Sudan ta ti oonkundathana dhaEgypt naEthiopia otadhi tsikile
Iilongo itatu mbyoka itaayi tsu kumwe molwa ondama yomeya otayi ka tsikila noonkundathana ndhayo. Sudan okwa li a tseyitha kutya oonkundna naEgypt osho wo Ethiopia opo ya ka potokonone oshinima omahilathano kombinga yondama ndjoka Addis Ababa a hala okutunga pomulonga gwaNile. Iilongo mbika oya kala nokwaatsa kumwe konima sho ya kala nokundopa okutsa kumwe ye ye po nondama osho wo okutula Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD) omeya. Ethiopia ota ti kutya opoloyeka ndjika oye yehumokomeho, omanga Sudan naEgypt ye na eikwatopomutima kutya otashi ka piyaganeka omulonga gwaNile. “Oonkundathana pokati kondama pokati kaEgypt, Ethiopia naSudan odha li dha tsikile pamukalo guutekinika wokulongitha okavidio,” Uuministeli womeya moSudan tawu ti ngaaka. Omwedhi gwa za ko, oonkundathana odha li dha huulile muunyengwi. Uumisnisteli tawu ti oshigoongi shomEtitamno osha li sha ningwa naSouth Africa oye a li omupotokononi, South Africa oye omunashipundi gwongongahangano yiilongo yaAfrica. Egypt naSudan oye na okuninga etokolo mbala manga Ethiupia inaaya komeho noku tula omeya mondama. Oshiwike sha za ko, Cairo naKhartoum oya ti Addis Ababa na kaleke okuudhitha ondama ye sigo taya tsu kumwe minima mbyoka yin a okupoyokononwa. Momushangwa gu uka kIigwanahangano, Sudan okwa ti oomwenyo dhaantu oyendji otadhi ka kala moshiponga ngele Ethiopia oku udha ondama ye . Ashike Ethipipia okwa ti ndika ehumokomeho, notali ka yambula mo aantu oyendji moluhepo. Egypt ngoka a ikolela momeya gomomulonga gwaNile, oku na nale ompumbwe yomeya, shoka sha nika oshiponga sho e na omwaalu gwaantu oomiliona 100. Sudan, ngoka a ikolela wo naye momeya gomulonga gwaNile, okwa dhana onkandangala oku eta iilongo mbika poshitaafula shimwe.
Iilongo mbika itatu oya li ya yi moonkundathanamoWashingtonDC mo2019 nokuyele nuumvo Ethiopia ka li a tsa kumwe noonkundathana oontiyali.