Harde brexiteers en remainers houden elkaar in evenwicht

In het Verenigd Koninkrijk moesten de Europese verkiezingen gelezen worden als een tweede Brexitreferendum. En het moge duidelijk zijn: de Britten zijn nog altijd even verdeeld over de EUuitstap als drie jaar geleden.

De grote winnaar werd, zoals verwacht, Nigel Farage en zijn nieuw opgerichte Brexitpartij. De partij haalde uit het niets 29 zetels en wordt daarmee samen met de Duitse CDU meteen de grootste in het Europees Parlement. Daarmee overtrof Farage zijn uitslag van vijf jaar geleden toen hij met Ukip naar de kiezer trok. Die partij bestaat nog altijd, maar ze haalde geen enkele zetel meer.

Wie voor de Brexit Party koos, gaf een heel duidelijk signaal: het VK moet zo snel mogelijk de EU verlaten. Of dat met of zonder deal gebeurt, is van secundair belang. Deze kiezers zijn niet bang van de economische chaos die een Brexit zonder deal kan veroorzaken.

Maar de hartstochtelijke Brexittegenstanders gaven een even duidelijk signaal. De twee partijen die de voorbije twee jaar luid en duidelijk hebben gezegd dat er een tweede referendum moet komen – The Greens en de LibDems – wonnen ook fors. De derde partij die dat sinds kort ook doet – het nieuw opgerichte UK Change met overlopers van Labour en de Conservatieven – viel helemaal door de mand en haalde geen enkele zetel.

Uitgerekend in percentages houden de harde brexiteers en de felle remainers elkaar perfect in evenwicht. Beide kampen halen 35 procent. Ze profiteerden optimaal van de tweeslachtige houding van de Conservatieve partijleiding en van Labour. Beide partijen betalen daarvoor een zware prijs. De regeringspartij haalde slechts drie zetels, vijftien minder dan in 2014. Labour bleef steken op tien, acht minder dan bij de vorige EUverkiezingen.

De Brexit zal de komende maanden het politieke debat in het VK blijven overheersen en de kans op een compromis is geen millimeter dichterbij. De Conservatieven beginnen vanaf 7 juni aan nieuwe leiderschapsverkiezingen. De kandidaten om May op te volgen, profileren zich helemaal op de Brexit. Opnieuw zal de strijd gaan tussen de hardliners en de gematigden, die tot elke prijs een No Deal willen vermijden. De grote winst van Farage lijkt aan te geven dat een No Dealer – de bekendsten zijn Dominic Raab en Boris Johnson – de beste kaarten heeft.

Zeker is dat de EU nog lang niet verlost is van het hoofdpijndossier. Het zal de komende maanden opnieuw prominent opduiken op de Europese tafel. Het is zo goed als uitgesloten dat Europa zich aan nieuwe onderhandelingen waagt, maar het vooruitzicht van een harde Brexit zal iedereen weer op scherp zetten.