‘Ons’ vaccin gaat even op pauze na ziekte van proefpersoon

De Britse farmareus AstraZeneca zet vergevorderde proeven op pauze nadat bij een proefpersoon een ernstige aandoening werd vastgesteld. Meer volk aan het werk dan voor coronacrisis Recordaantal besmettingen bij onze noorderburen

CORONAVACCIN BRUSSEL

Op dezelfde dag dat negen farmabedrijven in een open brief beloofden om ondanks alle spoed geen loopje te nemen met de voorschriften, moest een van hen al de daad bij het woord voegen. AstraZeneca legde de wereldwijde studie naar zijn kandidaat-vaccin stil nadat bij een van de Britse proefpersonen een onverwachte en ernstige aandoening werd geconstateerd. Het farmabedrijf gaat nu uitzoeken of die door het experimentele vaccin veroorzaakt is, dan wel door toeval.

Oxford-vaccin

AstraZeneca is geen kleine speler in de race naar een coronavaccin. Het ontwikkelt het zogeheten Oxford-vaccin, de absolute topkandidaat om als eerste op de markt te komen. Europa had al 300 miljoen dosissen besteld. Ons land rekent op 7,5 miljoen stuks tegen maart. Dat een studie met intussen 30.000 deelnemers wordt onderbroken, komt wel vaker voor. De ontwikkelaar heeft daarin niet te kiezen. Er zijn protocollen die gevolgd moet worden. “Veiligheid is zeer belangrijk, dus moet er op de pauzeknop gedrukt worden vanaf dat er zich een probleem stelt. Zelfs bij slechts één persoon”, zegt vaccinoloog Johan Neyts (KU Leuven). “In normale tijden is wat hier gebeurt dus perfect normaal, maar nu zitten we in een competitie om het vaccin zo snel mogelijk te hebben. Dan wordt die pauze beschouwd als vertraging.”

Ruggenmerg

In het beste geval ontdekt een onafhankelijk comité snel dat er niets aan de hand is. Dan kan het onderzoek over enkele dagen of een week al hervatten. Maar kunnen ze het niet meteen uitklaren, dan is bijkomend onderzoek nodig. “Dat kan weken duren. In het slechtste geval zelfs maanden”, zegt Neyts.

Wat de proefpersoon precies mankeert, is niet duidelijk. Een anonieme bron meldde aan The New York Times dat een Britse deelnemer een acute ontsteking van het ruggenmerg heeft. Die kan veroorzaakt worden door een virusinfectie zoals Covid-19. Volgens een Amerikaanse studie uit 2018 kan het ook een uiterst zeldzame bijwerking van een vaccinatie zijn. Tussen 1985 en 2017 waren er in heel de VS 119 gevallen, waarvan 33 vermoedelijk.

Meestal zijn dit soort pauzeknoppen een ‘stop and go’, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven), die zelf geregeld de ontwikkeling van geneesmiddelen en vaccins monitort. Slechts uitzonderlijk betekent het de doodsteek van het onderzoek. “Het gebeurt. In de laatste fase van het onderzoek zou het wel straf zijn. Maar we leven niet in normale tijden. Omdat er heel snel gewerkt moet worden, is de kans op mislukking iets groter.” Molenberghs vreest niet het ergste. “Het kan, maar het zou me verwonderen moest het hierdoor sneuvelen. Het gaat nu om één iemand op heel veel deelnemers. Veel zal ook afhangen van eventuele bijkomende gevallen.” Bij vaccinonderzoek ligt de lat in ieder geval bijzonder hoog. “Bij een kankerbehandeling aanvaarden we sneller neveneffecten, maar een vaccin wil juist voorkomen dat gezonde mensen ziek worden. Dan tolereer je geen bijwerkingen.”

Vaccin in maart?

President Donald Trump hoopte voor de Amerikaanse verkiezingen op 3 november al een vaccin te hebben. Maar zelfs zonder het nieuwe oponthoud was dat een onmogelijke wens. De Europese Commissie mikt op eind december. Precair, maar dat klinkt al realistischer. AstraZeneca is naar eigen zeggen bijna klaar met het onderzoek. Deze horde komt dus vlak voor de finishlijn, al blijft het afwachten hoe doeltreffend het uiteindelijke middel zal zijn. Of maart als in het gedrang komt, zal de komende dagen en weken blijken. “Dit gaat de zaak niet versnellen. Maar als er niets aan de hand is, zal AstraZeneca het onderzoek zeer snel weer opstarten”, zegt Molenberghs. Neyts, die zelf aan een vaccin werkt in het Leuvense Rega-instituut, waagt zich niet aan voorspellingen. “Ik vond iedere tijdlijn sowieso al voorbarig. In de loop van 2021 vind ik het eerlijkste antwoord. Ik ben daar helder in. Vergeet niet dat we de genetische code van dit virus nog maar van januari kennen. ”

Er waren in juli 4,2 procent meer mensen aan het werk dan in februari. Dat blijkt uit een steekproef van HR-dienstenbedrijf Acerta. “Voorlopig merken we niet veel van de impact van corona op de werkgelegenheid.” Dat lijkt tegenstrijdig te midden van alle onheilsberichten over de impact van de coronacrisis op onze economie. Acerta bekeek de gegevens van 32.000 werkgevers en zag dat de werkgelegenheid in juli 4,2 procent hoger lang dan in februari, de laatste maand voor de coronacrisis. “Het vangnet van tijdelijke werkloosheid heeft gewerkt”, zegt Nele Mertens van Acerta. In de berekening van Acerta zitten echter ook mensen die in tijdelijke werkloosheid zitten, studentenjobs en flexijobs. “Nemen we die weg, dan zien we dat de werkgelegenheid in juli op 97,5 procent lag van februari. Dat is dus beperkt. Al gaat het natuurlijk om gemiddelden: in sommige sectoren is de klap veel groter - het toerisme, de evenementensector. In andere sectoren zijn er jobs bijgekomen. In de maakindustrie bijvoorbeeld, waar veel bedrijven zich tijdelijk hebben toegespitst op de coronacrisis en bijvoorbeeld mondmaskers geproduceerd hebben. ”

NEDERLAND

Het aantal coronabesmettingen in Nederland is in de afgelopen 24 uur met 1.140 gestegen. Dat zegt zorgminister Hugo de Jonge in een livevragensessie op sociale media. Het land tekent daarmee het hoogste aantal nieuwe besmettingen op in maanden. De Nederlandse regering gaat met grote steden overleggen of extra maatregelen nodig zijn. Regionale of lokale maatregelen moeten nieuwe brandhaarden indammen. Op die manier is er geen tweede landelijke lockdown nodig, aldus nog de Jonge.

Het is de eerste keer in lange tijd dat het aantal nieuw geregistreerde besmettingen boven de 1.000 uitkomt. Op dinsdag en zondag lag het dagelijkse cijfer boven de 900. Toen de coronacrisis op zijn ergst was, in april, waren de cijfers nog hoger. Bovendien werd toen lang niet iedereen getest, dus het werkelijke aantal patiënten lag waarschijnlijk nog hoger. Met de 1.140 van gisteren erbij zijn in de afgelopen zeven dagen meer dan 5.800 mensen positief getest.

CORONAVACCINS