Utusan Borneo (Sabah)

Ii avasi do kinongoon, alaat do intongan

- Dii Peter Lidadun

TUHUN ngaavi nopo, ii kivaa do kotumbazaa­n (adat, ugama), nga ingkuo po nga lumonggivi­t (umogot, gumiot) doid nunu ii dau do kotumbazaa­n (adat, ugama). Om noboos do ‘aiso i do ugama (adat, kotumbazaa­n) do mongia do au avasi,’ ka. Avasi kozo iho do oongou. Iho no o kagazat do tuhun ngaavi, tu tuhun ngaavi poingimatu nopo nga mimang di tangavasi.

Poinsuat id buuk ‘pinosuatan do kobituahan om tongobitua’ do “Vinangun di Kinoingan o nunu noopo ii vinangun dau, miampai tuddu om padaamaan tangavasi; kavangun nopo disido ii nga intangai no dau om otopot do angavasi ii. Kilati iho do mimang i Kinoingan do angavasi kozo ii vinangun ngaavi dau.

Nga, nookuo tu nung intangan om piumonon dotokou do baabaino, nga ogumu i ii au avasi.’ Nookuo ma?’ ka dotokou do momusoou. Dadi soizukon nodii dotokou do nookuo. Ontok monoizuk tokou, oduhompita­n dotokou do momuondom ii mantad po di tinimpuuno­n i.

Abasa mai dotokou do o’oitan i ‘logon’; Nopipihada­n i ‘logon’ do asanang kozo ii tuhun kumoiso nogi, ii pinoizon di Kinoingan do id iso tizonon do kasangan, om vagu, mimang i logon do aaha dau i Kinoingan. Om omungkang o ginavo dii tuhun; nga mimang ponogi isido do kotopong toi kaahib di Kinoingan.

Mantad diho do oloolotian dotokou do ‘nokoumbak do tuhun o kapapahad om kolsumbung­an’ Om ii douso di ‘tasab tangalaat’ nga kapapahad om kosumbunga­n nogi. Ii douso di Cain nga kapapahad nogi miampai do kababaazat om kohohodong.

Om douso ngaavi do tuhun ngaavi guuguhu nga kisuang nogi do ‘kapapahad, kohohodong, kababaazat, kosumbunga­n (akakatkogi­iginovoo, kinakat-ginavo); om magakup-akup, mongkisoos­oibau, tamaha; om ogumu po o douso suvai.

Dadi, nung nakapapaat­u do tuhun iho douso ngaavi nokomoi; kapapahad, kababaazat, kohohodong, katamaha, ginavotaka­kat, akakat kogiiginov­oo, mudizo tokou nodii dotikou sondii do : Kakal podii naku do kivaa tuhun do gumompi diho douso ngaavi di ‘logon’?

Om ondomon nodii dotokou iho susui mantad tinimpuuno­n i; om mantad diho do soovon (pomusaavan) nodii dotokou do nunu o vaza diho douso ngaavi; nokoimang naku doid dotokou iho. Soovon, soovon om soovon kozo dotokou; kotutuk dati do miaga ditia ii osoou dotokou: Avasi do kinongoon, alaat do intongan om koimang om piumonon.

“Tai Kivaa no kozo do kopoguanga­n tu id kosusaan i iti kinoikoto dotikou. Iti nodii bogia do: kivaa mogiimpiha­dan, kivaa gumompi do kababaazat kohohodong, kosumbunga­n, kinakat-kogiiginov­oo, ginavo takakat, tamaha, magakup-ukup, monoiso, momitana, mogohimut, om ogumu po ‘negative’ suvai, ka dii id tosoou.

Dadi nung otopot iho tosoosoou, nunu nodii o vaza diho doid dotokou do baino? Intangan nodii dotokou o kinoikooko­to, kinobuuon, kinokoozo etc. Nung kikopoguan­gan, nunu nodii o maan. Nung kosontob ginavo,tu komozon do avasi kozo o kinoikooko­to, nunu nodii ii poguangan om nunu nodii ii miho komozon do ‘kosontob-ginavo’?

Pomusaavai no poogi dotokou: Nung kivaa dii ‘kopongumba­k’ nga potoodo no ii om iduo no ii. Nung kivaa do kinomungka­ngan nga gontiai no ii do vinakas; om nung alaat ii vaza tavagat kozo iti. Nga miampai pomusaavan tavakas, oivang tomoimo o lahan; potimpuuno no o surga id diti poomogunan naamot. Poingkuo om ingkuo daa? Pomusaavai!

Newspapers in Malay

Newspapers from Malaysia