Bedankt voor de pop-ups, Europa!

Af en toe open ik Facebook nog eens, en de recentste keer werd ik verwelkomd door een pop-upscherm. Wil ik dat Facebook mijn ‘marketplace-ervaring’ personaliseert of niet? Nou, bedankt Europa, voor die mooie Digital Markets Act! Want het is natuurlijk die nieuwe wetgeving die maakt dat onze smartphones ons voor dat soort verwarrende keuzes plaatsen.

‘Nee’ kiezen is ongetwijfeld beter voor mijn privacy. ‘Ja’ is waarschijnlijk het minste gezeur. Stel dat ik ‘nee’ kies, dan blijkt over enkele weken of maanden dat een of ander onderdeel van Facebook niet meer naar behoren werkt. Maar tegen die tijd weet ik al niet meer waarom, laat staan hoe ik het kan rechtzetten.

Welkom in 2024! Het jaar waarin een einde komt aan zeker 25 jaar haast ongelimiteerde heerschappij van big tech. Maar het voelt niet echt alsof we nu zelf aan het stuur zitten. Het zijn voortaan politici en ambtenaren die bepalen hoe onze smartphone werkt. Of toch een beetje: zij bepalen nu de regels. De big techbedrijven doen vervolgens de kleinst mogelijke inspanning om zich minimaal in orde te stellen met die regels. Waarna Europa dreigt met forse boetes en eist dat ze verder gaan. En dan? Dan krijgen we vermoedelijk nog wat meer pop-ups, met langere en meer dreigende teksten.

Het zijn voortaan politici en ambtenaren die bepalen hoe onze smartphone werkt

Zijn we nu beter af? Op de langere termijn wel, denk ik nog altijd. Maar een bedrijf als Apple waarschuwt dat we juist onveiliger worden als we al die keuzes op een iPhone zelf mogen/ moeten maken, in plaats van dat Apple beslist wat het beste voor ons is. Dat is geen totale onzin. In ieder geval worden we nu gedwongen keuzes te maken waarvan we de implicaties niet precies kunnen inschatten. Maken we de verkeerde keuzes, zodat het plots niet meer werkt: tja, gaan we dan ons Europarlementslid bellen?

Effect heeft het wel. In Europa heeft Apple, luid mopperend, belangrijke toegevingen gedaan. Zoals het principieel toestaan van alternatieve appstores en de mogelijkheid om een andere standaardbrowser te kiezen. Enkele bedrijven zoals Epic en Spotify juichen. Maar juichende gebruikers heb ik nog niet gehoord. En Apple mag nog blij zijn dat het er in Europa zo gemakkelijk vanaf komt. In de VS moet het bedrijf afrekenen met een antitrustklacht van het ministerie van Justitie. Dat kan veel zwaardere gevolgen hebben.

Nochtans is het van de Amerikaanse overheid eigenlijk een zwaktebod. Actuele wetgeving over technologie stemmen, lukt daar al decennia niet meer. Dus probeert de regering van Biden om de oude, in onbruik geraakte antitrustwetgeving af te dwingen. Dat betekent dat de overheid eerst moet bewijzen dat die antitrustwetgeving van toepassing is. Dus: eerst aantonen dat Apple een monopolie bezit.

De Amerikaanse procedure gaat jaren duren, maar kan een veel ingrijpender impact hebben op hoe de smartphone – en de smartphonemarkt – eruitziet. Of de Amerikaanse consument daar gelukkiger mee zal zijn? Ook dat valt nog af te wachten. Er zijn heel wat sectoren die al jaren streng worden gereglementeerd. Pakweg nutsbedrijven of de voedingsindustrie. Ongetwijfeld is dat goed voor onze veiligheid. Maar het valt op dat die bedrijven doorgaans (nog) minder populair zijn dan techbedrijven.

Technocraat Dominique Deckmyn is elke vrijdag te horen in de podcast Bits & Atomen.