymayat kano no danonem laengen ti tawen a 60. Amangan ta mas nangatngato ti pensionmo no madanonm o dayta nga edad, kissiim dagiti immunan a nagretiro. No sibibiag pay daydi lolok, siento-porsiento a pumabor daytoy a maibaba ti edad ti panagretiro. Ngamin, dika kanon mananam pay ti sam-it ti pension no mano laengen a panaguyek ken panagbaen ket addakan iti sungaban ti panteonmo. Masapul a nanamem koma pay ti nagrigrigatam sakbay a kallawitennaka ni patay.
Kinapudnona, idi nagpension daydi lolok, umdas laeng iti agasna ti binulan a pensionna. Kunana ngarud, awan kano pay maibulsanan a para iti kakaisuna a bisyona. A-Ania??? Iti dayta nga edadna, adda pay la bisyona? Nga ania koma?