De radicalisering van de Europese jeugd
Net als in 2019 gaan heel veel mensen pas in het kieshokje een definitieve keuze maken. Wat wordt het? Een strategische stem, een proteststem, een ideologische stem of toch maar blanco? De trend in heel West-Europa is helder. Jongeren, vooral laaggeschoolde jongens, stemmen steeds vaker extreemrechts. In de leeftijdsgroep tussen 18 en 24 jaar, de zogenaamde first time voters, scoorde Marine Le Pen, sterke vrouw van extreemrechts Frankrijk, 39 procent van de stemmen bij de laatste presidentsverkiezingen. In de leeftijdsgroep tussen de 25 jaar en 34 jaar was dat zelfs 49 procent. In Italië scoorde Giorgia Meloni van het radicaal-rechtse Fratelli d’Italia met 22 procent van de stemmen het allerbest bij kiezers jonger dan 35 jaar. Dezelfde trend zien we in Spanje, Duitsland, Oostenrijk.
Het traditionele beeld van de radicaal-rechtse kiezer blank, mannelijk, laagopgeleid en oud - is veranderd. Uit onderzoek blijkt dat extreemrechts het hardst groeit bij jonge kiezers en dat is bijzonder slecht nieuws voor de liberale democratieën waar ze in geboren zijn. Er zijn tal van redenen waarom jongeren op extreemrechts stemmen. In Nederland speelde het vooruitzicht van een leven in de precariteit een belangrijke rol. Een chronisch gebrek aan betaalbare woningen, de levensduurte die toeneemt en de angst voor verdringing door immigratie, daar ligt de jeugd in Nederland van wakker. Het gevoel dat de hulp die je van de samenleving mag verwachten als jonge kiezer vooral gaat naar nieuwkomers, in eender welke vorm, en dat de samenleving overrompeld wordt door gelukzoekers die alles pakken wat ze pakken kunnen, leeft heel sterk bij jongeren, zelfs bij hier geboren jongeren met migratieroots. De associatie tussen migratie en veiligheidsproblemen verlaagt nog feller de drempel om te stemmen voor extreemrechts omdat deze partijen zich daarop sterk kunnen profileren.
Jongeren kijken nooit naar de haalbaarheid van de voorstellen. Extreemrechtse partijen slagen er vaker in om hun ideeën als geloofwaardig te slijten aan jong en oud. Vaak spelen die partijen jonge, charismatische en vlot gebekte kandidaten uit die sterk contrasteren met hun oudere, grijzere tegenstrevers uit de traditionele partijen waarvan de geloofwaardigheid na jarenlang bestuur aan het verdampen is. Extreemrechts is ook marktleider op het vlak van gebruik van sociale media met vaak honderdduizenden volgers op Tiktok. Ook bij ons is Tiktok een goudmijn voor het Vlaams Belang. Zo wordt een video van Dries Van Langenhoven over de woke-ideologie gretig gedeeld onder moslimjongeren. De video resoneert zeer sterk met het maatschappijbeeld van heel veel allochtone jongeren. Niet meteen de doelgroep waar je sympathie voor extreemrechts zou verwachten. En toch gebeurt het. ’t Kan verkeren, zei Bredero ooit.