Χώροι αναμονής που έγιναν της υπομονής

Η οδύσσεια των επιβατών σε στάσεις λεωφορείων με σπασμένα στέγαστρα, κατεστραμμένα καθίσματα και έλλειψη χώρου

Τρίτη μεσημέρι, στη στάση Αγγελοπούλου επί της λεωφόρου Πατησίων, στο ρεύμα προς Ομόνοια. «Από τότε που ξεκίνησα να παίρνω από τη συγκεκριμένη στάση το λεωφορείο για να πάω Ζωγράφου, δηλαδή εδώ και περίπου τρία χρόνια, το στέγαστρο βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση», λέει στην «Κ» η Δάφνη Κόλλια καθώς με παροτρύνει να στρέψω το βλέμμα μου προς τα πάνω αντικρίζοντας τον ηλιόλουστο αθηναϊκό ουρανό μέσα από το κενό της σπασμένης οροφής. «Σε πολλές στάσεις λεωφορείων, σαν αυτή όπου βρισκόμαστε τώρα, τα στέγαστρα είναι διαλυμένα. Οπως καταλαβαίνετε, όταν βρέχει έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Αρκετές στάσεις λεωφορείων δεν εξυπηρετούν το επιβατικό κοινό. Τέτοια είναι η στάση Σερρών στη Λεωφόρο Κηφισίας, στο ρεύμα προς Αθήνα. Πρόκειται μεν για μία μεγάλη στάση, αλλά δυστυχώς είναι τοποθετημένη πάνω σε πεζοδρόμιο που έχει παντού θάμνους. Οι επιβάτες, λοιπόν, δεν μπορούν να σταθούν και για να αποκτήσουν ορατότητα, αναγκάζονται είτε να περιμένουν στον παράδρομο απ' όπου περνούν αυτοκίνητα είτε να βγαίνουν στον δρόμο, στην Κηφισίας».

Εκτός από τον γηρασμένο στόλο των λεωφορείων, «αγκάθι» για τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας αποτελεί και το δίκτυο των στάσεων όπου εκτός από την προβληματική σε αρκετές περιπτώσεις χωροθέτηση, υπάρχουν στέγαστρα σπασμένα, καθίσματα κατεστραμμένα, στύλοι που έχουν γείρει κ.ά. Σε όλα αυτά, βέβαια, έρχονται να προστεθούν και τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα μπροστά από τις στάσεις των λεωφορείων. «Σχεδόν όλη η Αθήνα σε επίπεδο οδικής υποδομής είναι εκτός προδιαγραφών και πάνω σε αυτήν την ανεπαρκή οδική υποδομή τοποθετούμε, συμπληρωματικά, κολονάκια, ΚΑΦΑΟ, στύλους σήμανσης ή και στάσεις λεωφορείων. Για να τοποθετηθούν όμως αυτά, το πεζοδρόμιο πρέπει να έχει πλάτος άνω των δύο μέτρων», εξηγεί στην «Κ» ο Αλέξανδρος Μπαρτζώκας - Τσιόμπρας, διδάκτωρ στο ΕΜΠ και πολεοδόμος-χωροτάκτης. «Υπάρχουν πεζοδρόμια με πλάτος μικρότερο του ενός μέτρου όπου υπάρχει στάση λεωφορείου, όπως ενδεικτικά συμβαίνει στη Βασιλίσσης Σοφίας έξω από το Χίλτον. Θα πρέπει, λοιπόν, ο ΟΑΣΑ μαζί με τους δήμους να προχωρήσουν σε πιο ορθολογική χωροθέτηση αυτών των στάσεων», τονίζει.

Καταγραφή

Ο κ. Μπαρτζώκας - Τσιόμπρας, είναι γενικός συντονιστής του προγράμματος «Walkable Athens: Πρότυπο Γεωχωρικό Παρατηρητήριο Βαδισιμότητας Δήμου Αθηναίων», που υλοποιεί ο δήμος σε συνεργασία με τη Μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ (επιστημονικός υπεύθυνος ο ομότιμος καθηγητής Θάνος Βλαστός). Πρόκειται για μία γενικότερη καταγραφή των πεζοδρομίων του Δήμου Αθηναίων, συνολικού μήκους 2.000 χλμ., η κατάσταση των οποίων είναι αρκετά προβληματική.

Το 45% των πεζοδρομίων του Δήμου Αθηναίων έχουν μέσο πλάτος μικρότερο του ενός μέτρου ή είναι ανύπαρκτα. Επίσης, μόλις το 24% έχει πλάτος μεγαλύτερο των δύο μέτρων. Ειδικότερα, σχεδόν 6 στα 10 πεζοδρόμια είναι σε κακή κατάσταση (ξηλωμένα πλακάκια) ενώ στο 46% των πεζοδρομίων βρίσκει κανείς εμπόδια (στύλους σήμανσης, φανάρια, κολονάκια, κιγκλιδώματα κ.λπ.). Τι γίνεται με τις στάσεις των λεωφορείων; Τα ευρήματα από τις καταγραφές δείχνουν πως στον Δήμο Αθηναίων, 410 στάσεις (38,4%) δεν έχουν στέγαστρο, 111 στάσεις (10,4%) έχουν στέγαστρο αλλά είναι σε κακή κατάσταση, 486 στάσεις (45,6%) έχουν στέγαστρο σε καλή κατάσταση. Πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα; Στην Αγία Τριάδα, στο Πεδίον του Aρεως, στον Aγιο Νικόλαο στα Κάτω Πατήσια, στην Αγίου Μελετίου και στο Κουκάκι. «Στον Λυκαβηττό υπάρχει στάση λεωφορείου που σχεδόν αιωρείται, δεν υπάρχει πεζοδρόμιο, με αποτέλεσμα ο επιβάτης να στέκεται στον δρόμο», λέει ο κ. Μπαρτζώκας.

