Bisaya

USA KA LANSES LUYO SA LAPOK

Ni RENE “DODONG” QUIMNO ( Unang Guwa Sa Duha ka Sugilanon Sa Mga Lanses sa Kinabuhi )

- Ni ES GODIN

GALINGKOD siyas taas ug lapad nga tabla nga gituyo gayod pagbutang sa nipis nga Bermuda grass. Kadto pa lang ang higayon nga akong nakita ang naasoyng tabla, pula ang kolor. Puydeng tangtangon gikan didto ug puyde ra pong ibalik.

Nagpahiyom siya samtang nagtan-aw ngari nako. Pagka taudtaod, morag inihap ang lihok nga misenyas ang iyang kamot, mora bag foreshadow nga iya kong paduolon.

Ambot. Morag adunay talagsaong gahom nga kalit mibitad kanako. Mora kog gimagneto, mora kog gihipnotis­mo. Morag igo man lang gani kong nakapiyong sa makadiyot, ug sa akong pagpamilok, diha na ko nagpungko sa maong tabla tupad kaniya.

Komosta na ka? Di ko makaseguro kon aduna ba gyod koy nabati. Basta kay sa pagpamilok nakog usab, wala diay koy katupad nga gapungko sa maong tabla. Okey ka lang ba? Apan ako ra ni, wala gyod lagi koy katupad.

Nahibulong ko kay inay kakulba ug kahadlok, ang akong gibati mao ang morag pangabubho samtang hilom kong nagsud-ong sa managpares nga mga teenager sa plaza. Babayeg lalaki. Puno sa gugma ang ilang gabii--- puros mga parayeg ug punos mga panumpa.

Nahataluno­ng ra pod ko dayon. Akong namatikdan nga may galingkod nas tumoy nga bahin sa tabla nga akong gipungkoan.

Siya? Siya na sab? Ang babayeng misenyas ngari nako kaganiha?

“Okey ka lang ba?” tingog na gayod niya, morag dili gikan sa usa ka damgo lang. Klaro gayod nakong nabati. “Gimingaw ko nimo, ug gihidlaw…”

Nahibulong ko. “Ha? Unsa?”

Humot kaayo siya. Fresh cologne ang gibuga gikan sa iyang lawas sa dihang gilabyan siyas hangin ug midiretso sa akong panimhot. Pagkaanyag na lang gayod niya, pagka-flawless bayhana! Nagsul-ob siyag shorts nga maong, kanang gibidas mga Tagalog nga

kupas na maong. Hugota, uy!

Sa ibabaw nga bahin mao ang nipis kaayo niyang hanging blouse. Mora man nig wa mag-bra! Wow, shiny kaayo siyag pusod. Ug wala gyod lagi mag-bra samtang giganahan na gyod kog tutok,

bumper-to-bumper kaayo siyag dughan. Nakapangla­d-ok god kos laway. Ingog kalit na pong mibangon ang nakalimtan na gayod unta nakong tinuod nga dagway sa akong lapokong-lawas!

“Puyde ka?” maoy iyang pangutana. “Ingna ko nga puyde ka ning gabhiona.”

Wa ko motubag. Akong gibalik ang akong panan-aw ngadtos unahan, didtos managpares kun nag-date nga mga teenager. Unya, nabalhin ang akong panulok ngadto sa usa ka gamayng rebulto ni Jose Rizal haduol sa usa ka nagdahilig nga punoan sa kahoy. Sa akong tan-aw morag nailo ang rebulto, nag-inusara sa kahilom sa suok nga bahin sa plaza. Nakasulti kos kaugalingo­n: Kon kining plaza maoy paradise sa mga lovers, ngano mang morag gipasagdan sa atong kasaysayan nga didto adtong suok nga bahin mag-inusara si Jose Rizal?

Maayo pa ning mga teenager dinhi kay pagkamalip­ayon gayod nila. Adia pa man ganiy mga edad-edaran na nga nanag-date sab, nakakita kog morag look-alike ni Mommy Dionisia ug kadtong si Lola Vlog sa YouTube ug Facebook nga magpunayg sayawg Bombastic samtang nagsul-ob sa inukay-ukay man tingaling twopiece. Apan, lagi, kanas Rizal, nganong wa man makahunahu­na ang atong historical institute sa pagbutang og mga images sa mga matahom nga lovers ni Rizal aron sab dili siya magmagulan­on sama nako. Pila ra man untay pagbuhat og rebulto ni

Leonor Rivera, unya itupad anang Rizal. Si Orang Valenzuela, si Josephine Bracken, si Miss Becket, ug uban pang mga tsiks nga iyang nakablit sa tuman niyang kaadaret.

“Pila ba gyod diay imong TF, Pogi?”

Nahibulong na sab ko. Nakatutok ko niyag dugay. TF? Unsa diay ni siya, talent manager nga nang-scout og potentials sa pagka

movie actor? Ing-ani na ba gayod ko kaambongan ug ka-matso sama sa mga matinee idol?

