“Jullie willen de veiligheid meten, wij willen ze verbeteren: dat is het verschil”

Johan Van Overtveldt

N-VA “Somers zegt niet dat hij de termijn van zes jaar gaat uitdoen. Krijgen wij over drie jaar u of iemand anders van Groen aan het hoofd van de stad?” Kristof Calvo

Stadslijst “Ik weet waar Van Overtveldt op aanstuurt: ‘Pas op, ge krijgt misschien Calvo als burgemeester.’ Geen zorgen, Bart Somers is onze kandidaatburgemeester.”

In Mechelen heerst de beste aller burgemeesters Bart Somers (Open Vld), maar er strijden nog figuren van nationale allure voor de gunst van de Mechelse kiezer. Zoals minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) en fractieleider van Groen in het parlement Kristof Calvo. Ze zijn beiden lijstduwer, ze zitten samen in de coalitie die Mechelen bestuurt, maar het water tussen hen is een stuk dieper dan de Dijle. Een dubbelgesprek.

We nemen plaats in een café op de Grote Markt, waar donderdag in de nazomerse zon honderden terrasjesgangers demonstreren hoe gezellig Mechelen tegenwoordig is. “Pfff, al twee weken verkouden en daar slaap je dan ook slecht van”, zucht Van Overtveldt. “Ik zit volop in de huisbezoeken, dat doe ik graag”, zegt Kristof Calvo handenwrijvend. Is de minister wat minder in vorm? Schijn bedriegt, zo blijkt al snel.

U bent speciaal naar Mechelen verhuisd voor de verkiezingen. Woont u hier ook echt?

Johan Van Overtveldt: Natuurlijk. Dat ik hier niet veel gezien word? Ik ga vaak fietsen, maar meestal langs het water. Met een koersfiets het centrum in met iets meer dan 30 km per uur, dat ga ik niet doen. Ik klop ook lange dagen in Brussel. Een buurman in Kapellen zei mij ooit: “Ah, wat een eer om u nog eens te zien.” Het is het lot van een minister.

Kristof Calvo: Een goed idee van u, om veel te fietsen. N-VA zegt dat we te veel op de fiets inzetten. Als je rondfietst door Mechelen zie je dat er veel gebeurd is, maar ook vooral nog veel moet gebeuren voor fietsers. Van Overtveldt: Oh, maar ik

wandel ook veel.

Calvo: Dit is onze eerste ontmoeting in Mechelen, denk ik.

Van Overtveldt: Ik heb u al eens de markt zien oversteken.

Calvo: Er is elders vijandigheid over politici die verhuizen, maar ik ben alleen maar blij als mensen kiezen voor Mechelen. Wij zijn een gastvrije stad. Als een minister komt, dan is dat in principe goed nieuws voor onze stad.

Maar Bart De Wever noemt Kris Peeters een transmigrant. Wat is het verschil?

Van Overtveldt: Ik volg hier Kristof in. Ik ben blij dat de campagne hier in een iets andere toonaard verloopt. We moeten het hier toch niet hebben over hoe het in Antwerpen gaat? Ik viseer daarmee niemand, noch links noch rechts. Mechelen heeft niet moeten aandringen, mijn affiniteit met de stad is echt. Ik ben hier naar school geweest ... Ik heb hier mijn eerste twee lieven leren kennen. Een van hen liep ik onlangs toevallig opnieuw tegen het lijf.

Maar u loopt niet voorop, u bent bescheiden lijstduwer.

Van Overtveldt: Dat is een professionele keuze. Ik ben een laatkomer in de politiek. Kristof kon mijn zoon zijn, maar hij zit al langer in de politiek dan ik. Ik heb geen ambitie om burgemeester te worden. Ken jezelf, je moet weten waar je goed in bent. Ik zou er allicht gene goeie voor zijn. Om je op een lonende manier met iets te kunnen bezighouden, moet het je echt van s’ morgens tot ’s avonds kunnen boeien. Mechelen boeit mij zeker, maar niet in die zin dat ik dat en alleen dat zou willen doen. Vandaag ben ik als minister met honderd en één dingen bezig. Ik lees minstens vier of vijf boeken tegelijk.

Is Mechelen te klein voor u?

