Κίνδυνος να μπουν στο στόχαστρο και τα «χάπια της επόμενης μέρας»
ΞΕΝΙΑΣ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ Το 1968 η Nόρμα Μακ Κόρβεϊ, γνωστή πλέον με το ψευδώνυμο Jane Roe, έμεινε για τρίτη φορά έγκυος. Hταν μόλις 21 ετών, τα δύο προηγούμενα παιδιά της είχαν δοθεί για υιοθεσία επειδή η ίδια έδινε μάχη με την εξάρτησή της από το αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Αντιμέτωπη με βαριά κατάθλιψη, ανίκανη να δουλέψει, άκουσε τη συμβουλή φίλων της να καταγγείλει ομαδικό βιασμό για να μπορέσει να υποβληθεί σε νόμιμη άμβλωση στην πολιτεία του Τέξας, που απαγόρευε τις περισσότερες αμβλώσεις. Ο βιασμός ήταν μια από τις ελάχιστες εξαιρέσεις στο Τέξας. Στη συνέχεια η Μακ Κόρβεϊ παραδέχθηκε ότι η καταγγελία της περί βιασμού ήταν ψευδής, αν και το 1973 επανήλθε στον αρχικό ισχυρισμό της. Δύο γυναίκες δικηγόροι ανέλαβαν να την εκπροσωπήσουν, προσφεύγοντας στο Ανώτατο Δικαστήριο. Η έκδοση της ιστορικής απόφασης για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων χρειάστηκε τρία χρόνια και η Μακ Κόρβεϊ δεν παρέστη σε καμία ακρόαση. Το τρίτο παιδί της δόθηκε –και αυτό– για υιοθεσία.
Από το 1973 μέχρι σήμερα η υπόθεση Roe v. Wade αποτέλεσε βαρόμετρο για κάθε υποψήφιο δικαστή που επρόκειτο να γίνει μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Κατά την προεδρική θητεία του ο Ντόναλντ Τραμπ πέτυχε να διορίσει τρεις υπερσυντηρητικούς δικαστές, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στην πρόσφατη γνωμοδότηση του Σάμιουελ Αλίτο. «Η απόφαση ήταν χαλαρά βασισμένη στο κείμενο του Συντάγματος.
Επικαλείται το γεγονός ότι το δικαίωμα στην άμβλωση, που δεν αναφέρεται στο Σύνταγμα, είναι μέρος του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή, το οποίο επίσης δεν αναφέρεται», επισημαίνει ο Αλίτο. Η θρυλική δικαστίνα Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, η οποία πέθανε το 2020, είχε εξαρχής εκφράσει τις επιφυλάξεις της για το γεγονός ότι η απόφαση βασίστηκε στην προστασία της ιδιωτικής ζωής και όχι στην αρχή της ισότητας.
Αν το καλοκαίρι το Ανώτατο Δικαστήριο ανατρέψει το δεσμευτικό νομολογιακό προηγούμενο του Roe v. Wade, η μάχη θα επεκταθεί και στα «χάπια της επόμενης μέρας», έναν συνδυασμό δύο χαπιών που μπορούν να ληφθούν στο σπίτι και αφορούν τη διακοπή ανεπιθύμητης κύησης κατά τις πρώτες 10 εβδομάδες. Στις ΗΠΑ οι μισές και πλέον αμβλώσεις - αποβολές γίνονται με αυτόν τον τρόπο. Αν όμως ανακληθεί το δικαίωμα των γυναικών στις αμβλώσεις, πολλές πολιτείες που είναι έτοιμες να προχωρήσουν στην απαγόρευσή τους είναι πιθανό να συμπεριλάβουν και τα επίμαχα σκευάσματα.
Παράλληλα αναμένεται να δημιουργηθεί ένας ιατρικός «τουρισμός» από συντηρητικές πολιτείες σε πιο προοδευτικές, στις οποίες θα είναι νόμιμες οι αμβλώσεις.
Αμέσως μετά τη διαρροή του κειμένου Αλίτο, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεσμεύτηκε ότι θα βρει τρόπους για να παρακάμψει ενδεχόμενη απόφαση του σώματος και να διασφαλίσει το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Οσο περνούν οι μέρες, όμως, ο Λευκός Οίκος συνειδητοποιεί ότι έχει ελάχιστα περιθώρια δράσης. Αξιωματούχοι συζητούν κατά πόσον θα μπορούσε μέσω χρηματοδότησης του συστήματος υγείας ή άλλου μηχανισμού να δοθεί στις γυναίκες η δυνατότητα να ταξιδεύουν σε άλλες πολιτείες όπου επιτρέπεται η άμβλωση, αλλά οι περισσότεροι αμφιβάλλουν κατά πόσον αυτό είναι εφικτό. Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά τις γυναίκες των φτωχότερων εισοδηματικά στρωμάτων που ζουν σε συντηρητικές πολιτείες, που αναμένεται να προχωρήσουν στην απαγόρευση των αμβλώσεων. «Αυτό θα πέσει στους ώμους των φτωχότερων γυναικών στη χώρα. Θα το επωμιστούν οι νέες γυναίκες που έχουν κακοποιηθεί ή είναι θύματα αιμομειξίας. Αυτό θα κληθούν να το υποστούν εκείνες που βιάστηκαν. Οι μητέρες, που ήδη αγωνίζονται έχοντας τρεις δουλειές για να συντηρήσουν τα παιδιά που έχουν», ανέφερε οργισμένη η γερουσιαστής της Μασαχουσέτης, Ελίζαμπεθ Ουόρεν.
Πολιτικοί αναλυτές πιστεύουν
ότι η διαρροή της εισήγησης Αλίτο, που προκάλεσε αγανάκτηση σε μεγάλο κομμάτι της αμερικανικής κοινωνίας, βοηθάει τους Δημοκρατικούς ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών τον Νοέμβριο, αφού διαμορφώνει μια ιδεολογική ατζέντα, πάνω στην οποία μπορούν να αντιπαρατεθούν με τους Ρεπουμπλικανούς. Η πλειοψηφία της αμερικανικής κοινής γνώμης αντιτίθεται άλλωστε στην απαγόρευση των αμβλώσεων, ενώ σε επιμέρους ζητήματα (όπως π.χ. σε περιπτώσεις βιασμού ή γενετικών ανωμαλιών του βρέφους) τα ποσοστά υπέρ της νομιμότητάς τους είναι συντριπτικά. Ακόμη και θρησκευτικοί ηγέτες τάσσονται ενίοτε υπέρ του δικαιώματος στην επιλογή και τον έλεγχο των γυναικών πάνω στο σώμα τους, διαψεύδοντας ότι η έννοια της άμβλωσης είναι εξ ορισμού ασύμβατη με τις θρησκευτικές αξίες. «Η αναφορά στην “πίστη” επεκτείνεται τεχνητά, ενώ στην πραγματικότητα μιλάμε για τις θέσεις κάποιων λευκών συντηρητικών ευαγγελιστών και καθολικών», εξήγησε στο NBC η αιδεσιμότατη Κέιτι Ζε, διευθύνουσα σύμβουλος της Θρησκευτικής συμμαχίας για την αναπαραγωγική επιλογή, μια αμερικανική διαθρησκευτική οργάνωση.