Redding voor artiesten, of einde van het internet?
Voor en tegenstanders lezen heel andere dingen in de nieuwe Europese auteursrichtlijn. Heeft Europa de toekomst van zijn artiesten en nieuwsmedia veiliggesteld? Of heeft het een gigantische censuurmachine in het leven geroepen?
BRUSSEL I Vertegenwoordigers van de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Europese Ministerraad zijn het woensdagavond laat eens geraakt over de nieuwe richtlijn over het auteursrecht. Het compromis kwam uit de bus na een onderhandse deal tussen Duitsland en Frankrijk. In de komende weken wordt erover gestemd in het Europees Parlement.
De richtlijn moet de verouderde regels rond auteursrecht aanpassen aan de hedendaagse online realiteit, maar twee artikels botsten op heftig weerwerk. On der meer van de internetreus Google, dat een intensieve en heel zichtbare campagne voerde om ze af te voeren. Ook organisaties die zich inzetten voor internetrechten, zoals het EFF, luidden de alarmbel.
1. Waarom is men zo boos over artikel 11?
Artikel 11 gaat over nieuwsartikels: internetplatforms die verwijzen naar artikels, moeten daar een vergoeding voor betalen. Meer fundamenteel gaat het eigenlijk over een groeiend onevenwicht op de reclamemarkt: Google en Facebook trekken een steeds groter percentage van de online advertenties naar zich toe, en dat gaat vooral ten koste van online nieuwsmedia.
Google en Facebook laten betalen wanneer ze ‘profiteren’ van artikels, kan die nieuwsmedia weer zuurstof geven. Maar volgens critici kwam de oorspronkelijke tekst neer op een heuse ‘link taks’: je zou moeten betalen om te linken naar een artikel. Terwijl een link zowat de meest fundamentele bouwsteen van het wereldwijde web is.
2. En artikel 13 is nog erger?
Artikel 13 zal het voor creatieve mensen haast onmogelijk maken om hun werk nog te delen via het internet, vrezen velen. Internetplatforms als Facebook en Google zouden namelijk gedwongen worden om alle uploads te filteren, om elke mogelijke inbreuk op het auteursrecht te blokkeren. Ze zou
Horrorscenario’s die Google de afgelopen maanden voorspiegelde, blijven allicht fictie: gemiddelde internetgebruiker zal weinig merken
Uitgevers van tijdschriften en kranten kunnen straks bij Google of Facebook een vergoeding eisen
den dat bovendien overdreven streng doen, om boetes te vermijden. De ‘censuurmachines’ zouden alles tegenhouden: familievideo’s waarop een flard van Taylor Swift te horen is, maar ook internetmemes op basis van een foto. Nochtans was dat, volgens de auteurs, nooit het opzet.
Ook hier ging het eigenlijk vooral over de enorme reclameinkomsten die Google in Europa binnenrijft, via Youtube. Die website staat vol video’s en muziek van Europese artiesten, die daar niet altijd (en, naar hun eigen gevoel, niet voldoende) voor worden vergoed. Youtube betaalt in ieder geval slechts een fractie van wat, bijvoorbeeld, Spotify uitkeert.
3. Wat is er nu precies beslist?
Aan artikel 13 zijn uitzonderingen toegevoegd die de ergste kritiek zouden moeten smoren. Kleine, jonge internetplatforms vallen er niet meer onder, nietcommerciële organisaties evenmin. Ook aan artikel 11 is vooral gesleuteld om de individuele gebruiker en nietcommerciële organisaties buiten schot te laten. Het heeft weinig of geen critici kunnen vermurwen, bleek gisteren.
4. Dus, krijgen we straks die alomtegenwoordige filters?
Het is afwachten hoe streng artikel 13 zal worden toegepast, want de tekst laat veel ruimte voor interpretatie. De horrorscenario’s die Google de afgelopen maanden voorspiegelde, blijven waarschijnlijk fictie: de gemiddelde internetgebruiker zal niet veel verschil merken. Youtube beschikt al over filters die beschermd materiaal tegenhouden en erg veel andere sites zijn er niet die hun gebruikers ‘grote hoeveelheden’ auteursrechtelijk beschermd werk laten uploaden om daar geld aan te verdienen.
5. Komt er een ‘link taks’, en wie moet die dan betalen?
De uitgevers van kranten en tijdschriften gaan ervan uit dat ze de buit (bijna) binnen hebben: straks kunnen ze bij Google, Facebook en andere bedrijven een vergoeding eisen. Ook als Google maar een klein stukje van hun artikels gebruikt, bijvoorbeeld de titel en een foto. Om hoeveel geld het gaat, durft niemand te zeggen. Het is uitkijken naar wat, bijvoorbeeld, de Duitse kranten kunnen bedingen.
Google laat voorlopig uitschijnen dat het niet zal betalen. Nog liever doekt het Google News in heel Europa op – zoals het in 2014 al deed in Spanje, toen de Spaanse kranten met eisen kwamen. Maar wat met links naar artikels in gewone zoekresultaten? Daar kan Google moeilijker onderuit, omdat het zijn kernproduct zou kunnen schaden. Als het niet wil betalen en Microsoft betaalt wel, dan levert zoeken naar nieuws op Microsoft Bing een beter resultaat op.
6. Wat gebeurt er nu?
In maart of april stemt het Europees Parlement over de bijgewerkte tekst. Tegenstanders hopen de richtlijn daar nog tegen te houden, of artikel 11 en 13 eruit te wippen. Erg waarschijnlijk is dat niet, aangezien de vorige versie in september ruim door het Parlement raakte. Wordt de richtlijn goedgekeurd, dan hebben de lidstaten nog twee jaar om die in plaatselijke wetgeving om te zetten.
Voor dit artikel kregen wij input van MarieChristine Janssens (CITIP), Marc Dupain (We Media), Helen Smith (Impala), Olivier Maeterlinck (Sabam) en Wout van Wijk (News Media Europa).