Παράλληλα, 477 στάσεις (44,7%), δηλαδή σχεδόν οι μισές, δεν διαθέτουν κάθισμα στο επιβατικό κοινό, 506 έχουν κάθισμα σε καλή κατάσταση (47,4%), ενώ 83 (7,79%) σε κακή κατάσταση, είναι δηλαδή σπασμένα ή σκουριασμένα. Υπάρχουν φυσικά και στάσεις με κακή ορατότητα, σαν αυτή που περιέγραψε η κ. Κόλλια. Πρόκειται για συνολικά 254 στάσεις (23,8%) του Δήμου Αθηναίων. «Οι πιο εξοπλισμένες στάσεις των λεωφορείων βρίσκονται συνήθως κοντά σε περιοχές με αυξημένη εμπορική δραστηριότητα. Σε άλλες πόλεις, όπως στο Οσλο, οι στάσεις είναι χώροι που κάνουν την αναμονή ευχάριστη, είναι σαν πολυτελείς χώροι αναμονής και πληροφόρησης», λέει ο ίδιος.

Η κατάσταση είναι επίσης κακή σε περιοχές όπως η Παιανία και σε στάσεις δρομολογίων που εκτελούν τα ΚΤΕΛ για λογαριασμό του ΟΑΣΑ. Στη λεωφόρο Λαυρίου από και προς τον Σταυρό, ακόμη και τα ονόματα των στάσεων δεν είναι απλώς δυσδιάκριτα, δεν φαίνονται καν. «Καμία δεν γράφει ποια στάση είναι και στη μοναδική όπου υπάρχει πίνακας τηλεματικής, φυσικά αυτός δεν λειτουργεί», λέει επιβάτις που παίρνει τακτικά λεωφορείο προς Παιανία. «Οι μισές δεν έχουν ούτε σκέπαστρο ούτε καν παγκάκι», τονίζει.

«Στον Λυκαβηττό υπάρχει στάση λεωφορείου που σχεδόν αιωρείται, δεν υπάρχει πεζοδρόμιο, με αποτέλεσμα ο επιβάτης να στέκεται στον δρόμο».

Η απάντηση στο ποιος φορέας φροντίζει μία στάση φέρνει στο προσκήνιο μία από τις παθογένειες του ελληνικού Δημοσίου: τη διάσπαση των αρμοδιοτήτων σε πολλούς φορείς. Ετσι, τη χωροθέτηση των στάσεων αναλαμβάνει ο ΟΑΣΑ, τη συντήρηση και σωστή λειτουργία των λεγόμενων 1.000 έξυπνων στάσεων (πίνακας τηλεματικής που αναγράφει τον χρόνο έλευσης των οχημάτων) αναλαμβάνει ο ανάδοχος του έργου, τα στέγαστρα είναι ευθύνη των δήμων και τον τύπο του στεγάστρου που επιλέγει ο δήμος πρέπει πρώτα να τον εγκρίνει ο ΟΑΣΑ. Οι στύλοι των στάσεων, που αναγράφουν –κάποιες φορές ανεπιτυχώς– τα δρομολόγια και τις γραμμές των λεωφορείων είναι ευθύνη των ΟΣΥ, της εταιρείας που εκτελεί το συγκοινωνιακό έργο. Στο μεταξύ, από τις 7.850 στάσεις των λεωφορείων του δικτύου του ΟΑΣΑ, περίπου 400 διαθέτουν ειδικές προεξοχές πεζοδρομίων σε στάσεις λεωφορείων. Αυτές είναι ευθύνης του ΟΑΣΑ και διευκολύνουν την εξυπηρέτηση των εμποδιζόμενων ατόμων. «Το πεζοδρόμιο ανήκει στον δήμο και αυτός πρέπει να εξασφαλίσει στους δημότες χώρο για να σταθούν», λένε πηγές του οργανισμού, υποστηρίζοντας πως αρκετοί δήμοι δεν γνωρίζουν ότι είναι δική τους αρμοδιότητα το πεζοδρόμιο ή το στέγαστρο. Στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου μεταφορών της Αττικής θα πραγματοποιηθεί ημερίδα ενημέρωσης των δήμων γι' αυτά τα θέματα. Εδώ και πολλούς μήνες έχει εξαγγελθεί η εγκατάσταση 500 επιπλέον έξυπνων στάσεων, έργο ωστόσο αρκετά χρονοβόρο, όπως υποστηρίζουν πηγές του ΟΑΣΑ. Στις υπόλοιπες στάσεις, τοποθετούνται QR codes με αντιβανδαλιστικό εξοπλισμό όπου το κοινό –εφόσον όμως έχει smartphone– θα μπορεί να ενημερώνεται από την εφαρμογή της τηλεματικής σε πραγματικό χρόνο για την άφιξη των οχημάτων στις στάσεις.