‘We kunnen niet genoeg benadrukken hoe hard de ander gefaald heeft’
Nabestaanden worden op sociale media soms een tweede keer slachtoffer. Een reactie als ‘Eigen schuld’ is nog heel mild. ‘Op sociale media ligt de strafmaat niet vast, er komt dus nooit een einde aan.’
BRUSSEL I Op 10 januari verongelukte een vijftienjarige maaltijdbezorger in Utrecht. Op sociale media werd meteen gereageerd: wie laat zijn kind nu zulk werk doen? Vorige week overleden in SintGenesiusRode twee van de vier tieners bij een frontale botsing tussen hun brommobiel en een SUV. Onder de Facebookpost van Het Belang van Limburg reageerde Bjorn Vandereycken: ‘Waar haalt ge het in uw hoofd om daar met 4 in te kruipen ???? ’ Vorige zaterdagnacht stierf Arne Decock (18) nadat hij op een elektriciteitspaal naast een spoorweg was gekropen. Ook dit voorval werd de voorbije week becommentarieerd op sociale media.
‘En plots gaat het licht uit’, schreef de tante van Arne Decock woensdag op Facebook. ‘Zaterdagnacht 4.30 uur een tele foontje dat nooit mag komen. Wat volgt, is net een slechte film, de mediaaandacht is massaal, de reacties op sociale media vaak weerzinwekkend.’ Het gebrek aan respect wordt ook Cathy Tourlouse, een kennis van de familie, te veel. Ze schrijft een brief op Facebook. (zie hiernaast).
Sereniteit lijkt een almaar schaarser goed op sociale media: zelfs ouders die hun kind verliezen, wordt andermans mening niet bespaard. Wie hard roept, lijkt met velen, maar de stem van zij die vinden dat er grenzen zijn bereikt klinkt stilaan luider. ‘Stop met slachtoffers online uit te schelden’, vroeg Slachtofferhulp Nederland gisteren. Want ze zien commentaren als ‘Eigen schuld’ en ‘Had je maar beter moeten opletten’ toenemen. ‘Zulke reacties zijn een ongelooflijke klap in het gezicht van nabestaanden’, zei Rosa Jansen van Slachtofferhulp Nederland aan de openbare omroep NOS. ‘Het voelt alsof ze een tweede keer slachtoffer worden.’
De straffende mens
Ook de Vlaamse slachtofferhulp, georganiseerd door elf lokale CAW’s, herkent het probleem. ‘Het komt vaak aan bod in gesprekken van hulpverleners met nabestaanden’, zegt Tessa Claes, stafmedewerkster communicatie van de CAWgroep. ‘We raden hen aan om in de mate van het mogelijke de commentaren niet te lezen, wat niet gemakkelijk is. En om hun accounts op sociale media te beveiligen, zodat ze alleen voor vrienden en familie toegankelijk zijn. Maar we merken vooral dat iedereen er anders mee omgaat.’
In zijn column in deze krant haalde filosoof Ignaas Devisch dinsdag de Duitse filosoof en theoloog Odo Marquard aan: ‘We hebben God afgeschaft, maar nu straffen we elkaar en veel mildheid komt daar niet bij kijken’.
‘Het doet mensen duidelijk deugd om de plaats van een straffende God in te nemen’, zegt Devisch. ‘Van achter ons scherm kijken we kritisch naar de wereld, maar we hebben niet afgesproken hoe we met dat oordeel omgaan. In tegenstelling tot in de rechtbank ligt de strafmaat niet vast. Dus wordt er een sluis opengetrokken en kunnen we niet genoeg benadrukken dat de ander heeft gefaald. Daar voelen we ons comfortabel bij, want vanop een piëdestal waan je je beter dan je medemens.’
De kwetsende commentaren online blijven bovendien hangen. ‘In de rechtbank geldt dat je verder kunt met je leven, als je straf voorbij is. Online komt er geen einde aan die straf, ik vind dat afschrikwekkend. Als columnist heb ik ondertussen geleerd om een harnas aan te trekken, maar het is hallucinant om zoiets te verwachten van nabestaanden en van ouders die net hun kind hebben verloren.’
Een bos voor Arne
Als nabestaanden één hoop koesteren, dan wel dat hun kind, broer, zus … verder leeft. Niet in veroordelende berichten, maar in een positief verhaal dat de kans krijgt om te groeien. ‘De ouders van Arne willen geen bloemen,’ zegt Cathy Tourlouse, ‘ze willen graag een bos helpen planten, een bos voor Arne’.
De organisatie Ondernemers zonder Grenzen (OZG) en de Koning Boudewijnstichting helpen dat te realiseren. ‘De vurigste wens van de familie is dat het een zo groot mogelijk bos wordt’, vertelt Werner Sels (OZG). ‘Het bos wordt in Senegal geplant en zal ‘La forêt d’Arne’ heten. Om zijn leven zin te helpen geven én voor de jeugd van morgen, want Arne was erg begaan met de natuur en het klimaat.’ De positieve reacties stromen binnen.
Wie het bos van Arne wil steunen, kan dit via www.ozg.be/ bosvoorarne. Wie op zoek is naar slachtofferhulp kan terecht op www.slachtofferzorg.be