De gaten in de redenering van Georges-Louis Bouchez
Zo gaat dat bij frontale aanvallen: MR-voorzitter Bouchez snijdt nogal wat bochten af in zijn kritiek op hoe minister Van der Straeten (Groen) en netbeheerder Elia de sluiting/verlenging van de kerncentrales hebben aangepakt.
“Initieel werd gezegd dat we de kerncentrales zouden sluiten. Hoogspanningsnetbeheerder Elia schreef een rapport waarin stond: ‘Geen probleem’. Een tijd later werd een nieuw rapport gevraagd aan Elia en toen was het opeens niet meer mogelijk om de kerncentrales te sluiten.” MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez ventileerde in De Standaard opnieuw zijn ongenoegen over de manier waarop de discussie over de verlenging van de kerncentrales is verlopen. Het woord “liegen” schuwt hij daarbij niet.
Maar klopt het ook wat hij zegt? Elia maakt om de twee jaar een studie over de bevoorradingszekerheid, inclusief een voorspelling voor de komende tien jaar. Daarbij is de norm dat de stroomuitval beperkt moet blijven tot drie uren per jaar. Dat levert een advies aan de regering op, die de knopen doorhakt.
Elia hoedt er zich telkens voor om uitspraken te doen voor of tegen kernenergie, dat is volgens de netbeheerder een taak voor de politiek. Hij kijkt wel of het licht zal blijven branden, en dat deed hij ook 2021.
Elia signaleerde toen dat er 3,6 gigawatt capaciteit moest bijkomen tegen 2025 om de stroombevoorrading te verzekeren in het kader van een kernuitstap.
Zonder “probleem” was een kernuitstap dus nooit. Dat heeft er veel mee te maken dat de vorige federale regering, overigens met een MR-minister bevoegd voor Energie, er niet in was geslaagd om de nodige voorbereidingen te treffen: niet voor de kernuitstap, niet voor het subsidiemechanisme CRM, dat elektrische centrales (gas en andere) moest ondersteunen.
Maar ook een mogelijke levensduurverlenging van Doel 4 en Tihange 3 was niet voorbereid. Engie Electrabel schreef verscheidene brieven aan de regering-Michel – en later de regering-Wilmès – met de bede om daarover hoogdringend een beslissing te nemen. Er kwam nooit een reactie.
“Op koers”
Het CRM-steunmechanisme, dat nodig was bij zowel een kernuitstap als een verlenging van de kerncentrales, werd pas op punt gezet en goedgekeurd onder huidig minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen). Na de eerste CRM-veiling eind oktober 2021 bevestigde netbeheerder Elia dat die een succes was geweest. “We zitten op koers om de energiebevoorrading te verzekeren”, zei toenmalig ceo van Elia Chris Peeters, nog altijd in het scenario van een volledige kernuitstap.
Volgens Bouchez kan het niet dat alleen de oorlog in Oekraïne die prognoses in het gedrang heeft gebracht.
Maar dat is ook nooit beweerd. Kort na de CRM-veiling bleek dat de gascentrale van Vilvoorde definitief geen vergunning kreeg, en ongeveer tegelijkertijd doken er in het park Franse kerncentrales steeds meer problemen op door corrosie en achterstallig onderhoud.
Die hadden tot gevolg dat België in zijn voorspellingen van de invoer uit Frankrijk voorzichtiger moest zijn – iets waar Elia overigens eerder op had aangedrongen, maar dat het niet had verkregen. De capaciteit moest elders worden gevonden, allicht bij gascentrales, en dat terwijl de prijzen van gas al fors stegen. De oorlog in Oekraïne speelde wel een belangrijke rol, maar ook zonder die oorlog zat de wind voor een volledige kernuitstap tegen.
Bouchez suggereert dat meer geopolitiek bewustzijn dat had kunnen voorkomen. De woorden Rusland of Oekraïne stonden in 2021 inderdaad niet in het rapport van Elia. In de studies die minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) eind 2021 aan de ministerraad presenteerde, wordt wel verwezen naar “geopolitieke spanningen”, maar met de nuance dat België maar voor 4 à 6 procent afhankelijk is van Russisch gas.
Onderzoekscommissie
De MR-voorzitter vraagt nu een parlementaire onderzoekscommissie om het beslissingstraject van de kernuitstap onder de loep te nemen, net zoals voormalig minister van Energie en huidig Kamerlid Marie Christine Marghem (MR) dik een jaar geleden al deed. Op enkele dagen voor de ontbinding van de Kamer is dat moeilijk ernstig te nemen. De uithaal van Bouchez wordt algemeen geklasseerd onder de noemer verkiezingsstrategie.
En toch. Het zou waarschijnlijk nuttig zijn om in een dergelijke onderzoekscommissie te onderzoeken wat de verantwoordelijkheid van Marghem zelf is.
Zonder “probleem” was een kernuitstap nooit, ook omdat de vorige minister van Energie (van MR) niet de nodige voorbereidingen had getroffen