Ερευνητικά κέντρα σε κάθε περιφέρεια
Η χώρα θα αποκτήσει σε κάθε περιφέρεια και ένα ερευνητικό κέντρο, κατά τα πρότυπα των ΑΕΙ, που αναπτύχθηκαν την τελευταία 20ετία με ευρωπαϊκά κονδύλια;
Σε αυτό κατατείνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τον ερευνητικό ιστό της χώρας, που ετέθη σε δημόσια διαβούλευση έως τα τέλη του έτους. Συγκεκριμένα, καθώς ο κύριος όγκος της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για την έρευνα θα περνάει πλέον μέσα από τις Περιφέρειες, υπάρχει ο κίνδυνος της δημιουργίας ερευνητικών κέντρων με τη λογική «σε κάθε χωριό ένα ερευνητικό κέντρο», όπως συνέβη για τη δημιουργία των ΑΕΙ.
Ειδικότερα, η επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας του ερευνητικού ιστού υπήρξε το ζητούμενο για πολλά χρόνια, καθώς το θεσμικό πλαίσιο με το οποίο λειτουργούν τα ερευνητικά κέντρα είναι ο νόμος 1514 του 1985.
Το 2008 είχε γίνει μία προσπάθεια, όμως ο νόμος, παρότι ψηφίστηκε από τη Βουλή, δεν εφαρμόστηκε λόγω του μεγάλου αριθμού των προεδρικών διαταγμάτων που χρειάζονταν για την εφαρμογή του.
Από το 2008 μέχρι σήμερα επιδιώχθηκε να εκπονηθεί ένας νέος νόμος για την έρευνα, με την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας να «μετακινείται» ανάμεσα στο υπουργείο Παιδείας και στο υπουργείο Ανάπτυξης, για να καταλήξει στο υπουργείο Παιδείας.
Το σχέδιο νόμου που παρουσίασε η νυν ηγεσία του υπουργείου βασίζεται σε αυτό που είχε συνταχθεί επί υπουργίας Αννας Διαμαντοπούλου τον Δεκέμβριο του 2011. Προς τι η δίχρονη καθυστέρηση;
Ως προς τις αλλαγές, διαφέρει σε σχέση με αυτό του 2011 στα εξής: α) Με το νέο νομοσχέδιο αποδυναμώνεται το Εθνικό Συμβούλιο Ερευνας και Τεχνολογίας καθώς υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας και όχι στον υπουργό Παιδείας, β) Καταργείται η Διυπουργική Επιτροπή για την έρευνα στην οποία συμμετείχαν τα βασικά υπουργεία και οι Περιφέρειες. Η Διυπουργική είχε και έναν εξισορροπητικό ρόλο στο ζήτημα της Καινοτομίας που ανήκει και σε άλλα υπουργεία (π.χ. τα υπουργεία Ανάπτυξης, Αγροτικής Ανάπτυξης κ.ά.) και όχι στο υπ. Παιδείας κατ’ αποκλειστικότητα.
Ενίσχυση επιχειρήσεων
Το νομοσχέδιο βασίζεται σε αυτό που είχε συνταχθεί επί υπουργίας Αννας Διαμαντοπούλου τον Δεκέμβριο του 2011.
Επίσης, στο νέο νομοσχέδιο προστίθενται άρθρα που αφορούν την ενίσχυση των επιχειρήσεων οι οποίες κάνουν έρευνα και τη σύσταση των επιχειρήσεων έντασης γνώσης. Εχουν όμως κενά. Ενδεικτικά, στο άρθρο 26, που αφορά τις εταιρείες έντασης γνώσης, δεν περιγράφονται ο τρόπος και οι διαδικασίες που απαιτούνται για τη χρηματοδότησή τους. Για παράδειγμα, δεν προβλέπεται από πού θα προέρχονται και πόσοι θα είναι οι πόροι που θα χρηματοδοτούν τα σχήματα αυτά, αν θα υπάρχουν ανοιχτές προκηρύξεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα και ποιος θα είναι υπεύθυνος για την υλοποίησή τους.