Van Overtveldt: Nee, het is een kwestie van thematiek. Het is hoe dan ook afgebakend, als minister in de federale regering ben ik bezig in een gigantisch breed spectrum. En we hebben in Mechelen heel goeie mensen.

Calvo: Ik ben begonnen in het parlement en daarna pas lokaal. Ik woon sinds 2010 in Mechelen. Ik vind intussen niets zo boeiend als stedelijke politiek. Je vindt er oplossingen voor de meeste grote uitdagingen, zoals rechtvaardigheid, klimaat en samenleven. Als minister zul je de trage kant van de politiek kennen. Maar kijk eens naar de metamorfose die de stad heeft ondergaan. Ik woon hier doodgraag, er is een levendige cultuur, met iets van een grootstad, maar op een aangename, behapbare schaal. Ik ben ook voorzitter van het feestcomité, een hobby, maar belangrijk voor de stad.

Van Overtveldt: Ik ben intussen ook intensiever en gedetailleerder bezig met het stedelijk beleid dan ik me ooit had kunnen indenken. Het houdt mij meer en meer bezig, ontdek ik bij mezelf, vooral inzake veiligheid en financiën. Ik vind het overigens merkwaardig, Kristof, dat jij zo kunt afgeven op de federale begroting, maar hier in Mechelen zijn de balansen van de feestbegroting jarenlang niet neergelegd. En nu blijkt er een put te zijn van 360.000 euro. Jullie feesten met belastinggeld.

Calvo: Dit is echt een gebrek aan terreinkennis. Je kunt je hierover informeren bij jullie schepen. Die zal je kunnen vertellen dat Mechelen een groot cultuurfestival heeft en dat de ticketinkomsten pas in het jaar zijn binnengekomen. Intussen is dat helemaal in orde en de kosten voor de belastingbetaler voor bijvoorbeeld Maanrock hebben we fors doen dalen.

Van Overtveldt: Maar jullie hadden een zeer nadrukkelijke aansporing nodig om eindelijk eens de balansen voor te leggen. Dat kun je niet ontkennen. En dan dat verlies en de uitleg dat het achteraf wel gerecupereerd wordt...

N-VA had wel een rekenfout gemaakt in haar kritiek op de begroting.

Van Overtveldt: Ik heb daar duidelijk op geantwoord. We hebben een voorzichtige, conservatieve schatting gemaakt en om technische redenen de pensioenlasten van 38 miljoen eruit gelaten. We hadden ook geen rekening gehouden met reserves die andere gemeenten elk jaar aanleggen, maar Mechelen niet. Het is hoog tijd dat hier ernstig met schulden wordt omgesprongen. Ze spreken van een investeringsprogramma van 120 miljoen euro en tegelijk van de afbouw van schulden met 108 miljoen euro. Dat kan gewoon niet, tenzij je de belastingen verhoogt.

Calvo: Misschien kun je beter eens vertrekken van je eigen programma. Over de schuldafbouw is er trouwens niet veel discussie. Daar moeten we werk van maken.

Van Overtveldt: Het is goed dat je erkent dat de schuld zeer hoog is in Mechelen, te hoog.

Calvo: Maar er is daar geen debat over. Onze Stadslijst zegt duidelijk dat schuldafbouw nodig is. Het is wel een beetje onnozel als je er dan 30 miljoen euro naast zit in een berekening.

Van Overtveldt: Die beschuldiging klopt dus niet.

Calvo: Ik vond het alleen maar wat gênant. Trouwens, dat bedrag viel nog mee, bij de federale begroting zijn de fouten soms veel groter. En wat ook belangrijk is: de stad mag nu niet stilvallen.

Van Overtveldt: Laat de schulden nog oplopen en alles zal zeker stilvallen.

Calvo: Er staan ook investeringen en activa tegenover die noodzakelijk waren.

Van Overtveldt: Maak dan nog maar voor een miljard schulden, als dat de redenering is.

Calvo: Dat is niet ernstig. Federaal maakt men schulden voor de lopende uitgaven, dat is iets anders. Het is een goede zaak dat onze stad geïnvesteerd heeft in de levenskwaliteit van de mensen. Neem nu de zwembadsite. De N-VA wil die laten vol bouwen. Wij kiezen voor honderd procent park. Investeren in groen en parken willen we blijven doen. We hebben dat ook aan het dichtbevolkte Nekkerspoel gedaan. Dat creëert daar ruimte om te ademen en waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Dat is levensnoodzakelijk.

