Pauzeknop moet Francken meer dan vier weken geven
Theo Francken pleit ervoor de teller op pauze te zetten, zodra een opgesloten gezin een ‘nutteloze’ procedure start om hun repatriëring uit te stellen.
Na vier weken opsluiting in Steenokkerzeel heeft de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) een Servische moeder en haar vier kinderen gisteren vrijgelaten. Ze zijn naar een open terugkeerwoning in SintGillisWaas gebracht. Daar zullen ze verder worden begeleid ‘met het oog op hun terugkeer’. Eerder ging het gezin al twee keer uit zo’n terugkeerwoning lopen, de laatste keer zelfs na één dag. De vraag is of de familie ook nu weer zal onderduiken. Vreemdelingenzaken kon de familie niet langer vasthouden, omdat de wettelijke opsluitingstermijn van twee keer twee weken vandaag verloopt.
Het was de eerste keer in tien jaar tijd dat kinderen zonder papieren weer werden opgesloten. Onder druk van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens was ons land daarmee gestopt. Maar omdat de jongste jaren te veel gezinnen uit een open terugkeerwoning ontsnappen – ongeveer een op de drie – besliste ons land die maatregel onder aangepaste vorm weer in te voeren.
Aanvankelijk leek niets de re patriëring van het gezin in de weg te staan. Een beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen werd verworpen. Maar toen het oudste kind (6) in eigen naam een asielaanvraag indiende, liep de terugkeer vertraging op.
Misbruik
De staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Theo Francken (NVA), en de Dienst Vreemdelingenzaken leggen de verantwoordelijkheid voor de mislukte repatriëring bij de ‘halsstarrige houding’ van het gezin. ‘Er wordt misbruik gemaakt van de bestaande procedures door in naam van de kinderen een asielaanvraag in te dienen. Dit ondanks het feit dat alle voorgaande asielaanvragen een negatief antwoord hebben gekregen’, zegt Geert De Vulder (DVZ).
‘De nieuwe asielaanvraag van de minderjarige kinderen werd in eerste instantie negatief afgesloten. Tegen die beslissing is een schorsend beroep mogelijk binnen de tien dagen. Opnieuw werd misbruik gemaakt door de opschortende beroepstermijn volledig uit te putten en op de laatste dag een beroep in te dienen.’ Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon en staatssecretaris Theo Francken (beiden NVA) zijn van plan een nationaal administratief centrum voor migranten op te richten, in het gesloten centrum in Steenokkerzeel. Alle illegale migranten die worden opgepakt, zullen door de federale politie of een bus van het leger op termijn naar het nieuwe centrum worden gebracht. Daar zullen de federale politie en de DVZ van iedereen vingerafdrukken nemen en hen maximaal 24 uur vasthouden, in afwachting van de beslissing of ze verder opgesloten blijven. Nu zijn lokale politiekorpsen soms een hele nacht bezig om die dossiers af te handelen, waardoor hun andere werk erbij inschiet. Verschillende burgemeesters en politiekorpsen, maar ook de gouverneur van WestVlaanderen, reageren voorzichtig positief op het plan.
Een procedureslag was voorspeld. De uitkomst stelt de regering voor een probleem. Daarom wil Francken zijn eigen Koninklijk Besluit dat de opsluiting van gezinnen regelt, in overleg met de regering aanpassen.
Om te vermijden dat gezinnen ‘allerhande nieuwe nutteloze procedures’ beginnen om hun repatriëring uit te stellen, pleit de staatssecretaris ervoor dat de vasthoudingstermijn van twee keer twee weken geschorst wordt, zodra een nieuwe procedure wordt opgestart, zoals een beroep of een nieuwe asielaanvraag. Het gevolg is dat een gezin langer dan vier weken opgesloten kan zitten, zonder dat de wettelijke opsluitingstermijn van vier weken wordt overschreden.
Beperkte coaching
Dat is niet de richting die het federale migratiecentrum, de federale ombudsman en de twee kinderrechtencommissarissen uit willen gaan. Zij pleiten voor een grondige evaluatie van alle alternatieven die de opsluiting van gezinnen kunnen vermijden.
‘Er is nog evenveel inzet van de coaches in de open terugkeerwoningen’, zegt De Vulder (DVZ). ‘Er wordt ook meer ingezet op de begeleiding van gezinnen in hun eigen woning, maar met pover resultaat.’ Een op de drie gezinnen ontsnapt uit een terugkeerwoning. In de beginjaren was dat ongeveer een op de vier.
De Dienst Vreemdelingenzaken erkent dat de coaching in de terugkeerwoningen beperkt is, onder meer omdat coaches meerdere gezinnen tegelijk op verschillende sites moeten opvolgen. Daar is ook geen omkadering door leerkrachten, opvoeders of een psychosociaal team. ‘In de gesloten centra is die omkadering er wel’, aldus Vreemdelingenzaken.
Gezinnen zouden langer dan vier weken opgesloten kunnen worden zonder dat wettelijke opsluitingstermijn wordt overschreden