“Type tika, Pogi!” miprangka na gyod siyag sulti. “Kaganiha pa ko sigeg sud-ong nimo didtos imong gipungkoan­g tabla, didtos

Bermuda grass.”

Didto. Ang gigamit niyang pulong kay “didto”. Nganong didto nga adia ra man ko?

Naglibog gyod ko. Ug mora mag balit-ad. Dili ba, siya man ang gapungko sa tabla ug ako maoy nagsud-ong niya?

“Mora kag masulub-on samtang padayon kong gasud-ong nimo,” misugpon siya. “Nag-inusara ka, gimingaw. Kon puyde ka, adia ra gyod ko.”

Miduol na gyod siya ug misip-ig na gyog lingkod, mora bag

Wa ko makapugong, nakaluha ko. Morag nagpig-ot ang akong dughan. Ug sa wala tuyoa, gihapuhap sa akong palad ang kinatibuk-an sa gilingkora­n nakong tabla.

gustong iduot ngaris akong bukton ug kiliran ang bumper-tobumper niyang dughan ug ang pagkalumoy niyang lawas. Ug nakapakura­t nako ang sunod niyang gibuhat, apan ako na lang gipasagdan: Ang iyang tudlo iyang gipakamang-kamang gikan sa akong pulso padulong sa akong braso. Mora na pog kalit mibangon ang nahikalimt­an na gyod unta nakong tinuod nga dagway sa akong lapokong lawas. Apan wa ra, dayon man pong kawala. Naminghoy ra man pod dayon ang akong si Tagiluyloy! Pero siya, pastilan, kanunay mang energetic ang iyang cocomelon.

“Ga-gym tingali ka, Pogi, no?” iyang gihunghong, mora bag gituyo aron gilkan kunohay kos iyang matentalon­g hunghong. “Balbon man god ka. Ug, by the way, ako diay si Pokring. Just call me Pokring. I’m from Samar. Purita gyod hinuoy akong name, Purita Laos-laos. But Pokring na lang, for short.Ikaw?”

Gusto kong mokatawa apan nagpugong ra ko. Wa pod koy gana nga itug-an ang akong tinuod nga ngalan. O bisag ang ako na lang angga. Namakak ko: “Ako si Durot.”

Kalit siyang nahitaluno­ng, puwerteng tutok ngari nako nga morag nagpugong mokatawa.

Akong gisugponan, binutbot lang gihapon: “Doroteo Paghot.”

Nahikatawa na gyod siya, wa na makapugong. “Pagtsur, uy!” dungan niyang sagpa sa akong bukton.

“Sure lagi!” Ako na gyong gi-career ang akong pagka butboton. “Doroteo Paghot. But just call me Durot, for short.”

“Unya… Paghot jud?” dalang alsa sa badlis niyang kilay.

“Oo.Ngano man diay?”

Mikagiki siya.Pinong kagiki nga kasagaran nakong mabati gikas mga babayeng cute. Apan ning iya, mora sab og matang sa kagiki sa mga iring nga gidismenor­ya. Nagpugong na lang ko nga mokatawa.

“Mora diay kag iro kay Paghot man.Wow! I like it! Ganahan biya kaayo kog iro, ug mag-iro-iro.” Ug iya na gyong gidip-ig sa akong liog ug abaga ang iyang aping. Feelingera bayhana, feeling close. “Ngano kaha nga uwagon man ang mga iro, R…?” Nalimot siyas akong bakak nga ngalan.

“Durot… Doroteo Paghot.”

“Oo.Ug ngano kaha, Rot, no?Kon motukar na gani ang kauwagon sa iro di na jud sila makapaghot!”

Nagpugong kog katawa. Iya na pong gipakamang-kamang ang iyang tudlo, nahiabot na gyod sa balbon nakong dughan.

“Ga-gym instructor ka, Rot, no?”Feelingera gyod lagi, feeling close.

Miyango-yango ra pod ko. “Ikaw, talent manager ka? Sige man god kang pangutana bahin sa TF?”

Wa siya motubag. Kalit niyang gi-closeopen-close-open ang iyang legs. Way batasan, kabastos! Pagkataudt­aod, lahi nay iyang gihunghong sa akong dunggan: “Hatagan tikag 5K, Rot… mag-lodge ta. Twenty-four hours ta sa lodge. ‘Sa man, deal?”

Ako unta siyang tubagon. Apan miabot na man ang kaganiha pa nakong gihulat.

“Sorry, Mmy, ha?” matod sa akong gihulat. “Na-traffic jud kos Ramos dapit.”

Nahataluno­ng si Pokring. Gituklod ko niyag kalit. Perte niyang tutok sa ambongang batan-on sa among atubangan nga mas macho

pa kay kanako.

“Unsa man, Mmy? Batse na ta?”

“Sige,” matod ko. “Tara na.”

Mitindog ko dayong kupot sa palad sa akong Dads. Nagholding hands ming naglakaw. Klaro gayod kaayo nga wa ka lihok si Pokring samtang gasunod og tutok namo.

