Rousseau herdoopt sp.a in VOORUIT
Welke positie kan N-VA in de oppositie innemen? Zal ze meer naar het centrum opschuiven nu ze de banken moet delen met Vlaams Belang? Volgens professor Hendrik Vuye (Universiteit Namen) breken er moeilijke tijden aan, maar volgens professor Bart Maddens (KU Leuven) kan ze haar anti-establishmentkant weer opdiepen. ANALYSE BRUSSEL
“N-VA zal het in de oppositie zeer moeilijk krijgen, want het is onmogelijk om meer lawaai te maken dan het Vlaams Belang”, vermoedt Hendrik Vuye, die de partij als ex-fractieleider goed kent. “Vandaar ook de communicatieve manoeuvres van Bart De Wever afgelopen weekend. Hij wilde in de meerderheid zitten.” Vanuit de oppositiebanken richting meerderheid schieten omdat die bijvoorbeeld te kwistig zou zijn, is zo’n uithaal die in eigen gezicht ontploft. “Telkens ze kritiek hebben, zal de meerderheid verwijzen naar de nota die De Wever en Magnette onderhandeld hadden.” In die nota stond een uitgebreid sociaal luik. Aangezien N-VA daar akkoord mee was, kan ze dat nog moeilijk aanvallen. “N-VA zit eigenlijk in dezelfde positie als sp.a in de vorige legislatuur. Die oppositie was ook zwak omdat de reactie telkens was dat ze zelf zo lang aan de knoppen hadden gezeten.”
Migratie
Een van de thema’s waarop N-VA zich sinds jaar en dag profileert is migratie. Daarom is ze ook uit de regering-Michel gestapt. “Maar ook wat dat betreft, zal Theo Francken moeilijk tegen het Vlaams Belang op kunnen”, voorspelt Vuye. Een andere evergreen van de N-VA is dat België twee-landen-in-één is en dat Vlaanderen en Wallonië elk hun eigen weg moeten gaan. Bart De Wever is de volgende regering als “door Franstalig links gedomineerd” in de markt aan het zetten. Het wordt dus weer Vlaanderen versus Wallonië als vanouds. “Maar ook in dat thema komen ze het Vlaams Belang tegen.” Dat het in Vlaanderen allemaal beter loopt dan in Wallonië, strookt in elk geval niet met de uitstraling van de Vlaamse regering. Vuye: “Die regering is de zwakste ooit. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) en minister Wouter Beke (CD&V) hebben alle twee al onder vuur gelegen. De verdedigingslijn van Beke was dat de woonzorgcentra in Wallonië er erger aan toe waren: wel, een geluk dat er nog Walen zijn. Jambon heeft de kans gemist om zich in volle coronacrisis te profileren als goed bestuurder. Dat had hij kunnen doen op het moment dat minister De Block (Open Vld) federaal onder vuur lag. Wat heeft Vlaanderen gedaan? Geld uitdelen, zonder een kadaster bij te houden van de schade waardoor de cultuursector uit de boot viel. Di Rupo (PS) is met zijn Waalse regering zuiniger geweest.”
Leerling-tovenaar
Wat verwacht Vuye van een staatshervorming? “Het voorstel dat Beke nog voor de verkiezingen lanceerde om tegen 2024 een staatshervorming voor te bereiden, is het meest realistische. Het akkoord dat PS en N-VA hadden over de staatshervorming lijkt wel erg op dat uit het Grendelboek dat ik met Veerle Wouters heb geschreven. ‘Voorlopige defederalisering’, zelfs de naam komt van ons. Alleen hebben ze mijn voorstel als een leerling-tovenaar toegepast. Ik denk niet dat N-VA de kleine lettertjes kent, PS daarentegen wel. Want als je het budget splitst in enveloppen en iemand geeft dan toch meer uit, dan heeft
de hele regering een probleem.”
Centrumkiezer
Professor Bart Maddens (KU Leuven) klinkt een stuk optimistischer over de rol die N-VA zich als oppositiepartij kan aanmeten. “Alles hangt af van het regeerakkoord: N-VA moet eigenlijk hopen dat daar veel socioeconomische concessies in staan, dan kan ze oppositie voeren zoals ze dat tegen de regering-Di Rupo deed. Toegevingen aan socialisten en groenen geven haar munitie, dan kan ze spreken van een roodgroene belastingtsunami. Ze kan die sociaaleconomische en ecologische dossiers gebruiken om te mikken op de centrumkiezer van CD&V en Open Vld. Als ze zich vooral op migratie en islam zou richten, dan vist ze in dezelfde vijver als het Vlaams Belang. En het origineel is altijd beter. Meer naar rechts opschuiven is dus niet nodig.” Volgens Maddens levert een oppositiekuur de partij ook een ander voordeel op. “N-VA heeft altijd op twee benen gelopen: ze is een beleidspartij die verantwoordelijkheid neemt, maar ook een anti-establishmentpartij. Ze krijgt nu de kans om op het
Vlaamse niveau beleidspartij te zijn en op het Belgische niveau de antisysteempartij. Een comfortabele positie.”
Ook op Maddens maakt de Vlaamse regering geen schitterende indruk, maar hij ziet wel verzachtende omstandigheden. “Die regering heeft maar vijf maanden min of meer normaal kunnen werken. Ik vind het dus te vroeg om daar al een definitief oordeel over uit te spreken. De regering kan zich ook herpakken.”
Zaadje
Dat de nieuwe federale regering echt veel werk zal maken van een staatshervorming betwijfelt Maddens. Nochtans is het de bedoeling om ook andere dan regeringspartijen bij die gesprekken te betrekken. “Dat lijkt me een doodlopende straat, maar het zal in het beste geval bij een theoretische oefening blijven. Want binnen de regering is er al geen consensus over welke richting die staatshervorming moet uitgaan.” Maddens vindt niet dat N-VA “haar afspraak met de geschiedenis heeft gemist”, zoals veel opiniemakers beweren. “Ze heeft nu wel een veldslag verloren, maar die miraculeuze toenadering tussen PS en N-VA heeft wel bewezen dat ook de PS een sterke regionale reflex heeft. Alleen heeft de Belgicistische bubbel van liberalen en groenen uiteindelijk haar slag thuis gehaald. Toch is het duidelijk dat er veel mogelijk is tussen PS en N-VA, het zaadje is geplant.”
“N-VA zal het in de oppositie moeilijk krijgen, want het is onmogelijk om meer lawaai te maken dan het Vlaams Belang”
Professor Hendrik Vuye
“N-VA kan de sociaaleconomische
en ecologische dossiers gebruiken om te mikken op CD&V en Open Vld”
Professor Bart Maddens