Έλλειψη εθνικής στρατηγικής, πρόβλημα ρευστότητας
Το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών που βρισκόταν το 2016 σε αρχικά στάδια επιχειρηματικής ενεργοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της αυτοαπασχόλησης, υποχωρεί στο 5,7% (περίπου 380 χιλιάδες άτομα) από 6,7% το 2015. Πρόκειται για μία από τις χαμηλότερες διαχρονικά επιδόσεις της χώρας. Η συγκεκριμένη διαπίστωση κυριαρχεί στην Ετήσια Έκθεση για την Επιχειρηματικότητα 2016-2017, η οποία παρουσιάσθηκε, χθες, σε ειδική εκδήλωση του ΙΟΒΕ και εντάσσεται στο πλαίσιο συμμετοχής του Ιδρύματος στο παγκόσμιο ερευνητικό πρόγραμμα Global Entrepreneurship Monitor.
Όπως τόνισε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας, παρά τη σταθεροποίηση της οικονομίας, οι έντονες αβεβαιότητες, σε συνδυασμό με τη φορολογική πίεση στην αυτοαπασχόληση, φαίνεται να επηρέασαν την επιχειρηματική δραστηριοποίηση, με αποτέλεσμα την κάμψη της επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων. Επίσης, τα ποιοτικά στοιχεία της νέας επιχειρηματικότητας φαίνεται να επιδεινώνονται, καθώς περιορίζεται η καινοτομία, διατηρείται υψηλή η επιχειρηματικότητα ανάγκης, διευρύνονται τα εγχειρήματα στον τομέα της λιανικής, ενώ δεν φαίνεται να κινητοποιούνται ακόμα επαρκώς άτομα από δεξαμενές υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου. Από την άλλη πλευρά, στις θετικές εξελίξεις, επισημαίνεται η εντονότερη αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ευκαιρίας, καθώς και της εξωστρέφειας, αν και αυτή φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με τον σχετικά υψηλό αριθμό εγχειρημάτων υπηρεσιών στον κλάδο του τουρισμού.
Παρουσιάζοντας, ειδικότερα, τα ευρήματα της έκθεσης, ο Άγγελος Τσακανίκας, επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ και επιστημονικός υπεύθυνος του Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικότητας του ΙΟΒΕ, ανέφερε, μεταξύ άλλων:
Το ποσοστό που δηλώνει πως έχει διακόψει ή αναστείλει την επιχειρηματική του δραστηριότητα το 2016 ανέρχεται στο 3,8% (περίπου 260 χιλιάδες άτομα), υψηλότερα από το αντίστοιχο ποσοστό του 2015 (3,0%). Επτά στους δέκα δηλώνουν ως βασικότερο λόγο διακοπής ή αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης την έλλειψη κερδοφορίας.
Η γυναικεία επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων μειώθηκε σε 4,8% (περίπου 168 χιλιάδες γυναίκες) από 6% το 2015, ενώ στους άνδρες μειώθηκε σε 6,6% (περίπου 200 χιλιάδες άνδρες) από 7,5% το 2015.
Σχεδόν ένας στους τρεις επιχειρηματίες (35%) έχει τουλάχιστον ένα πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με το 7,8% μάλιστα να διαθέτει κάποιου είδους μεταπτυχιακή ειδίκευση. Σχεδόν το 42,7% όμως είναι απλώς απόφοιτοι λυκείου, ποσοστό μάλιστα που έχει ενισχυθεί σε σχέση με το 2015.
To 2,9% των ατόμων ηλικίας 1864 ετών δήλωσαν πως διαδραμάτισαν ρόλο άτυπου επενδυτή για τη χρηματοδοτική υποστήριξη μιας επιχειρηματικής πρωτοβουλίας άλλων, ποσοστό ελαφρώς χαμηλότερο από το 2015, αλλά και από τον μέσο όρο των χωρών καινοτομίας (3,4%). Ένα ποσοστό της τάξης του 84% των άτυπων επενδυτών όμως αποτελούν μέλη του οικογενειακού κύκλου του νέου επιχειρηματία.
