VEERTIEN JAAR NA EERSTE SPADESTEEK GAAT LUCHTHAVEN BERLIJN ÉCHT OPEN
Op 31 oktober gaat de nieuwe luchthaven van Berlijn open. Het is de zoveelste keer dat de opening van de chique luchthaven wordt aangekondigd. Het Berlijnse prestigeproject is een running gag geworden. Is veertien jaar na de eerste spadesteek het einde van de lijdensweg in zicht?
BRUSSEL I Drieduizend uitnodi gingen waren de deur uit en de champagne was besteld. Op 3 juni 2012 zou de nieuwe luchthaven van Berlijn officieel worden ge opend. ‘Willy Brandt begrüßt die
Welt’ stond op de billboards. Na dat in september 2006 politici de spade in de grond hadden gesto ken, zou Berlijn eindelijk zijn pres tigieuze luchthaven krijgen, ge noemd daar de charismatische Duitse leider.
Maar Stephan Loge stak er een stokje voor. Hij was de man die zijn goedkeuring aan de brandbeveiliging had moeten geven. Hij weigerde. De meest geavanceerde brandinstallatie ter wereld werkte niet. Maanden tevoren was bij een inspectie al gebleken dat onder de vloer van de luchthaven een kilo meterslang kluwen van kabels lag die een levensgevaarlijke cocktail vormden en dat de rookafzuiging bij een brand zou kunnen ontplof fen. Maar de managers van de Flughafen Berlin Brandenburg (FBB) hadden beloofd dat ze die probleempjes wel konden oplossen zodat de opening niet moest worden uitgesteld. Niet dus.
De feestelijke receptie werd op het allerlaatste moment afgebla zen. Het was een zwarte dag voor Klaus Wowereit, de SPDburge meester van Berlijn en voorzitter van de raad van bestuur van FBB. Zoals zoveel politici vond hij lintjes knippen zeer fijn. Zeker als bondskanselier Angela Merkel en tientallen camera’s toekeken. Sindsdien is de geplande ope ningsdatum nog eens twee keer van de kalender geschrapt en is de ‘te verwachten opening’ ook nog een keer of zes opgeschoven. Als alles volgens plan verloopt, zal de luchthaven op 31 oktober 2020 écht klaar zijn om passagiers te ontvangen. Het grote prestige project van enkele politici in en rond Berlijn is een running gag ge worden. ‘Wedden dat de NotreDa me nog voor de Berlijnse lucht haven klaar is?’
De luchthaven BerlinBranden burg staat niet alleen in het rijtje Duitse miskleunen. De beroemde Hamburgse concerthal is tien keer duurder uitgevallen dan de oor spronkelijke raming, ze werd ze ven jaar later opgeleverd dan ge pland. Het treinstation Stuttgart 21, dat normaal nu klaar had moeten zijn, is al dubbel zo duur als het vooropgestelde bedrag in 2010 en over de datum van de definitieve oplevering wordt zedig gezwegen.
‘Wie denkt dat in Duitsland alles perfect planmatig verloopt, moet zijn mening herzien’, zegt Carsten Brzeski, de hoofdeconoom van INGDuitsland. ‘Het samenspel tussen de overheden en administraties loopt niet altijd even vlot en bij grote prestigeprojecten is de invloed van de politiek niet ver weg.’
De luchthaven BerlinBrandenburg is geboren uit een politiek compromis. Na de val van de Muur (1989) had Berlijn iets ‘groots’ nodig. De burgemeester wilde zijn stad sexy maken. Waarom geen luchthaven? De twee die er al lagen, konden verdwijnen. De ministerpresident van het nabijgelegen Brandenburg keek begerig naar de vele jobs die dat zou opleveren. Drie plekken waren in de running als locatie voor de nieuwe luchthaven. Het werd Schönefeld, dat in het ranglijstje van de locaties op de laatste plaats was geëindigd: te duur en te ingewikkeld. Maar Berlijn, Brandenburg en de nationale regering vonden dat geen bezwaar.
De bouw begon met een leugen. Klaus Wowereit, de SPDburgemeester van Berlijn, die niet alleen zijn stad maar ook zichzelf op de kaart wilde zetten, minimaliseerde