بررسی سنگی ارزشمند در بازرگانی پیش از تاریخ

ابسیدین (سنگ ســیاه شیشهای )OBSIDIAN برای نخســتین بار بهدســت «کولین رنفرو» باستانشــناس انگلیسی و همکارش دیکسون و کان در ســال 0۶۹۱ میــالدی بــه عنوان شــیای ویژه در بازرگانیهــای پیش از تاریخ شناســایی شد. دو شــوند(:دلیل) باارزش برای بررسی ابسیدین وجود دارد؛ نخست بهرهوری و بهکارگیری از ابسیدین پیش از فلز، برای ساخت ابزارهای سنگی و شــوند دیگر عناصر کمیاب آن اســت که دربردارندهی بنمایه(:منابع)های بیهمتایی است. ســنگ ابســیدین از اندک مواد خامی است که به یــاری آن میتوان راههای دادوســتد، بازرگانــی و پیوندهــای رودرروی(:متقابــل) فرهنگی مردمان پیشازتاریخ را شناسایی کرد؛ بررسیهای زمینشناسی نشان داده است که ابسیدینهای هر بنمایه، همیشه در آمیزههای شیمیایی یکســانی هســتند. با وجود اینکه دستساختههای ابسیدینی بهگونهای گسترده در گسترههای باستانی پراکندهاند اما یافتههای زمینشــناختی که تاکنون شناسایی شدهاند، بنمایههای کمابیــش اندکی دارند که آن نیز از دیــد جغرافیایی در پیوند با چند ســرزمین میشود. در خاور(:شــرق) میانه و بخشهای مدیترانه این کانسارها(:معادن) تنها در ایتالیا، برخی آبخوستهای(:جزایر) دریای اژه، ایران، ارمنستان و آناتولی (ترکیه امروزی) وجود دارند. در خاور میانه دادوســتد ابســیدین بهگونهای انــدک از دورهی نوســنگی (۸هــزار پیشاز میالد) تا مفرغ (۳هزار و پانصد پیشاز میالد) دیده میشــود. بیشتر سرچشمههای باارزش ابســیدین خاورمیانه، در بخشهای آناتولی و قفقاز است. سرچشمههای کوچکتری هم در جنوب یمن، در آبخوســتهای دریای سرخ و شــاید هم در ایران وجود دارد. سرچشمههای اصلی ابســیدین آناتولی و قفقاز به چهار گروه بخش میشوند: آناتولی مرکزی (کاپادوکیه)، جنوبخاوری آناتولی (پیرامون دریاچهی وان) و قفقاز (ارمنستان، گرجســتان و آذربایجان). ابزارهای در پیوند با ابسیدین مانند یافتههای ارزشمند باستانشناسی از دوران پارینهسنگی تا نوســنگی و حتا پــس از آن هســتند که به مــا در راهیابــی گذرگاهها یــاری فراوانی میکند. وجود تکههای ســنگ ابســیدین در بسیاری از ســکونتگاههای باســتانی ایران پیشازتاریخ که پیشــینهی آن در خاورنزدیک به دورهی پارینهســنگی (نزدیک به ۴۱هزار ســال پیش) نیز میرســد، راهها و چگونگی ایــن پیوندهای پیش از تاریخــی میان ایران و همسایگانشــان را نشــان میدهــد؛ حتا اگــر دستآوردها(:شــواهد)ی مســتقیم و بسنده(:کافی) نیز در دست نباشد. (شناسه: )35863