Ik ben me kapotgeschrokken – van alle ellende die jullie op werk meemaken

Mooi onderwerp, dacht Japke-d. Bouma. Mensen vragen naar de kenmerken van een slechte werkgever. Ze schrok zich dood van de reacties. Intimidatie, seksisme, discriminatie. Mensen die alleen mogen opstaan om naar het toilet te gaan. „Alsof je in een sweats

Oké, achteraf was het dus naïef. Om op LinkedIn te vragen naar de kenmerken van een slechte werkgever. Maar het leek ons een mooi onderwerp voor een podcast. Ik kende genoeg verhalen over misstanden op het werk, maar ik dacht dat het voor het overgrote deel van de werkende Nederlander wel meeviel. Zeker in onze krappe arbeidsmarkt.

Nou, ik ben me kapotgeschrokken van de reacties. Uitbuiting, schreeuwende leidinggevenden, seksisme, alcoholisme, pestgedrag, discriminatie, fraude – de meldingen stroomden binnen via LinkedIn en anoniem via de dm’s en mail. Dat had ik nooit verwacht.

En dus zet ik ze deze week maar, schuldbewust, op een rij – de voorbeelden van extreem slecht werkgeverschap die jullie ondervinden. In zes categorieën. Als waarschuwing hoe het niet moet, als rode vlag, en misschien als troost als je denkt dat je het zwaar hebt op je werk. Het kan altijd erger.

1 ‘Je moet hier als vrouw tegen een stootje kunnen.”

De eerste categorie: ‘giftige werksfeer’. Vloeken, pesten, seksisme, vriendjespolitiek, nare grappen, drugs, en alcoholmisbruik.

Een collega met ernstige menstruatieklachten die bij wijze van grap van collega’s maandverband als ‘cadeautje’ krijgt. Flauwe grappen, elke dag, over een homoseksuele collega. Een baas die een nieuwe werkneemster vertelt dat als er tijdens het teamuitje een kamer te weinig is, er wordt verwacht dat ze met hem het bed zal delen. Een directeur die tijdens een etentje zoveel drinkt, dat hij het hoofdgerecht niet haalt. Een baas die de avond voor de uitvaart van de vader van een werknemer belt om te vragen of hij er de dag erna wel gewoon weer zal zijn. Werknemers die het door hun baas verboden wordt contact op te nemen met ontslagen collega’s. Je verstand staat erbij stil.

2 ‘Ben je nog van plan zwanger te worden?’

Dit is de categorie ‘vrouwen en mannen worden ongelijk behandeld’. Met meldingen dat vrouwen stelselmatig minder verdienen dan hun mannelijke teamgenoten, vrouwen die geen budget krijgen voor scholing en hun mannelijke collega’s wel want „vrouwen zijn toch niet zo ambitieus”, vrouwen die geen promotie krijgen omdat het risico groot is dat ze zwanger worden. Om te huilen.

3

‘Er is hier geen tijd voor een burnout’. Dat kreeg een mailer te horen tijdens een sollicitatie. Dit is de categorie ‘hoog ziekteverzuim’ en ‘voortdurend over grenzen gaan’. Een manager die elke ochtend om zeven uur belt om te vragen of een zieke werknemer alweer beter is. Een mailer die wordt verteld dat je je eigen laptop krijgt „zodat je door kunt werken als je ziek bent”. Een ander die overspannen thuis zit, en per koerier werk krijgt bezorgd. Een baas die zegt: „ziek zijn is een keuze”. „Ik heb in drie jaar tijd 12 mensen zien komen en gaan – en we zijn met z’n vieren”, schreef een derde. Een bedrijfsarts die tegen een medewerker zegt: „maak dat je hier wegkomt.” Sprakeloos.

4 ‘We mochten alleen opstaan van onze werkplek om naar het toilet te gaan’.

Ongelooflijk maar waar: de categorie middeleeuwse arbeidsomstandigheden. De verwarming die niet aan mag. Een baas die tijdens de sollicitatie zegt: „we hebben hier geen OR en dat is ook niet nodig”. Stelselmatig gemaakte overuren die niet worden uitbetaald. Een manager die het gek vindt als iemand gedurende een negenurige werkdag drie keer naar het toilet gaat. Alsof je in een Chinese sweatshop werkt.

5 ‘Ze waren vergeten dat ik kwam solliciteren’.

Chaotische sollicitaties zijn altijd een goede aanwijzing dat je met een slechte werkgever te maken hebt. Ellenlange procedures. Een directeur die tijdens de sollicitatie non-stop aan het woord is. Vacatures die maanden openstaan. Drie verschillende medewerkers die je afzonderlijk voor een gesprek uitnodigen. Een mediator die aanwezig is bij een gesprek omdat de twee eigenaren niet met elkaar door één deur kunnen. Als je op een geheime plek moet afspreken omdat degene die je vervangt nog niet weet dat hij ontslagen wordt. Als je tijdens je sollicitatie getuige bent van een ontslag op staande voet met knallende ruzie – als het een comedy was, zou het om te huilen van het lachen zijn.

6 ‘Ze controleerden of mijn neef echt dood was’.

Maar de, zo mogelijk ergste categorie, vond ik de verhalen over extreme controle door werkgevers. Een werkgever die gaat zitten googlen of een familielid echt is overleden als er verlof wordt opgenomen voor een begrafenis – en verhaal komt halen als hij de naam niet kan vinden. Een baas die zich tussen de boekenkasten verstopt om te controleren of mensen echt aan het werk zijn. Dat je om vijf voor vijf gebeld wordt om te kijken of je nog aan het werk bent. Een andere baas die mailt: „Ik zie op de sociale media dat je buiten bent, heb je wel echt een burn-out?” De lijst ging door en door. Het is 2024. Maar afgelopen week waande ik me weer even in de steentijd. Volgende week de kenmerken van goede werkgevers?

Ik ben er eerlijk gezegd wel aan toe.

Reacties, complimenten, kwesties, vragen, hartenkreten, taboes en suggesties via japkeddenktmee@nrc.nl