‘Tien procent is op dit moment drager van het virus’
De regeringen hadden geen andere keus dan de horeca te sluiten, gaf de Vlaamse ministerpresident Jan Jambon (N-VA) zaterdag op Radio 1 aan. ‘De cijfers zijn van die aard dat je kunt zeggen dat tien procent van de bevolking op dit moment besmet is. Bijvoorbeeld in het UZ Antwerpen test men alle patiënten, dus ook diegenen met een gebroken been, en daar blijkt dat tien procent van die mensen drager van het virus is’, zei de minister-president.
Die laatste bewering klopt. Patiënten die een operatie moeten ondergaan, worden voorafgaandelijk getest. Het gaat daarbij enkel om mensen die op voorhand aangaven dat ze géén covid-19-klachten hadden. Dát cijfer heeft Jambon niet overdreven. Bij deze preventieve screening in het UZ Antwerpen (UZA) testte de afgelopen week 10 tot 15 procent positief, zegt woordvoerster Evita Bonné. Gemiddeld worden 150 mensen gescreend per dag.
Maar mag je dat cijfer extrapoleren naar de hele bevolking, zoals Jambon deed?
Als dat klopt, zouden op dit moment 1,15 miljoen mensen in België het virus in zich dragen. Dat is bijzonder veel, en véél meer dan de meest pessimistische inschattingen van UHasselt aangeven. Het is ook van een totaal andere orde dan de wekelijkse berekening die het RIVM in Nederland maakt: dat schatte dat begin oktober 125.000 Nederlanders besmettelijk waren. Als het cijfer van Jambon voor de hele bevolking zou gelden, zouden de ziekenhuizen in een mum van tijd overrompeld worden.
‘Het cijfer van het UZA geeft aan dat er veel virale transmissie is in Antwerpen’, zegt infectiologe Erika Vlieghe (UZA). ‘Maar het is een specifieke populatie, die niet representatief is voor de hele bevolking.’
Ook biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt, KU Leuven) stelt dat je dat Antwerpse cijfer niet mag doortrekken naar de rest van de bevolking. ‘Dat werd ook in de eerste golf te voortvarend gedaan, maar bleek niet te kloppen’, zegt hij.
Dat het cijfer van het UZA niet zomaar geëxtrapoleerd mag worden, tonen de cijfers van het UZ Gent. Ook dat universitair ziekenhuis screent patiënten voor opname, net zoals patienten die via de spoedafdeling binnenkomen maar geen respiratoire klachten hebben. Maar het cijfer ligt daar een factor tien lager.
‘Van die groep test nu 1 procent positief’, zegt Bruno Verhasselt, diensthoofd bij het lab voor de medische microbiologie van UZ Gent. ‘Van alle testen die we doen, is 3 à 4 procent positief.’
Conclusie: 10 tot 15 procent van de patiënten in het UZA testte positief bij een preventieve screening. Dat is zorgwekkend veel. Maar dat percentage mag je niet doortrekken naar de volledige bevolking. Daarom beschouwen we deze stelling als ‘niet waar’.