Σε κλαδικό επίπεδο, διατηρείται υψηλό το ποσοστό των εγχειρημάτων στον πρωτογενή τομέα (7,7%), που είναι μια από τις υψηλότερες σχετικές επιδόσεις διαχρονικά. Tα νέα εγχειρήματα στον κλάδο της μεταποίησης φαίνεται να μειώνονται, ενώ σημαντική άνοδος σημειώνεται στο ποσοστό των νέων εγχειρημάτων που εντάσσονται στις υπηρεσίες προς τους καταναλωτές. Συνεπώς, η μικρή ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης φαίνεται να ενισχύει και πάλι το ενδιαφέρον για εγχειρήματα λιανικής, εξέλιξη που επαναφέρει χαρακτηριστικά ενός προτύπου ανάπτυξης που χαρακτήρισε την εποχή προ της κρίσης.
Τρεις στους πέντε επιχειρηματίες δηλώνουν ότι κανένας, δυνητικός, πελάτης δεν θα θεωρήσει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους νέα και πρωτοποριακά, ενώ και ένα 15,6% δηλώνει ότι όλοι θα θεωρήσουν τα προϊόντα του ως καινοτομικά. Το εύρημα αυτό πιθανόν να οφείλεται στο γεγονός ότι τα νέα εγχειρήματα αφορούν κυρίως τους τομείς υπηρεσιών.
Eξάλλου, παρά το γεγονός ότι το 64% των πολιτών δηλώνει ότι η επιχειρηματικότητα αποτελεί μια καλή επαγγελματική σταδιοδρομία και ένα 66% ότι οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες αντιμετωπίζονται με σεβασμό και καταξίωση, το ποσοστό του πληθυσμού που διαβλέπει επιχειρηματικές ευκαιρίες το επόμενο 6μηνο στη χώρα είναι το χαμηλότερο παγκοσμίως, μόλις 13%. Από την άλλη πλευρά, αν και το 71% των νέων επιχειρηματιών δηλώνει ότι διαθέτει τις ικανότητες και τις γνώσεις για την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, η Ελλάδα διατηρεί διαχρονικά μία από τις υψηλότερες επιδόσεις στον κόσμο (περίπου 70%) στον φόβο της αποτυχίας.
Βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας του 2016, το επιχειρηματικό περιβάλλον στη χώρα παραμένει δυσμενέστερο σε σύγκριση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καινοτομίας.
Η χαμηλή δυναμική της ελληνικής επιχειρηματικότητας ερμηνεύεται σε έναν βαθμό από τις επιπτώσεις της κρίσης, κυρίως όμως οφείλεται σε δομικές και διαρθρωτικές αδυναμίες της χώρας που σχετίζονται με τη γραφειοκρατία, το ασταθές φορολογικό πλαίσιο, αλλά και τη μη διαθεσιμότητα ή μη αποτελεσματική λειτουργία μηχανισμών προώθησης και υποστήριξης της επιχειρηματικότητας. Τα βασικά εμπόδια επιχειρηματικής δραστηριοποίησης στην Ελλάδα σε σημαντικό βαθμό εκπορεύονται από την έλλειψη ενός γενικότερου πλαισίου εθνικών πολιτικών για την επιχειρηματικότητα, αλλά και την αναποτελεσματικότητα των πολιτικών σε ό,τι αφορά τη φορολογία των νέων επιχειρήσεων, τη γραφειοκρατία, αλλά και άλλους παράγοντες όπως π.χ. τη μη αποτελεσματική λειτουργία των δημόσιων φορέων που εποπτεύουν την ίδρυση των νέων επιχειρήσεων. Σημαντικά προσκόμματα στην επιχειρηματικότητα τίθενται ακόμα από τη δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση, τα υψηλά εμπόδια εισόδου στην αγορά, αλλά και τη λειτουργία του ευρύτερου πολιτικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Από την άλλη όμως, βασικά κίνητρα προώθησης της επιχειρηματικότητας σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες μπορούν να αποτελέσουν η αναβάθμιση του επιπέδου εκπαίδευσης, εστιάζοντας κυρίως στην ανάπτυξη του επιχειρείν και η υλοποίηση δράσεων που ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα και παρέχουν κίνητρα για την έναρξη εγχειρημάτων.
[SID:11560710]