Van Overtveldt: Maar er is klaarblijkelijk overdreven. De schuld per Mechelaar is 3.500 euro. In Aalst, een stad die vergelijkbaar is met Mechelen, is dat minder dan de helft.

Calvo: De N-VA-burgemeester daar, Christoph D’Haese, heeft toch gezegd dat hij zich laat inspireren door Bart Somers? Ze beginnen daar ook te investeren in cultuur, in ontmoeting, in openbaar domein. Jullie hebben trouwens zes jaar mee in de coalitie gezeten, misschien niet mega-actief, maar jullie hebben toch veel parken en straten mee geopend en met veel plezier lintjes doorgeknipt.

Van Overtveldt: Het blijft heel gênant dat mijn buurman (wijst op Calvo, red.) voor Mechelen Feest een put heeft gemaakt van 360.000 euro.

Calvo: Maar dat klopt niet. Van Overtveldt: Dat klopt wel.

Heren, heren, jullie zitten wel nog samen in een coalitie.

Van Overtveldt: Oh, het is normaal dat de vonken van politieke discussies afspringen. We wrijven elkaar dingen aan, maar ik zie ook dat er veel gebeurd is in de voorbije jaren en dat Mechelen erop vooruit is gegaan. Dat het qua look en feel niet meer het Mechelen van tien jaar geleden is. Ik zeg alleen dat je die schuld moet ombuigen of je komt in de problemen.

Calvo: Die schuld wordt afgebouwd. Het investeringsvolume zal lager liggen.

Van Overtveldt: Maar jullie voorzien nog 124 miljoen, dat is het een en ander.

Calvo: Ik heb geen probleem met een debat op het scherp van de snee. Het gaat ook ergens over. We willen Mechelaars overtuigen. Maar het moet hier wel correcter en menselijker blijven dan in Antwerpen.

Er wordt gezegd dat de Stadslijst (Open Vld, Groen en Plus) een voorakkoord heeft met de CD&V en de N-VA wil laten vallen.

Calvo: Ik heb al van alles gehoord. De sp.a bazuint uit dat we altijd met de N-VA gaan besturen. De inzet voor ons als Stadslijst is: zo groot mogelijk worden om onze ideeën uit te kunnen voeren. Ik stel verder ook maar vast dat er mensen uit de N-VA zijn gestapt omdat het hier zoals in Antwerpen zou moeten worden. Het gaat om mensen van de vroegere Volksunie, van de zachtere lijn.

Van Overtveldt: Ik ga niet in op de persoonlijke motieven van de vertrekkers. Ik stel vast dat wij vernieuwd en verjongd hebben en dat niet iedereen daar even goed mee om kon. En verder is het de kiezer die zal beslissen. Dat is simpel. Wat ik wel heel frappant vind is dat Bart Somers zich heel duidelijk niet wil uitspreken of hij de zes jaar wil uitdoen. Krijgen wij over drie jaar u of iemand anders van Groen aan het hoofd van de stad?

Calvo: De enige reden waarom Bart daar niet op antwoordt, is dat je in de politiek zoiets nooit kunt beloven.

Hebt u burgemeestersambities?

Calvo: Als ik die ambitie had, was ik wel met een aparte lijst opgekomen. Ik geloof in ons project, dat de partijen overstijgt, en in bruggen bouwen. En ik geloof voor honderd procent in Bart Somers als burgemeester. Van Overtveldt: Dus hij blijft

voor zes jaar.

Calvo: Hij is de kandidaat. Ik kan niet in zijn plaats spreken. Ik snap wat Van Overtveldt probeert te doen: pas op, ge krijgt misschien Calvo als burgemeester; niemand moet zich daar zorgen over maken. Bart Somers is onze kandidaat-burgemeester.

Van Overtveldt: Waarom zegt hij dan niet gewoon dat hij de termijn

zal uitdoen? Hij geeft de indruk dat hij anticipeert op iets anders.

Calvo: Maar nee, hij is gewoon voorzichtig en eerlijk. Dat is zeldzaam in de politiek. Trouwens, jullie spreken veel over veiligheid. Ik vind dat ook belangrijk en ik voel mij met Bart Somers in de cockpit van de stad veiliger dan met een N-VA-burgemeester.

