De volgende stap zou dan een principieel ‘ja’ voor een fusie zijn in juni.

Voordelen voor de drie gemeenten, maar niet absoluut. Dat is, ietwat kort door de bocht, de conclusie van de studie die uit het wat vage persbericht, gisteren gecommuniceerd, af te leiden is. De voordelen liggen voor de hand. Met bijna 60.000 inwoners heb je een hoger soortelijk gewicht in de cenakels van de macht, daar waar ze over de subsidies beslissen. En sowieso rijf je die fusiebonus binnen van 29,5 miljoen euro. Bovendien kan je personeel laten specialiseren en kunnen mensen ook doorgroeien. Meer bestuurskracht, meer digitale power, betere dienstverlening, een sterkere organisatie, dat zijn dan de gebruikelijke termen die vallen.

Financiën

Objectief bekeken heeft Bilzen een schuldgraad van 1.977 euro per inwoner (64 miljoen), Hoeselt 583 euro per inwoner (5,6 miljoen) en Riemst 861 euro per inwoner (14,4 miljoen). De aanvullende personenbelastingen en opcentiemen lopen min of meer gelijk: Bilzen 7,9%, Hoeselt 8,5% en Riemst 8%. Opcentiemen in dezelfde volgorde: 970, 913 en 882. Wel zijn er nogal wat verschillen in bijkomende belastingen. Zo is er onder meer in Bilzen en Riemst een belasting op pylonen en kennen Bilzen en Hoeselt een algemene gemeentebelasting.

Ook qua infrastructuur is niet alles gelijk. Bilzen beheert zijn riolen zelf. In Hoeselt en Riemst doet Fluvius dat. Voor huisvuilophaling kent alleen Bilzen het diftarsysteem. En uiteraard zijn er een reutemeteut verschillen in hoe men in de gemeente werkt. Hoeselt staat het zwakst van de drie wat eenmansdiensten betreft. Dienstverlening wordt moeilijker zodra iemand ziek wordt of wegvalt.

Identiteit

Opvallend en sterk punt pro fusie: er is maar één structureel samenke werkingsverband dat niet gemeenschappelijk is voor de drie gemeenten: de sociale huisvestingsmaatschappij. Nog een sterschepenen

Werner Raskin Burgemeester van Hoeselt overeenkomst: alle drie hechten ze grote waarde aan de identiteit van hun kerkdorpen, 36 in het totaal.

Over dat allemaal zal nu de komende drie maanden intern gedebatteerd worden, zowel binnen het schepencollege en gemeenteraad als in de organisatie. Dan pas, indien er een consensus is, kan het punt op de drie gemeenteraden ter stemming komen om principieel akkoord te gaan met een fusie. Die beslissing heeft wettelijke consequenties, maar is toch niet definitief. Men kan erop terugkomen. Het definitieve ja moet er pas komen voor eind 2023. Indien dat ja er komt in juni, is er dan ook tijd om het fusieplan concreet uit te werken.

Hoeseltse bocht

De drie burgemeesters Johan Sauwens (Trots op Bilzen), Werner Raskin (VLD-plus Hoeselt) en Mark Vos (CD&V Riemst) klinken allemaal positief. Alle drie willen ze het proces een eerlijke kans geven, waarbij het studiebureau in de drie gemeenten apart vragen zal beantwoorden van en gemeenteraadsleden om dan in juni als het kan, en liefst zo simultaan mogelijk, het principiële ja voor te leggen aan de gemeenteraden.

Meest opvallend is toch wel Werner Raskin (VLD-plus), burgemeester van Hoeselt. Eerst opvallend tegen de fusie lijkt hij nu bij te draaien: “Het grote verschil met twee jaar geleden is dat het nu niet zomaar vanuit iemands buik komt en dan, zonder veel inspraak, door de strot geduwd wordt. Dit is een ernstig proces met objectieve gegevens aan de basis waarover we nu intern zullen beraadslagen. Elk raadslid mag hierover vrij beslissen.” “Wat mijn mening ook heeft doen veranderen, is het veranderde politieke landschap. Er zullen steeds meer taken afkomen op de gemeenten. Je voelt dat men de provincie ertussenuit wil. Dat heeft grote gevolgen voor gemeenten. Dan kan je beter goed gewapend en groot genoeg zijn om voldoende bekwame mensen in huis te hebben. Eén ding staat vast: er zullen nooit naakte ontslagen komen bij ons personeel.”