Johnson weet dat zijn partij niet met de beste kaarten speelt als het gaat over de gezondheidszorg

Wie het verkiezingsmanifest van de Conservatieve Partij leest, is even in verwarring. Is dit werkelijk het programma van een rechtse partij? De beloftes die Boris Johnson doet, lijken wel afgekeken van Labour. Geef mij de meerderheid en het jarenlange besparingsbeleid van mijn partij gaat definitief op de schop, is zijn belofte aan de Britten.

Johnsons minister van Financiën, Sajid Javid, nam in september al een voorschot op dat voluntaristische beleid. De regering wil volgend jaar al 13,8 miljard pond (16,4 miljard euro) extra investeren in alle departementen. De belangrijkste investeringsposten worden onderwijs, politie, (spoor)wegen en de nationale gezondheidszorg (NHS). Johnson gaat aanwerven en bouwen. Er moeten 20.000 politieagenten en 50.000 verpleegsters bijkomen en er worden veertig nieuwe ziekenhuizen gebouwd. Wie zijn huis duurzaam wil verbouwen, krijgt extra steun. Er is een pot voorzien van 6,3 miljard pond (7,5 miljard euro).

Vooral in de zorg zijn de investeringen broodnodig. Veel ziekenhuizen zijn chronisch onderbemand. Dat komt door de nakende Brexit. Sinds het referendum hebben meer dan 22.000 Europese verplegers en dokters het VK verlaten. Voor ‘Brexit Boris’ is dat een lastige waarheid.

Toch lijkt het Johnson menens met de investeringen. Om ze te financieren zijn de Conservatieven zelfs bereid een beloofde belastingverlaging voor de bedrijven tijdelijk on hold te zetten. Er komen wel andere belastingverminderingen, bijvoorbeeld in de bouw en voor innovatie. Johnson geeft met deze beloftes in elk geval de indruk dat hij van de Conservatieven opnieuw de partij van alle Britten wil maken, het zogenaamde One Nation Conservatism. Die stroming binnen de Conservatieve partij wil de kloof tussen rijk en arm zo klein mogelijk maken.

Regering van hardliners

Maar hoe geloofwaardig is Johnson? Hij stouwde zijn eerste regering vol met neoliberale hardliners. Zij willen zo weinig mogelijke inmenging van de staat. Gaat hij die allemaal vervangen? Zijn de NHSbeloftes alleen maar lokkertjes?

Jeremy Corbyn zwaaide de voorbije weken met documenten die aangeven dat Britse diplomaten in 2017 hadden gesproken met Amerikaanse collega’s over de NHS als onderdeel van een toekomstig vrijhandelsakkoord. Vooral de Amerikaanse farmabedrijven hebben daar belang bij, want de NHS zou nu veel te weinig betalen voor geneesmiddelen. Die beschuldiging deed Johnson pijn. Zijn goede vriend Donald Trump moest hem te hulp komen. Bij zijn bezoek aan Londen voor de Navotop zei Trump dat de VS helemaal niet geïnteresseerd zijn in de Britse gezondheidszorg.

Johnson weet dat zijn partij niet met de beste kaarten speelt als het gaat over de gezondheidszorg. Daarom probeert hij in de laatste dagen van de campagne de inzet van de verkiezingen weer naar de Brexit om te buigen. Dat blijft dan ook een cruciaal onderdeel. Als Johnson morgen wakker wordt met een meerderheid in het Lagerhuis, wordt zijn eerste én belangrijkste beleidsdaad als nieuwe premier het VK uit de Europese Unie halen. Dat zal voor 31 januari gebeuren, want tot dan heeft de EU de Britten tijd gegeven om de scheidingsdeal die ze in oktober met Johnson sloot, goed te keuren.

De Brexit is dan eindelijk een feit en Johnson krijgt zijn plaats in de geschiedenisboeken. Dat geeft hem even ademruimte om al die investeringen op de rails te zetten. Hij kan dan ook het immigratiebeleid aanpassen. Johnson kiest voor het Australische model waarbij alleen migranten met de juiste diploma’s en vaardigheden toegelaten worden.

Maar al heel snel zal de Brexit weer op zijn bord komen. De Britten moeten een nieuw handelsakkoord met de EU onderhandelen. Dat worden lastige gesprekken, die meestal jaren duren. Die tijd is niet voorzien. Na 31 januari begint wel een transitieperiode waardoor tot eind 2020 niets verandert aan de relatie tussen het VK en de EU. Die periode is te kort om een handelsakkoord te sluiten. Europa houdt nu al zijn hart vast over wat Johnson van plan is. Hij heeft beloofd de transitieperiode niet te verlengen. Maar dat zal toch moeten, want zonder handelsakkoord volgt op 31 december 2020 alsnog een harde Brexit.