Van Overtveldt: Ik stel vast dat jullie op vlak van veiligheid een paar bochten hebben gemaakt en N-VA-standpunten innemen. Ik denk aan de punten 156 en 157 van jullie programma, over het betrekken van privébedrijven en vrijwilligers. Daar heb je in het parlement nogal over zitten tempeesten, dat het echt niet kon, met een scherpe tweet tegen Bart De Wever. Nu staat het in jullie programma.

Calvo: Maar nee, het gaat erover hoe ver je daarin gaat. Er is een verschil tussen vrijwilligers politietaken laten doen of burgers betrekken bij het veiligheidsbeleid.

Van Overtveldt: Je was daar zéér principieel in.

Calvo: Praat vooral over jullie eigen programma. Ik zal dat van ons wel voorstellen.

Van Overtveldt: Ik stel alleen vast dat je nu meegaat met ons op een aantal punten.

Calvo: Waarom is Mechelen vandaag een veilige stad? Dat is voor mij fundamenteel. Omdat wij niet gewoon een rechts of een links programma aflezen. Wij gaan voor een combinatie van politie en preventie. Wij maken niet de fout die elders gemaakt wordt, al wil ik niet te veel naar Antwerpen verwijzen. Een verdeelde stad is een onveilige stad. Wij voeren een totaalbeleid dat bruggen bouwt.

Van Overtveldt: In Antwerpen en ook elders wordt onderzoek gedaan per wijk of per deelgemeente. In Mechelen kennen we alleen de gemiddelden. Dat is heel merkwaardig. Ik ben wel heel benieuwd naar het veiligheidsgevoel in sommige deelgemeenten en deelgebieden. Er gaan veel verschillen zijn. Nekkerspoel, Arsenaal, we weten allemaal waar de problemen zitten.

Calvo: Ik zal je eens wat vertellen. Een stad wordt geleid door een schepencollege, jullie hadden perfect daar voorstellen kunnen doen over veiligheidsmetingen.

Van Overtveldt: Dat is door onze mensen gedaan.

Calvo: Awel, jullie gaan dat meten, wij gaan de veiligheid verbeteren. Dat is het verschil. Ik zie ook jullie slogans passeren, maar het is een kwestie van aanpakken. Er is nog werk aan de winkel, dat zie je ook in de 463 punten van ons programma. Per stadsdeel willen wij gemengde diensten met politie en preventie. Van Overtveldt: Prima, heel

goed. Calvo: Dat Mechels recept van politie en preventie werkt heel goed.

Het gaat toch vooruit in Mechelen. De verbinding werkt.

Van Overtveldt: Het gaat niet uniform vooruit, niet in gelijk tempo over heel het gebied. En wij willen geen gemeenschappen tegen elkaar opzetten hè.

De N-VA hier zet de Vlaamse en Marokkaanse gemeenschap náást elkaar, de Stadslijst ziet alleen Mechelaars.

Van Overtveldt: Maar je kunt niet onder tafel schuiven dat er belangrijke verschillen zijn. Je moet daar respectvol mee omgaan. Maar wat is er fout met te erkennen dat het zo is?

Calvo: Op vlak van polarisering is Johan Van Overtveldt zeker de kwaadste N-VA’er niet. Je zult zelden grote verklaringen afleggen. De grote vijand is het groepsdenken. Dat zie je zowel links als rechts. Je ziet het bij het Vlaams Belang en helaas ook geregeld bij de N-VA. Er zijn natuurlijk verschillen tussen mensen. Maar wij tonen aan dat het lukt om van diversiteit een positief verhaal te maken. We leven nog te veel naast elkaar. Maar je moet geen onderscheid maken tussen Marokkanen en ‘gewone Mechelaars’, je moet iedereen in de eerste plaats als mens en burger en mede-Mechelaar zien. Een politicus moet een brandweerman zijn, geen pyromaan.

Toen een N-VA-schepen een koppel niet wilde huwen omdat de vrouw hem geen hand wilde geven, ging burgemeester Somers daar eerst in mee, daarna niet meer.

