Rafah zweeft tussen invasie en miraculeus bestand
In een intrigerende plotwending ging Hamas gisteravond akkoord met een bestand, voorgesteld door Egypte en Qatar, een halve dag nadat Israël de evacuatie van 100.000 burgers uit Rafah had bevolen. Maar premier Netanyahu wil niet toehappen.
Voor het anderhalf miljoen Palestijnse burgers in de bedreigde grensstad Rafah kwam gisterochtend het rampzalige nieuws waarvoor ze al maanden vreesden. Met gedropte pamf letten en in de media riep het Israëlische leger een eerste groep van 100.000 burgers op om de oostelijke rand van Rafah te verlaten, ter voorbereiding van een Israëlische invasie “met extreme kracht”.
Twaalf uur later stonden de inwoners en vluchtelingen in Rafah ’s avonds op straat te juichen, toen Hamas vanuit Qatar bekendmaakte dat het akkoord gaat met een “Egyptisch-Qatarees voorstel” voor een bestand met Israël. Dat zou voortborduren op onderhandelingen, die dit weekend spaak liepen in Caïro.
Druk van de VS
Wat is er in die halve dag veranderd? En wat zijn de kansen op een effectief akkoord? Ondanks optimistische verwachtingen sprong de Caïro-ronde zondagavond af op de meest gewichtige kwestie: betekent een langduriger bestand, in drie fases van elk zes weken, ook het einde van de Gaza-oorlog? De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verzet zich daar hardnekkig tegen. Vorige week al ondermijnde hij alle verwachtingen met zijn boodschap dat Israël Rafah zal aanvallen, “akkoord of geen akkoord”. Netanyahu liet zelfs de Israëlische delegatie niet afreizen naar Caïro. De Hamasdelegatie vloog zondagavond van Egypte naar Qatar terug om te overleggen met de politieke leiders van de beweging.
Ondanks het dramatische evacuatiebevel van Israël aan OostRafah ’s ochtends bleven de Amerikanen wel voortpraten. De directeur van de inlichtingendienst CIA, William Burns, vloog daarvoor net als de Hamasdelegatie van Caïro naar Qatar, waar de politieke top van Hamas verblijft. President Joe Biden belde ’s namiddags met premier Netanyahu. Het verslag van het Witte Huis stelt zuinig dat Biden “de premier op de hoogte bracht” van “aanhoudende gesprekken in Qatar”.
Biden herhaalde aan Netanyahu ook zijn “duidelijke positie over Rafah”. De VS verzetten zich al maanden tegen een grootschalige Israëlische operatie en eisen dat eerst het anderhalf miljoen Palestijnse burgers en vluchtelingen in Rafah een veilig toevluchtsoord wordt geboden. De EU-buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell stelde gisteren dat een offensief op Rafah “onacceptabel” is en alleen “meer oorlog en hongersnood voorspelt”.
Welk voorstel Hamas nu precies heeft ondertekend, was gisteravond nog niet openbaar bekend. Het persbureau Reuters citeerde een anonieme functionaris die stelt dat het voorstel gelijkloopt met wat het Israëlische oorlogskabinet vorige week al aanvaardde, “zonder veranderingen in de belangrijkste elementen”. Hamas zou dus niet aandringen op een neergeschreven “einde van de oorlog”.
“Doodvonnis gijzelaars”
Khalil al-Hayya, een hoge vertegenwoordiger van Hamas, zei aan Al Jazeera dat president Biden zich tegenover de EgyptischQatarese bemiddelaars “persoonlijk heeft geëngageerd tot de uitvoering van het akkoord”. Dat zou voor Hamas nu volstaan, en zelfs verkieslijk zijn boven elke gelofte van premier Netanyahu.
De bal ligt nu in diens kamp, maar in een eerste reactie stelde Netanyahu’s oorlogskabinet gisteravond dat het Hamasvoorstel “ver van de essentiële eisen van Israël” blijft. Wel zou een “werkdelegatie” nu gaan voortpraten met de bemiddelaars. Dat daarmee een Rafah-operatie niet van de baan is, benadrukte het Israëlische leger gisteravond meteen met opgevoerde lucht- en artillerieaanvallen op oostelijk Rafah.
Families van de resterende 130 Israëlische gijzelaars in Gaza – van wie al een deel is “omgekomen door oorlogsgeweld”, geeft het Israëlische leger toe – gingen intussen met hernieuwde energie op straat. Zij beschuldigen Netanyahu ervan een eindeloze oorlog in Gaza te verkiezen boven een akkoord waardoor hun geliefden eerstdaags zouden vrijkomen, na 213 dagen gevangenschap. Een invasie van Rafah noemen ze “een doodsvonnis voor onze gijzelaars”.
Daartegenover staat Netanyahu’s eigen eindeloze retoriek over een “totale zege”. Bovendien dreigen zijn extreemrechtse coalitiegenoten de regering op te blazen bij elk compromis. “Er is maar één antwoord op de listen van Hamas”, schreef Itamar BenGvir, de extremistische minister van Nationale Veiligheid, gisteravond op X. “Een onmiddellijk bevel om Rafah te bezetten, tot de complete vernietiging van Hamas.”