‘Helft Brazilianen had moeite om honger te stillen’

Tienduizenden eisten dit weekend de afzetting van Bolsonaro, met de slogan ‘vaccins in de arm, voedsel op het bord’. Is dit ook

een voedselcrisis?

‘Dat blijkt duidelijk uit de lange rijen voor voedselbedelingen en recent onderzoek. Om de essentiële behoeften te dekken zou ons minimumloon vijf keer hoger moeten zijn. Dat komt doordat corona recessie en hoge inflatie veroorzaakt. De overheidsbijstand is drie keer kleiner dan de gemiddelde prijs van het basisvoedselpakket in de steden. Ondervoeding wordt een enorm probleem. Eind vorig jaar had de helft van de Brazilianen al moeite drie maaltijden per dag te vinden en de honger te stillen. 19 miljoen burgers haalden zelfs één maaltijd niet: dat zijn vooral mensen met Afrikaanse roots, zonder diploma of vrouwen.’

Taant de populariteit van de president?

‘Enkele vroegere aanhangers betoogden mee. We lijken het moment te bereiken waarop een meerderheid hem wil afzetten. Maar kan dat? In het parlement liggen al 121 impeachment-verzoeken klaar, maar is het systeem nog open genoeg voor protest? Bolsonaro houdt zichzelf aan de macht door geld te geven aan parlementariërs en koopt lokale steun. Het agro-industriële blok in het parlement staat ook nog vierkant achter hem.’

Waarom?

‘Omdat hij een honderdtal grootgrondbezitters, zowel binnenlandse als buitenlandse, toestaat voort te gaan met structureel geweld en landroof. De agrobusiness is alleen bezig met winst en ontbossing, niet met mensen voeden. Brazilië teelt en exporteert gewassen, maar Brazilianen lijden honger (dagelijks overlijden vijftien Brazilianen door ondervoeding, schrijft ‘Le Monde Diplomatique Brazil’, red.).

Is dit coronabeleid de eenmalige misser van een excentriekeling?

‘Neen, dit is de voortzetting van een door en door autoritair neoliberalisme. Alle sociale correcties zijn afgebouwd, op een ondemocratische manier. De federale overheid kent sinds 2016 een uitgavelimiet, die gezondheidszorg en onderwijs drooglegt. Arbeidsmarkthervormingen in 2017 veranderden honderd wetsartikels ten nadele van de werknemers. In Bolsonaro’s Brazilië zijn het leger, de federale overheid en de kleine sociale klasse die de macht heeft niet beschaamd om mensen te laten sterven van covid of honger.’

Betogers zeggen dat Bolsonaro een genocide op zijn geweten heeft. Wat vindt u?

‘Het is aan het Internationaal Strafhof in Den Haag om dat uit te maken, maar een recent Braziliaans rapport argumenteerde dat hij corona inzet als biologisch wapen. Hij stimuleerde bijeenkomsten, blokkeerde lockdowns en weigerde vaccindeals. Alles wat hij kon doen ter bescherming, heeft hij nagelaten. Zo misbruikt hij de pandemie om het verzet tegen zijn vrijemarktfundamentalisme te breken. Een parlementaire onderzoekscommissie verzamelt bewijzen, maar alles wat ze bespreken, is gekend. Toch debatteren ze daar uren met mensen die het beschikbare bewijs ontkennen. Zelfs goedopgeleide dokters nemen antiwetenschappelijke standpunten in. Onze politiek is een farce.’