Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Dan toch struikelsteen ter herdenking slachtoffers Holocaust
Deurnese districtsburgemeester staat Holocaustkassei toch toe
Tot voor kort waren Antwerpen en München de enige Europese steden die geen toestemming gaven om ‘struikelstenen’ te plaatsen, ter herdenking van de slachtoffers van de Holocaust. Maar er is een kentering op komst. Op de Gallifortlei in Deurne komt straks zo’n steen, voor de deur van verzetsheld Jan De Ridder.
Het voorbije weekend liet de 91jarige Tony Weber-Susskind een struikelsteen leggen voor haar ouderlijke huis in de Provinciestraat. Voor haar moeder Mala, die in augustus 1942 haar kinderen uit de klauwen van de nazi’s redde. De Joodse vrouw moest de steen stiekem leggen, want het Antwerpse stadsbestuur ging mee in het verhaal van het Forum der Joodse Organisaties. Dat vindt de stoeptegels oneerbiedig en ziet liever één groot monument voor alle slachtoffers van de Holocaust.
Agent en verzetsheld
Maar de geesten zijn ondertussen gerijpt in de stad. Willem Kenis (66) uit Deurne kreeg vorige week bericht van districtsburgemeester Tjerk Sekeris (N-VA). Die gaf toestemming voor een struikelsteen in de Gallifortlei ter ere van de Deurnese agent en verzetsheld Jan De Ridder. “Jan was de man van de zus van mijn grootvader”, zegt Willem Kenis. “Ze hadden geen kinderen. Na de dood van Emma erfde mijn
Willem Kenis
Afstammeling verzetsheld
“Onder het oog van de Duitsers kon Jan vele Joden laten ontsnappen.”
moeder hun huis. En ik erfde het op mijn beurt. Ik woon hier nog.”
Jan De Ridder was niet alleen politieagent, hij zat ook in het verzet. En zo kwam hij te weten dat er tijdens de razzia van 28 augustus 1942 meer dan tweehonderd Joden samengedreven waren in de toenmalige Cinema Plaza. In zijn eigen Gallifortlei nog wel, waar nu de basisschool Sancta Maria ligt. Samen met andere mannen van de Witte Brigade kon hij in het tumult een substantieel aantal gevangenen bevrijden, door nooduitgangen en vensters aan de achterkant van het gebouw open te zetten. Een van de vluchters was de toen 14-jarige Bob Mendes, die we nu kennen als thrillerauteur met naam en faam
(zie hieronder).
“Met gevaar voor eigen leven en onder het oog van de Duitsers heeft Jan die mensen gered”, vertelt Willem. “Zelf heeft hij helaas het einde van de oorlog niet gehaald. Samen met 42 collega’s van de Deurnese politie werd hij in januari 1944 gearresteerd en in mei op transport naar Buchenwald gezet. Hij stierf in maart 1945 van ontbering in het concentratiekamp Dora.
Herinnering levendig houden Het was historicus Herman Van Goethem, huidig rector van de Uni-
versiteit Antwerpen, die Willem en zijn zus Lieve op het idee bracht om een struikelsteen te plaatsen ter ere van hun achternonkel. “Tjerk Sekeris waarschuwde ons dat we geduld moesten uitoefenen. Bestuurlijke procedures verlopen nu eenmaal traag. Maar we hopen dat de inhuldiging kan plaatsvinden op 28 augustus en dat onze 21 kleinkinderen er dan ook bij zijn. Zo blijft de herinnering aan Jan levendig.”