Rusland staat er niet zo rooskleurig voor als Poetin zou willen
In zijn jaarlijkse toespraak waarschuwde de Russische president Poetin ‘rivaliserende’ staten ervoor om de rode lijn niet te overschrijden.
‘Het is een sport geworden: wie kan het luidst slechte dingen over Rusland zeggen’
Vladimir Poetin President Rusland
In zijn jaarlijkse toespraak, waarin hij de toestand van het land oplijst, begon Vladimir Poetin met corona. Hij sprak niet over de besmettingen en doden in zijn land, maar hij focuste op de vaccin-wetenschappers die hij de belichaming van het groeiende potentieel van Rusland noemde. Hij riep de bevolking op om zich te laten vaccineren.
Poetin sprak ook uitgebreid over economische en politiekadministratieve hervormingen, die het leven van de doorsnee Rus moeten verbeteren. Daarna richtte hij zijn blik op het buitenland. Hij verbaasde zich erover dat het Westen geen veroordeling had uitgesproken over de ‘staatsgreep en de poging tot moord op de president (van Wit-Rusland, red.)’ en hij stak een vermanende vinger op naar het buitenland, zeggende dat ‘rivaliserende’ landen het niet moeten riskeren om de rode lijn te overschrijden. Hij schetste een beeld van een minzaam, rustig Rusland dat door vreemde mogendheden wordt belaagd. ‘Het is een sport geworden: wie kan het luidst slechte dingen over Rusland zeggen’, zei Poetin.
Aleksej Navalny
Rusland zit internationaal inderdaad in slechte papieren. Westerse staatshoofden volgen nauwlettend het lot van Aleksej Navalny, die in de gevangenis in hongerstaking is gegaan omdat hij vindt dat hij onvoldoende medische verzorging krijgt. Ze dreigen met sancties als hij zou overlijden. Het Westen kijkt ook bezorgd naar de troepenopbouw aan de Oekraïense grens, Tsjechië heeft Rusland van een aanslag van zeven jaar geleden beschuldigd en de VS kondigen sancties af voor de Russische inmenging in de presidentsverkiezingen. Op China na, heeft Rusland niet veel invloedrijke vrienden meer.
De echte zorg voor Poetin ligt evenwel op binnenlands vlak: zijn tanende populariteit bij de bevolking. De president heeft zich via een wetswijziging tot 2036 een plek in het Kremlin verzekerd, maar het is wel de gewoonte om zulke beslissingen ‘democratisch te legitimeren’. Dat wordt almaar moeilijker want het draagvlak voor de president erodeert. De 63 procent goedkeuring die het onafhankelijke onderzoeksbureau Levada (dat het label ‘buitenlandse agent’ heeft gekregen) in maart heeft opgemeten, ligt ver van de 88 procent die Poetin in 2014 behaalde na de annexatie van de Krim.
Het zijn moeilijke tijden voor de Russen: velen trappelen al jaren ter plaatse zonder zicht op een beter leven, de voedselprijzen zijn gestegen, de woningen in de stad te duur voor hun budget.
Aleksej Navalny, de man die hen hoop geeft, zit achter tralies, maar zijn team werkt keihard opdat hij niet wordt vergeten. Ze verspreiden boodschappen over zijn lamentabele gezondheidstoestand en ze roepen op om te betogen. Meer dan 460.000 mensen hadden op de website van het Navalnyteam aangekondigd dat ze gisteren op straat zouden komen. Net zoals enkele maanden geleden, waren er betogingen van het oosten tot het westen van het land. De politie pakte ruim duizend mensen op. Om de stem van Navalny het zwijgen op te leggen, krijgen zijn teamleden huisarrest of worden gearresteerd.
‘Slim stemmen’
De laatste tijd zijn in veel steden jonge politici opgepakt die het systeem ‘slim stemmen’ promoten. Daarmee wil Navalny tijdens de verkiezingen de Russen aansporen om op het even welke partij te stemmen, zolang het maar niet op die van de president is. Het systeem heeft bij recente verkiezingen schade aan Poetins partij toegebracht en nu worden overal in het land de hoofdkwartieren van die activisten verzegeld en wordt de organisatie als ‘extremistische beweging’ verboden.
De harde wijze waarop het Poetin-regime de critici en de dissidenten aanpakt, kan erop wijzen dat de president ongerust is dat een binnenlandse opstand zijn bewind zal ondermijnen. Economische hervormingen beloven en alluderen op buitenlandse vijanden, dat is het recept waarmee hij probeert de bevolking weer te enthousiasmeren. Maar volgens de Russische analist Andrej Kolesnikov hebben de Russen hun buik vol van de oorlogsretoriek van Poetin en de ruzies met Josep Borrell (EU) of Joe Biden (VS). Op de website van het Carnegie Center in Moskou schrijft hij: ‘Het is een routineuze litanie die de Russen in deze moeilijke tijden van weinig inkomen, economische problemen en een pandemie niet meer willen horen.’
Corry Hancké