Gazet van Antwerpen Stad en Rand
Frauke Petry verpest feestje extreemrechts
Dag na historische verkiezingszege neemt voorzitter zelf afstand van AfD
Amper een dag na het historische verkiezingsresultaat dreigt voor het rechtspopulistische Alternative für Deutschland de scheuring. Partijvoorzitter en stemmenkanon Frauke Petry weigert deel uit te maken van de AfDfractie en gaat een eigen koers varen: een alternatief voor het alternatief. Splijtzwam binnen AfD: hoe radicaal rechts kunnen we zijn?
Zelden volgde de koude douche zo snel op de overwinning als gisteren bij de Duitse rechts-populistische Alternative für Deutschland (AfD). Van onder de kiesdrempel maakte de partij een sprong naar 12,6%. Goed voor 94 zitjes in de Bondsdag, zelfs voor kandidaten die nog niet eens hadden nagedacht over een verhuis naar Berlijn.
Maar terwijl de militanten nog in volle overwinningsroes verkeerden, spleet de partij gistermorgen aan de kop. Tijdens de eerste persconferentie na de grote overwinning nog wel. Met vier zaten ze er samen om de pers toe te spreken: voorzitter Frauke Petry, covoorzitter Jörg Meuthen en de twee verkiezingsboegbeelden Alexander Gauland en Alice Weidel. Allemaal met een brede grijns op het gezicht. Tot Frauke Petry het woord nam en haar bom dropte: “Ik ga geen deel uitmaken van de AfD-fractie.” Haar partijgenoten wisten niet wat ze hoorden. Hun gezichten verstarden en liepen rood aan. Maar Petry meende het. Ze stond op, zwaaide haar handtas over de schouder en vertrok met de woorden: “Ik wil mijn collega’s nog bedanken, maar ik ga nu de zaal verlaten.”
Geen geloof in radicale koers
De officiële reden voor het vertrek? Petry gelooft niet in de radicale koers van de partij. Ze is voor Realpolitiek en wil bij de volgende verkiezingen in 2021 doorstoten naar de regering. Tot die tijd wil ze conservatieve, maar constructieve oppositie voeren. Andere partijkopstukken kiezen voor een veel radicalere koers . Ze willen vanuit het parlement de jacht op Merkel openen – zoals Gauland het zondag formuleerde toen de eerste resultaten binnenliepen – en actief de strijd aanbinden met de migratiepolitiek van de bondskanselier.
Dit populistische discours slaat aan bij de militanten. Meer zelfs: het was de sleutel tot het verkiezingssucces. AfD modderde tot voor kort maar wat aan. Tot de partijtop besliste dat de vluchtelingencrisis tot het centrale thema moest worden uitgeroepen. Het Amerikaanse reclamebureau Harris Media, dat eerder ook voor Trump werkte, zette de boodschap kracht bij met agressieve campagnebeelden.
Allemaal goed voor snel gewin, maar Petry gelooft naar eigen zeggen niet dat deze aanpak echt een politieke toekomst heeft. Daarom gaat ze haar eigen weg, met haar eigen strategie. Voorlopig nog alleen, al is de kans reëel dat een deel van haar aanhang zal volgen.
Rechts, rechtser, rechtst
De beslissing van Petry leidde tot grote consternatie bij de andere partijkopstukken, maar helemaal uit de lucht vallen komt ze niet. Het botert allang niet meer tussen Petry en de radicalere vleugel van AfD. Niet dat Petry bang is van enige provocatie. Ze pleitte er onder meer voor om het woord völkisch (een extreme vorm van volks nationalisme) in ere te herstellen. Dat terwijl het zowat een synoniem is geworden voor ‘nationaal-socialistisch’ sinds de nazi’s de krant Völkischer Beobachter tot hun partijblad maakten.
Maar er is binnen AfD nog een hele wereld rechts van Petry. Daarbij Björn Höcke, een AfD-kopstuk uit Thüringen dat zich onmogelijk maakte door schande te spreken van het Holocaustmonument in Berlijn. Petry pleitte ervoor hem uit de partij te zetten, maar ze wordt lang niet door iedereen gevolgd.
Zelfs binnen haar eigen afdeling Saksen was er muiterij.
Het verlies van Petry blijft wel een aderlating voor AfD. Kijk alleen maar naar haar score. In haar kieskring Sächsische ScheizOsterzgebirge, helemaal in het oosten van Duitsland, maakte ze korte metten met de voorheen oppermachtige CDU van Merkel. AfD maakt er een sprong van meer dan 27% en scoorde er meer dan 35% van de stemmen. Nergens deed de partij beter.