Elke dag een mop in het dialect in de Limburg-Almenak

‘Buuë vael zon is, is ouch vael killesjaaj’, oftwel ’waar veel zon is, is ook veel schaduw’. Met deze levenswijsheid uit het dialect van As opgetekend door Felix Bergers - opent de plezante Limburg-Almenak van de vereniging Veldeke Belsj Limburg het jaar 2020.

De vereniging Veldeke Belsj Limburg ijvert voor het behoud van de streektalen. Dat doet ze onder meer door een dialectkalender uit te geven. Die kalender staat vol met uitspraken, wetenswaardigheden en mopjes in alle Limburgse dialecten. Medewerker van het eerste uur is Brecht Creemers uit Bree. “Vroeger sprak iedereen dialect en leerde je op school ‘algemeen beschaafd Nederlands’. Onder invloed van een hele generatie schoolmeesters besloten veel ouders in de jaren 80 om over te schakelen van dialect naar het algemeen Nederlands. Zo ken ik verschillende ouders die met hun oudste kinderen dialect spreken, maar met de jongste spruiten plots overschakelden op AN. De laatste jaren is er - zeker aan de Maaskant - echter een ommekeer: het is weer ‘in’ om je kinderen in het dialect op te voeden”, aldus Creemers. Elk blad uit de Veldeke-kalender geeft een overzicht van drie dagen. Op de achterkant van elk blad staat een mopje, gedicht of uitspraak in een Limburgs dialect, telkens met de vertaling erbij.

“Het is uiteraard de bedoeling om de blaadjes af te scheuren, maar we raden toch aan om alle pagina’s bij te houden. Op die manier heb je op het eind van het jaar een boekje met spreuken, moppen en wijsheden.”

Goede raad

De kalender bevat naast mopjes en gevleugelde uitspraken in de Limburgse dialecten ook een karrenvracht goede raad. Bilzenaren weten ‘wae snaags geet vésse moet smërges zen nétte dreige’: wie ’s nachts gaat vissen moet ’s morgens zijn netten drogen, waarmee men bedoelt dat wie ’s avonds niet in zijn bed geraakt, er ’s morgens niet uit kan. In Oudsbergen waarschuwen ze dan weer: ‘mêt meine besjiet zich ins eine’ oftewel ‘met te menen bescheet zich eens ene’. Betekenis: iemand die ergens heel zeker van is, kan toch mis zijn. En in Diepenbeek bekijken ze het filosofisch, want ‘het lèisde humme hèt gèin maol’: het laatste hemd heeft geen zak, wat zoveel betekent als ‘een dode kan niets meenemen’.

→ De kalender kost 10 euro en is onder meer te koop in De Gulden Tas, Nieuwstadstraat 9 in Bree

→ Meer info: 0468/02.67.88