Calvo: Hij probeert altijd eerst de stad en de ploeg bij elkaar te houden. Dat de schepen geschoffeerd was omdat iemand hem geen hand wilde geven, is legitiem. Maar hij ging in de fout omdat hij wist dat het incident ging gebeuren, hij heeft niet geïnvesteerd in dialoog. Het incident stond direct op Facebook.

Van Overtveldt: Wat is het fundament van deze discussie? De gelijkheid tussen man en vrouw. Die is voor ons niet bespreekbaar. Wie dat niet respecteert heeft een probleem. De burgemeester heeft trouwens zelf huwelijken geweigerd om die reden.

Calvo: De gelijkheid tussen man en vrouw is absoluut fundamenteel. Ik denk dat geen stadsbestuur daar zo op inzet. Maar wij maken problemen bespreekbaar, jullie maken ze groter.

Aan het loket mag van de Stadslijst een hoofddoek.

Calvo: De dienstverlening moet neutraal zijn, de persoon mag iets van zichzelf laten tonen.

Van Overtveldt: Maar waar eindigt dat? Boerkini’s in het zwembad mogen dan weer niet. Leg dat eens uit. Dan kun je beter een rechte lijn aanhouden. Zo wereldschokkend of beledigend is dat toch niet.

Calvo: Zo zie je dat voor de N-VA Mechelen Antwerpser moet worden en zich laat opjagen door het Vlaams Belang. Tot nu heeft de N-VA zich hier al twee keer tégen een verbod uitgesproken. En terecht. Ik word niet vrolijk van een hoofddoek, ik ben ongelovig. Ik zal keihard op de barricade staan voor een meisje dat verplicht wordt een hoofddoek te dragen, maar ik ben evenzeer tegen een verbod. Onlangs ben ik op een oefenpleintje gaan mee sjotten met jongeren. Daar wordt echt niet uit de Koran of de Bijbel geciteerd, de enige breuklijn daar is die tussen Barcelona en Real Madrid. Dat geeft hoop.

Van Overtveldt: Ik zeg niet dat we niet vooruitgaan. Ik ga alleen niet mee in het verhaal dat alles koek en ei is. Laat de boeren maar dorsen. In sommige buurten moet je niet lang rondlopen om te weten dat daar een probleem is. Dat zie ik met eigen ogen. Je ziet een maatschappij die gesegregeerd leeft en die de indruk geeft dat zo te willen houden.

Calvo: Misschien moet je het gesprek eens aangaan.

Van Overtveldt: Dat doen wij, dan doe je juist die vaststelling in dat stuk van de maatschappij.

Calvo: Daar heb je weer dat groepsdenken. Pas op, niemand zegt dat het perfect is in Mechelen, maar het wederzijdse vertrouwen is hier toegenomen. We moeten elkaar wel nog veel ontmoeten. Met empathie, zonder compromissen in veiligheid. (Discussie gaat nog tijdje door.)

Gaat u nog lang blijven wonen in Mechelen?

Van Overtveldt: We hebben hier een stekje aan de Vaart en dat is een fantastische locatie. Mechelen ís een leuke stad, laat dat duidelijk zijn. Calvo: Oef.

Van Overtveldt: De vooruitgang is duidelijk. Ik ken iemand die vroeger een winkel had op de Bruul, die heeft gewoon moeten sluiten. Dat was niet meer te doen van kleine criminaliteit. Dat is nu merkelijk verbeterd.

Calvo: Omdat we lijnen trekken. En we zorgen voor stadsvernieuwing in de hoofden en harten van Mechelaars.

Wilt u geen schepen worden?

Calvo: Zeker niet voor 19 mei, als er opnieuw federale verkiezingen zijn. Tot dan blijk ik parlementslid en bij Groen combineer je dat niet met een schepenfunctie. En daarna? Dat zal ik dan zien, dat hangt af van een aantal factoren, ook persoonlijke. Ik wil ooit nog wel zaken doen buiten de politiek. Van Overtveldt: Dat moet je zeker doen.

Calvo: Maar serieus, waar het ons nu om gaat is een coalitie vormen die Mechelen op koers houdt. Geen Antwerpse toestanden.

Van Overtveldt: Mechelen op koers houden, daar zijn we het over eens is. De vraag is hoe je dat het beste doet. De verschillen zijn duidelijk.

FOTO'S DIRK VERTOMMEN