Spanje wil Franco uit zijn graf
De Spaanse ‘caudillo’ Francisco Franco deed er in 1975 nog lang over om het tijdelijke voor het eeuwige te ruilen. Gisteren vroeg een meerderheid in het Spaanse parlement aan de conservatieve regering om Franco’s stoffelijke resten te verwijderen uit het voor die eeuwigheid gebouwde mausoleum in de bergen bij Madrid. Het Spaanse parlement wil dat generaal Franco uit zijn graf in de Valle de los Caídos wordt gehaald en elders wordt ‘ondergebracht’. De resolutie werd in het parlement goedgekeurd met 198 stemmen tegen één. De leden van de regerende Partido Popular (PP) onthielden zich.
De conservatieve partij is dan wel niet de directe erfgenaam van het franquisme maar politiek staat ze voor de lijn van continuïteit met de Spaanse geschiedenis. Graven in het pijnlijke verleden stond nooit in de genen van de PP.
Herinnering
Het voorstel om Franco uit zijn graf te halen, is gebaseerd op een wet die de nagedachtenis van de slachtoffers van de Spaanse dictatuur (1939-1975) recht moet doen, nadat ze tientallen jaren doodgezwegen zijn. Die ‘wet van de historische herinnering’ is pas tien jaar oud. Intussen zijn massagraven van Franco-slachtoffers geïdentificeerd en opgegraven. De ruiter- en andere standbeelden van de ‘caudillo’ (leider) zijn allang verdwenen van de pleinen in Spaanse steden en dorpen. Maar Franco’s graf in de Valle des los Caídos is een ander paar mouwen. Officieel heet het monument de Abadia Nacional de Santa Cruz del Valle de los Caídos, op 50 km van Madrid. Aanvankelijk was het door dictator Franco bedoeld als mausoleum voor de ‘helden en martelaren van de nationale kruistocht’: de gesneuvelden uit het franquistische en falangistische kamp.
Vanaf de late jaren vijftig maakte het regime er een ‘symbool van nationale eenheid’ van: ook republikeinen konden er de laatste rust vinden, op voorwaarde dat ze katholiek waren.
Het megalomane monument met zijn 130 meter hoge kruis werd gebouwd door republikeinse gevangenen, dwangarbeiders. Uiteindelijk werden er zo’n 33.000 doden uit de twee kampen begraven. Het monument is nu ook vooral toeristenattractie: zo’n 400.000 mensen komen zich ieder jaar aan de ‘cyclopengrot’ vergapen.
De tekst die het parlement goedkeurde, kwam van de socialistische PSOE-partij. Zij vragen het monument een “nieuwe zin” te geven, “niet meer een plek van het franquisme en het nationaal-katholicisme” maar een oord waar échte verzoening nagstreefd wordt. En daar is voor Franco geen plaats.
Het is weinig waarschijnlijk dat premier Rajoy en de PP-regering op het voorstel ingaan.