Maanden die beslissend zijn voor een generatie

Tienduizenden scholieren gaan vandaag voor het eerst in zes maanden naar school. Velen kijken uit naar dat weerzien. Niets gaat boven fysieke interactie tussen leerlingen en leerkrachten. Maar veel wat het leven op school spannend, sociaal of uitdagend maakt – de klasexperimenten, middagactiviteiten, de uitstappen of het theater – ligt aan banden. Misschien moet het regime al over enkele weken strenger of gaan klassen dicht. Tegen dan zal de schade nog niet helemaal opgemeten zijn van een historisch semester in lockdown. Terwijl de voordelen van het afstandsonderwijs en de grote winst die sommige scholen digitaal geboekt hebben, alweer vergeten dreigen te raken. Dit zijn dus weken die beslissend zijn voor een generatie scholieren.

De eerste dagen van blij weerzien worden ook dagen van schade meten. De ene thuis is niet de andere. In normale jaren vergroot twee maanden vakantie de ongelijkheid tussen leerlingen. Vier maanden van zelfstandig leren hebben een kloof geslagen. Sterke scholen en hun beste leerlingen pleiten om de vrijheid van het afstandsonderwijs te behouden. Zij houden van de concentratie, de zelfstandigheid, het hogere tempo, de excellentie. Zij hebben het beste gehaald uit hun digitale platformen. In die maanden van corona hebben zij een amper in te halen voorsprong gehaald op leerlingen met weinig zelfdiscipline, zonder eigen computer, zonder eigen kamer, met anderstalige of laaggeschoolde ouders. Hoe groot dat verschil tussen scholen geworden is, zullen we voorlopig niet weten. Quasi elke school zal testen. Maar in de beste Vlaamse traditie zijn die tests niet gestandaardiseerd. Ouders en leerlingen moeten erop rekenen dat ze genoeg basis vormen om de leerlingen met de grootste achterstand bij te halen. In de sterkste scholen plannen ze intussen hoe ze verder uit het keurslijf van gestandaardiseerd onderwijs en van de invulboeken kunnen breken.

Corona zet de grote instituten op hun kop. In de acute fase buitte het virus genadeloos de vele zwaktes van de woonzorginstellingen uit. De hele sector is groggy, ze moeten hun ziekenhuismodel van lange gangen met kamertjes en gestandaardiseerde zorg herdenken, willen ze niet het oord worden dat iedereen hoopt te vermijden. Nu moeten we de ogen vol op de scholen richten. Daar staan de toekomstkansen van een generatie op het spel. En ook een model van onderwijs, dat nu al onder grote druk staat omdat het niveau zo zakt en toch zoveel leerlingen falen. Corona daagt alle geplogenheden uit. De risico’s op zwakker, sterieler en ongelijker onderwijs zijn evident. Maar die crisis is helemaal niet onafwendbaar, zoals heel wat scholen bewijzen. Het is nu aan de leerkrachten en directies.

Leerlingen op de beste scholen bouwden een nauwelijks in te halen voorsprong op