Macron versus Musk: satellietstrijd in de ruimte

“Het is een kwestie van soevereiniteit (lees: onafhankelijkheid).” Op die manier verdedigde de Franse president Emmanuel Macron in februari op een vergadering van Europese staatshoofden en ministers zijn plannen om een eigen satellietaanbod te creëren dat kan wedijveren met Starlink van Elon Musk. Vijf maanden later is het al zover. In een persbericht bevestigde de Franse satellietoperator Eutelsat deze week dat het een princiepsakkoord sloot met zijn Britse concurrent OneWeb over een fusie.

Volgens het akkoord krijgt het Britse OneWeb de helft van de aandelen van Eutelsat. Dat laatste blijft op de beurs van Parijs genoteerd en zal ook een notering aanvragen op de beurs van Londen. De deal is naar schatting zo’n 3,4 miljard dollar waard.

Van regenwoud tot auto

De fusie tussen Eutelsat en OneWeb lijkt in de eerste plaats goed nieuws te zijn voor wie werkt op moeilijk bereikbare plaatsen of woont in dunbevolkte gebieden waar de toegang tot snel internet moeilijk is: van schepen op zee tot het regenwoud en bergdorpen in de Himalaya. Maar de BritsFranse fusiegroep denkt verder dan dat en hoopt vanuit de ruimte ook hypersnel internet te kunnen aanbieden in vliegtuigen en in de auto. De Russische invasie in Oekraïne toonde aan dat ook in oorlogsgebied betrouwbaar internet via satelliet militair-strategisch enorm belangrijk kan zijn. Het fusiebedrijf zal de 35 telecomsatellieten van Eutelsat combineren met de 428 veel kleinere breedbandsatellieten van OneWeb die zich vandaag al in een lage baan om de aarde bevinden. In tegenstelling tot de geostationaire baan van de satellieten van Eutelsat (die oorspronkelijk bedoeld waren om wereldwijd satelliet-tv aan te bieden) bewegen de laaghangende microsatellieten van OneWeb snel en in een eigen baan om de aarde. Ze lossen elkaar voortdurend af en geven daarbij het internetsignaal via lasers aan elkaar door tot het doorgestuurd kan worden naar het juiste grondstation (dat vaak niet groter is dan een schoenendoos).

Het belangrijkste voordeel daarvan is de snelheid. Een signaal versturen via het vacuüm dat de ruimte is, gaat sneller dan via glasvezel. Doordat de satellieten laag hangen, zal een internetsignaal ook sneller zijn doel bereiken. En het kost minder energie.

Inhaalrace met Starlink

De verwachting is dat de vraag naar hypersnel internet vanuit de ruimte razendsnel zal groeien. Eutelsat schat dat het om een markt gaat die tegen 2030 al zo’n 16 miljard dollar zal bedragen. Dit gigantische reservoir van nieuwe gebruikers commercieel ontsluiten, is dan ook geen nieuw idee. De Brits-Franse satellietreus zal onder meer moeten concurreren met Starlink van Elon Musk, dat al veel verder staat en volgens de jongste tellingen ruim 2.700 microsatellieten in de ruimte heeft hangen, en met de toekomstige Kuiper-constellatie van Jeff Bezos. En beide Amerikaanse miljardairs zijn lang niet de enige kapers op de kust. Niet alle investeerders hebben er daarom een goed oog in. De koers van Eutelsat dook maandag 18 procent lager, onder meer door beleggerszorgen over het tijdelijk schrappen van het dividend en twijfels over de toekenning van overheidscontracten.

De samensmelting is dan ook vooral een strategische overwinning voor de Franse president

Emmanuel Macron, die er ondanks tal van obstakels in slaagde zijn Europese satellietdroom werkelijkheid te laten worden. Want de fusie ligt politiek erg gevoelig. Het nieuwe satellietbedrijf heeft niet alleen de Britse en Franse staat aan boord als aandeelhouders, maar ook de Indiase miljardair Sunil Mittal en China (5 procent). En hoewel de samensmelting wordt voorgesteld als een fusie tussen gelijken, lijkt het er volgens analisten toch sterk op dat Eutelsat het Britse OneWeb overneemt.

Vetorecht voor Londen

Zowel de Franse als de Britse regering krijgt – al dan niet om de schijn hoog te houden – een zitje in de raad van bestuur van het fusiebedrijf. Dat zou in theorie tot interne spanningen kunnen leiden. Niet het minst omdat Eutelsat en OneWeb een tegengestelde visie hebben op de relatie met de Russische president Poetin. Terwijl de Britten sinds de oorlog in Oekraïne voor nieuwe lanceringen Rusland links lieten liggen en uitweken naar de VS, bleven de Fransen de voorbije maanden gewoon satelliet-tv aanbieden in grote delen van Rusland en omstreken.

Om de lont uit het kruitvat te halen, zou het nieuwe bedrijf ‘neutraal’ blijven en heeft Londen een vetorecht gekregen over een reeks politiek gevoelige beslissingen, gaande van de locatie van het hoofdkwartier tot de toekenning van contracten aan politiek gevaarlijke landen of entiteiten. Dat vetorecht geldt ook voor opdrachten die ingaan tegen de belangen van de Five Eyes-alliantie: de samenwerking tussen Londen, de VS, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland op het vlak van spionage en inlichtingendiensten.