Geldautomaten beschermen tegen plofkraken? Het kan
Zweeds beveiligingssysteem verhindert explosie door gas te detecteren en verdrijven
HASSELT - Hoe kunnen de geldautomaten beschermd worden tegen plofkraken? Onder meer het Zweedse Gunnebo, wereldleider in beveiligingssystemen, heeft een oplossing in huis. Het systeem zorgt er niet alleen voor dat de geldautomaten een ontploffing kunnen verijdelen, maar ook dat de biljetten onbeschadigd blijven. GP-X heet het beestje.
Bij plofkraken zoals recent nog in Lummen en Lommel, spuiten de dieven gas in een automaat, om die vanop enige afstand en met behulp van een batterij tot ontploffing te brengen. Door de knal wordt er een systeem in werking gesteld waarbij de bankbiljetten met een onuitwisbare inkt onbruikbaar gemaakt worden. Maar blijkbaar ontsnapt een deel van de biljetten toch aan dit veiligheidssysteem. Volgens niet bevestigde bronnen kan een geldautomaat tussen de 75.000 en 1 miljoen euro aan biljetten bevatten.
Groot-Brittannië
De Britse banken werden al in 2013 door een golf van plofkraken geteisterd, waarbij de bestaande veiligheidsmaatregelen onvoldoende efficiënt bleken te zijn. Dat was de aanleiding voor het Zweedse Gunnebo om aan tafel te gaan zitten met de Britse bedrijven Safe & Vault en Nobel Fire Systems.
De gezamenlijk uitgewerkte oplossing werd GP-X Gas Protection gedoopt. Het gaat om een combinatie van verschillende technieken om geldautomaten of Automatic Teller Machines (ATM’s) intern te beschermen tegen ontploffingen, vuur en het verlies van bankbiljetten. GP-X is al een paar jaar op de markt, en heeft zijn deugdelijkheid ondertussen bewezen. De Britse banken hebben het systeem alvast omarmd.
Neus
“Centraal in het beveiligingssysteem staat de ‘neus’, een fijngevoelige sensor in de automaat die verschillende soorten gas onmiddellijk detecteert en alarm slaat”, legt Stephan Orlans van Gunnebo Belgium uit. “Meteen daarna komt Stat-X in actie, een soort brandblusapparaat dat met behulp van CO2 het gas verdrijft en dat elke vonk meteen de kop weet in te drukken. De aerosol blijft ongeveer een uur in werking om te voorkomen dat het vuur later opnieuw kan opflakkeren.” De ‘neus’ wordt bijgestaan door een andere sensor die gevoelig is voor trillingen, bedoeld om ‘oneigenlijke’ behandeling van de automaat op te sporen en te melden. Om het systeem te vervolledigen werden ook speciale pantsering, sloten en camera’s geïntegreerd. Tot slot werd ook nog Strongarm HD ontwikkeld. Dat ankersysteem moet de geldautomaten beschermen tegen ramkraken of het ‘lostrekken’ van de hele automaat met behulp van bijvoorbeeld een vorklift. Strongarm kan tot 35 ton weerstaan en moet de dieven de allerlaatste illusies ontnemen. “Het systeem kan ook ingebouwd worden in bestaande geldautomaten. Inderdaad, dat is een investering, maar die weegt niet op tegen de schade die een plofkraak kan veroorzaken”, aldus Orlans.
Na uitvoerige testen, werd het eerste GP-X systeem geïnstalleerd bij een Britse bankautomaat in december 2014. Een paar maanden later, in mei 2015, was het al zover en wist GP-X zijn eerste plofkraak succesvol te verijdelen. Het systeem wist ook al een aantal herhaalde aanvallen te doorstaan.
Belgische banken
Ligt dit systeem ook op tafel bij de Belgische banken? Of gebruiken ze het al? “Er bestaan verschillende systemen voor verschillende types van geldautomaten. Welke bank welk systeem gebruikt, daar hebben wij geen zicht op”, zegt woordvoerster Isabelle Marchand van Febelfin, de koepel van de financiële instellingen in ons land. Vandaag is er nog intern overleg tussen de banken en bpost om de plofkraken een halt toe te roepen. “In elk geval ligt de beslissing bij de banken zelf, want dergelijke systemen vergen natuurlijk een flinke investering.” Er zijn behalve Gunnebo inderdaad nog een hele rij andere bedrijven die zich toeleggen op bescherming van geldautomaten tegen plofkraken, zoals het Amerikaanse 3SI, de Britse bedrijven Loktec en Spinnaker, of het Nederlandse MacTwin.