“Kinsa to, Mmy?” sukot sa akong Dads, si Pokring ang gipasabot.

“Ay, dah! Wa ko kaila. Pokring man kuno. Dili kaha transgende­r to kay mora mag OA ra kaayo. Gi-offeran ko niyag 5K pero wa ko mokagat kay di man mi talo.”

“In fairness, guwapa siya. Gurl jud tingali to, uy!”

WALA ko magdahom nga magkita pa mig usab ni Pokring kun Purita Laos-laos. Usa kadto ka Nationwide Search for Gay

nga gihuwat sa Dumaguete ug akoy giimbitar sa mga organizers aron maoy mamahimong chairman sa board of judges.

Si Pokring maoy midaog.Siya ang gituboy isip Miss Gay DeLux Philippine­s. Iya pong gihakot tanang minor awards.

Sa wala pa siya koronahi, sa taliwala sa tablado kalit lang siya nga gikuyapan . Ug sa usa ka private room sa hospital

dinhis Cebu, miduaw ko niya kuyog sa mga organizers .

Aduna siyay sulat nga gitunol para nako:

Rot, sa ako tikang nalili dinhis backstage, gidali-dali ko dayog buhat ning sulat. Ikaw man diay ang chairman sa judges. Rot, magkapal-mukha ko, bi. Puyde ninyong ihulog na lang ang hukom kanang pabor ngari nako? Need man god kaayo kog money, Rot… aron maoperahan ang akong kuan. Rot, aduna koy cancer… cancer sa akong kuan. Tungod kuno nis sipyat sa akong sex change operation sa Thailand kaniadto. Please, Rot…. padaoga na lang ko ninyo bi aron maoperahan ko gikas cancer…

- Kanimo, Purita Pokring

“Isekreto na man gyod unta na nakog tunol nimo k- kaganiha contest, R-Rot… pero naunhan kos kaulaw...” sa

“Pero ikaw man gihapoy mingdaog,” matod ko. “Nakuha ra nimo tanang premyo.”

Karong gabhiona, adia ko ug mibalik sa plaza sa north part of

Cebu. Nagpungko kos tabla sa may Bermuda grass.

Komosta na man ka, Rot?Siya ug ang iya na pong uwagong tingog. Daghang salamat sa tanan, Rot, ha?”

Wa ko makapugong, nakaluha ko. Morag nagpig-ot ang akong dughan. Ug sa wala tuyoa, gihapuhap sa akong palad ang kinatibuk-an sa gilingkora­n nakong tabla.

“Pasayloa ko, Kring…” matod ko sa halos gihunghong nga tingog. “Namakak ko nimo. Dili tinuod nga Durot ang akong ngalan, nga ako si Doroteo Paghot. Ang tinuod gyod nakong ngalan mao ang Vienn, Bienvenido Paquibot.”

Mitindog kong nagpahid ang likod sa palad sa mga luhang mitadlas sa akong aping. Milakang ko, mipalayo.

Sa exit nga gate sa plaza, ako na siyang ka-holding hands: si Purita “Pokring” Laos-laos. Nagpinig-itay mis among mga palad.

“Friend…?” Mipahiyom ko niya. Ug sa akong paglingi, wala koy nakitang tabla didtos Bermuda grass. Sa akong paggula sa gate,

wala pod koy nakitang kauban. Ako rang usa ug walay ka-holding

hands. (PADAYONON)

USA ang sibuyasdah­onan sa maayong itanom sa mga garden ug kaumahan tungod sa sekreto niing kita. Oo, dakog kita ang pagpananom og sibuyasdah­onan.

Dili lisod ibaligya ang sibuyas-dahonan kay gigamit kini isip lamas sa halos tanang potahe gikan sa kinilaw ngadto na sa tinuwa. Ang inadad nga dahon importante sab nga pang-dressing

 ?? ?? Rot, sa ako tikang nalili dinhis backstage, gidalidali ko dayog buhat ning sulat. Ikaw man diay ang chairman sa judges. Rot, magkapal-mukha ko, bi. Puyde ninyong ihulog na lang ang hukom kanang pabor ngari nako? Need man god kaayo kog money, Rot… aron maoperahan ang akong kuan. Rot, aduna koy cancer...
Rot, sa ako tikang nalili dinhis backstage, gidalidali ko dayog buhat ning sulat. Ikaw man diay ang chairman sa judges. Rot, magkapal-mukha ko, bi. Puyde ninyong ihulog na lang ang hukom kanang pabor ngari nako? Need man god kaayo kog money, Rot… aron maoperahan ang akong kuan. Rot, aduna koy cancer...
 ?? ??
 ?? ??
 ?? ?? Ang Tagsuwat ug ang iyang abunda kaayong backyard garden
Ang Tagsuwat ug ang iyang abunda kaayong backyard garden

Newspapers in Cebuano

Newspapers from Philippines