Foto van nota brengt formatie weer bij af
Nederland maakt kennis met het fenomeen van de ‘slordige’ politicus en de ‘alerte’ fotograaf. Dat kost niet alleen de twee verkenners de kop, maar maakt een lastige formatie ook nog wat ingewikkelder.
Ook Nederland maakte gisteren kennis met het fenomeen van de ‘slordige’ politicus en de ‘alerte’ fotograaf. Het slachtoffer was Kajsa Ollongren (D66), een van de twee verkenners die sinds maandag de formatiemogelijkheden bij de noorderburen oplijsten. Zij stapelde de ene blunder op de andere, waardoor haar opdracht en die van haar collega-verkenner Annemarie Jorritsma (VVD) voorbij is nog voor ze goed en wel in de startblokken zaten. Het begon bij de melding dat ze positief getest was op corona. Toen ze daarna in allerijl het Binnenhof verliet - wat deed ze daar trouwens, als ze wist dat ze mogelijk positief was? - maakte ze de fout haar notities niet goed bij zich te houden. Een fotograaf van het persbureau ANP drukte op het goede moment af. Dit liet Ollongren en Jorritsma geen andere keuze dan de handdoek in de ring te gooien. “Hoewel de notities geen directe weergave van de reeds gevoerde gesprekken waren, kunnen we ons werk niet meer onbevangen en onbevooroordeeld voortzetten”, klonk het. En dus moest de voorzitter van de Tweede Kamer in allerijl op zoek naar twee nieuwe verkenners.
Pijnlijk
Nederland kreeg via de tekst van de nota een pijnlijk duidelijk beeld van wat er allemaal meespeelt in de onderhandelingen, inclusief de positie van een van de populairste politici van het land, CDA’er Pieter Omtzigt. Onder het kopje ‘Positie Omtzigt’ is te lezen: “functie elders”, twee woorden die veel kunnen betekenen.
Pieter Omtzigt is een moreel zwaargewicht bij de christendemocraten, het prototype van de volksvertegenwoordiger die de polsslag van de samenleving echt voelt. Hij speelde een cruciale rol in de toeslagenaffaire, het schandaal dat de regering ten val bracht. Maar Omtzigt is binnen de intern sterk verdeelde partij ook de ideologische antipode van partijleider Wopke Hoekstra.
De hypothese van een mogelijke “exit” komt op een gevoelig moment. De voorbije dagen verschenen in de kranten negatieve berichten over zijn mentale gezondheid. Anonieme CDA’ers hadden laten weten dat Omtzigt overspannen was. Bevorderlijk voor de onderhandelingspositie van Hoekstra waren de geruchten niet. En de gelekte nota maakte het voor hem alleen maar moeilijker. Ollongren bleek vragen te hebben over Hoekstra’s onderhandelingsstijl.
Ook links geschoffeerd
Hoewel het CDA vijf zetels verloor, speelt de partij een cruciale rol in de onderhandelingen. Zeker de VVD van aftredend premier Rutte wil de partij aan boord houden. VVD, D66 en CDA moeten het motorblok vormen van Rutte IV, maar ze komen drie zetels tekort. De vraag is dus welke partij het vierde wiel aan de wagen wil worden. D66 kijkt naar links, terwijl VVD en CDA naar rechts lonken. Rutte vindt zelfs JA21, de afvallige vrienden van Thierry Baudet, een goede optie.
Maar Ollongren schoffeerde in haar nota ook de vrienden van links. Links zou “elkaar niet echt vasthouden”, klonk het. Dat schoot PvdA-leidster Ploumen in het verkeerde keelgat: “Toch nog even voor de zekerheid: positie van de PvdA was en is niet zonder andere linkse partij aan tafel.” De nieuwe verkenners, Wouter Koolmees (D66) en Tamara van Ark (VVD), hebben dus flink wat masseerwerk te doen.